خرید و فروش پله ای در بازارهای مالی

• زمان مطالعه 5 دقیقه
• دسته بندی روانشناسی بازار
• سطح آموزش متوسط
• تاریخ انتشار 11 اردیبهشت 1402

داشتن استراتژی در بازارهای مالی، اصلی ترین عامل موفقیت سرمایه گذاران است و تجربه ثابت کرده است که یک فرد باهوش و بدون استراتژی، از فردی که هوش کمتری دارد اما استراتژی و نقشه معاملاتی خود را طراحی کرده است، بازدهی کمتری را خلق می کند. یکی از استراتژی های مهم معاملاتی، است که هدف اصلی آن، کمتر ضرر کردن و بیشتر سود کردن است؛ در واقع خرید و فروش پله ای این نکته را به ما یادآوری می کند که در هر معامله ای، نباید همه یا بخش بزرگی از پول خود را به یکباره درگیر کنیم و خرید و فروش های ما باید به شکل فرآیندی و پله پله باشد؛ چراکه اگر این موضوع را رعایت نکنیم، ریسک های سرمایه گذاری افزایش پیدا می کند و معامله گران با استرس زیادی روبرو می شوند. بنابراین وقتی که از خرید و فروش پله ای صحبت می کنیم، منظور یک ترفند سرمایه گذاری است که فعالان حرفه ای از آن استفاده می کنند و در ادامه مقاله به بررسی آن می پردازیم.

خرید و فروش پله ای به چه صورت انجام می شود؟

استراتژی خرید و فروش پله ای همواره به عنوان یکی از بهترین روش های مدیریت سرمایه شناخته می شود و فعالان ، با رعایت کردن این موضوع می توانند های خوبی شناسایی کنند و در طرف مقابل نیز از های سنگین جلوگیری کنند. خرید و فروش پله ای، روش ها و نکات خاص مربوط به خود را دارد که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم.

خرید پله ای

همانطور که از اسم خرید پله ای مشخص است، خریدهای یک یا سرمایه گذار نباید به صورت یکجا و ناگهانی باشد؛ بلکه بایستی پله پله و به صورت فرآیندی انجام بپذیرد. 

به عنوان مثال، شما تحلیل دقیقی نسبت به یک شرکت دارید و احتمال می دهید که در قیمت 1000 تومان حمایت شود و قیمت شروع به رشد کند. در اینجا شما مبلغ یک میلیون تومان از این سهم را می خرید، حال فرض کنید که سهام این در قیمت 1000 تومان حمایت نشد و تا 500 تومان کرد و شما حتی نتوانستید خود را رعایت کنید. بنابراین شما 500 هزار تومان ضرر کرده اید و در حال حاضر تان 500 هزار تومان است.

حال فرض کنید که سهم از 500 تومان شروع به حرکت صعودی کرد و تا 1000 تومان رشد کرد و شما از سهم خارج شدید؛ درست است که ضرر خود را جبران کردید ولی سودی هم کسب نکردید و در بهترین حالت، در قیمت از این معامله خارج شده اید.

مثالی که گفته شد، برای مواقعی است که شما استراتژی خرید و فروش پله ای را رعایت نکرده اید؛ حال فرض کنید که شما نقشه معاملاتی خرید پله ای را از قبل طراحی می کردید و سپس وارد معامله می شدید. به عنوان مثال، در قیمت 1000 تومان که نقطه حمایت سهم بود مبلغ 300 هزار تومان خرید می کردید و سهم تا 500 تومان پایین می آمد و شما 150 هزار تومان ضرر می کردید؛ پله دوم را مبلغ 300 هزار تومان در قیمت 500 تومان خرید می کردید که میانگین خرید شما به ازای هر سهم 750 تومان می شود و معامله شما در اینجا فقط شامل 150 هزار تومان ضرر شده است؛ با این تفاوت که زمانی که سهام شرکت تا 1000 تومان رشد کند، شما نه تنها ضرر را جبران کرده اید، بلکه به ازای هر سهم، 250 تومان نیز سود می کنید. حال اگر در قیمت 750 تومان که از ضرر خارج می شدید پله سوم را هم خرید می کردید، سود کل شما بیشتر هم می شد.

بسیاری از فعالان حرفه ای که برای بلندمدت می کنند، تعداد پله های خرید خود را افزایش می دهند و معتقدند که هرچقدر این تعداد بیشتر باشد، سرمایه گذاری کمتر می شود و در روندهای صعودی، افراد خیلی سریع وارد سود می شود. در واقع، تعداد پله ها براساس نقشه معاملاتی افراد می تواند متفاوت باشد، اما به طور کلی 3 تا 5 پله را می توان برای این فرآیند در نظر گرفت.

خرید پله ای معمولا به 2 دسته تقسیم می شود:

• خرید پله ای در کاهش قیمت ها برای کم کردن میانگین؛ در این روش، اگر سرمایه خود را به چند قسمت تقسیم کرده باشیم، با پایین آمدن قیمت سهام و رسیدن به حمایت های معتبر، پله های بعدی را خرید می کنیم و اصطلاحا از روش «میانگین کم کردن» استفاده می کنیم. مراقب باشید که اگر بازار نزولی بود، همه سرمایه خود را خرج نکنید و قسمتی از آن را برای خرید در آغاز روندهای صعودی در نظر بگیرید. با این روش، قیمت تمام شده سهام برای شما به شدت کاهش می یابد و از ضررهای سنگین جلوگیری می کنید.
• خرید پله ای در افزایش قیمت ها برای سود بیشتر؛ فرض کنید که روی یک حمایت، خرید کرده اید و سهم حمایت شد و رو به بالا حرکت کرد، بعد از شکست اولین و تثبیت بالای آن یا زمان به خط مقاومت، پله بعدی و در صورت شکست مقاومت بعدی پله آخر را وارد می شویم.

فروش پله ای اصطلاحا برای «» استفاده می شود و اگرچه در روندهای نزولی هم از فروش پله ای استفاده می شود اما کاربرد اصلی آن برای روندهای صعودی است. در واقع، حرفه ای در فروش پله ای بخشی از سودی که بدست آورده اند را شناسایی می کنند تا ریسک سرمایه گذاری برای آن ها کاهش پیدا کند.

به عنوان مثال، میانگین قیمت خرید سهام یک معامله گر، 2000 تومان است و قیمت سهام این شرکت شروع به حرکت می کند و پس از صعود 50 درصدی، به 3000 تومان می رسد، در اینجا معامله گر شک می کند که آیا روند صعودی این سهم ادامه دار خواهد بود یا خیر؛ استراتژی خرید و فروش پله ای دقیقا برای همین مواقع است که سرمایه گذاران شک دارند. به عنوان مثال، این فرد با استفاده از استراتژی فروش پله ای، نصف سهام در اختیار خود را در قیمت 3000 تومان می فروشد؛ به این دلیل که اگر قیمت سهام افت کند، این فرد بخشی از سود را شناسایی کرده است و اگر روند صعودی باز هم ادامه داشته باشد، نصف دیگر سهام که فروخته نشده است، از این روند صعودی بهره مند می شود.

از طرف دیگر، فروش پله ای برای روندهای نزولی هم کاربرد دارد و می تواند به سرمایه گذاران کمک کند. به عنوان مثال، فرض کنید که میانگین قیمت خرید سهام توسط یک معامله گر، 5000 تومان است و این فرد متوجه شده است که بازار روند نزولی به خود گرفته است و قیمت سهم ممکن است کاهش پیدا کند؛ در اینجا اگر حد ضرر داشته باشد، می تواند از معامله خارج شود؛ از طرف دیگر، می تواند با هدف خرید سهام با قیمت پایین تر، به صورت پله ای سهام در اختیار خود را بفروشد. به عنوان مثال، این سرمایه گذار 20 درصد از سهام در اختیار خود را به صورت پله ای در قیمت 4000 تومان می فروشد تا بتواند در قیمت های پایین تر، سهام بیشتری بخرد و قیمت میانگین خرید خود را کاهش دهد.

جمع بندی

خرید و فروش پله ای یکی از بهترین استراتژی ها برای مدیریت سرمایه است و فعالان بازارهای مالی از این روش برای سود بیشتر و ضرر کمتر استفاده می کنند. در واقع این روش به شما می گوید که سرمایه و پول خود را به یکباره و ناگهانی خرج نکنید و هر چقدر که دفعات خرید و فروش پله ای بیشتر باشد، ریسک سرمایه گذاری برای افراد کمتر است و برای خرید سهام که افت خیلی سنگین را تجربه است، این استراتژی می تواند گزینه مناسبی باشد. بنابراین افرادی که دید به بازار سرمایه دارند، خرید و فروش پله ای در سود و زیان معاملات آن ها بسیار اثرگذار خواهد بود.

حرید و فروش پله ای این امکان را به شما می دهد که در روندهای نزولی، میانگین قیمت خرید سهام در اختیار خود را کمتر کنید و در روندهای صعودی نیز بخشی از سود خود را شناسایی کنید تا ریسک سرمایه گذاری شما کاهش یابد. برای استفاده از روش خرید و فروش پله ای، در روندهای نزولی بایستی حمایت ها را به خوبی تشخیص دهید و در طرف مقابل نیز برای استفاده بهینه از این استراتژی در روند صعودی، بایستی مقاوت ها را شناسایی کنید. از طرف دیگر وقتی که از خرید و فروش پله ای استفاده می کنید، استرخرید و فروش پله ای (پلکانی) یکی از اصول استراتژی معاملاتی جهت مدیریت سرمایه با استفاده از کنترل ترس و طمع در بازارهای مالی مثل بورس، فارکس و ارزهای دیجیتال است. بدین صورت که خرید یا فروش سهام را در یک مرحله انجام ندهید و در چند مرحله اقدام به ترید کنید. خرید و فروش پلکانی مفهومی ساده اما روش های متنوع و پیچیده ای دارد. بهترین تصمیم برای سیو سود در روند صعودی یا کم کردن میانگین قیمت خرید در روند نزولی از مزایای آن است. در این به واکاوی مفهوم و روش های خرید و فروش پله ای بهمراه مزایا و معایب آن می پردازیم.

خرید پله ای چیست؟

مفهوم خرید پله ای به زبان ساده یعنی پله به پله نسبت به خرید اقدام کنید نه یکباره! در این صورت اگر بعد از خرید، قیمت با افت مواجه شد از ضررهای سنگین جلوگیری کنید. زمانی که تحلیل روند قیمتی در بلندمدت را مثبت ارزیابی می کنید اما انتظار رشد قیمت در کوتاه مدت را ندارید فرصت مناسبی برای خرید پله ای است.

اگر حرکت قیمت ها در خلاف روند مورد انتظار و تحلیل شما باشد چه اقدامی انجام می دهید؟ برای مثال فرض کنید با تحلیل چارت سهام شرکت X، انتظار رشد قیمت از حوالی 100 دلار تا 110 دلار را دارید. حال با خرید سهام، نمودار شروع به افت قیمت می کند، اقدام بعدی شما چیست؟! احتمالا با توجه به مقاله قبلی پاسخ شما این است که “با فعال شدن حد ضرر، اقدام به فروش می کنیم”. پاسخ درست است اما روش دیگر “استفاده از خرید پله ای و میانگین کم کردن” است که در ادامه توضیح می دهیم.

نحوه خرید پله ای

1. ابتدا تحلیل کاملی از چارت موردنظر انجام دهید.
2. تعداد پله های خرید را مشخص کنید. (عموما بین 3 تا 5 پله)
3. حال حجم خرید خود در هر مرحله را تعیین کنید.
4. سپس در نقطه مناسب، اولین پله از خرید خود را انجام دهید. با توجه به تحلیل تکنیکال (توجه به سطوح حمایت و مقاومت، اندیکاتورها، خط روند و…) نقطه مناسب برای ورود به معامله مشخص می شود.

حالا 2 سناریو پیش رو دارید: الف) صعودی شدن قیمت. ب) کاهش قیمت.

در صورت افزایش قیمت ها، ابتدا باید سناریوی مشخصی از تحلیل روند صعودی داشته باشید. با شناسایی سطوح مقاومت، در پله های بعدی اقدام به خرید کنید. اینکه پله های خرید در چه قیمتی انجام شوند کاملا به تحلیل شخصی شما بستگی دارد. برای مثال می توانید پله های خرید بعدی را در نقاط اصلاحی قیمت در مقاومت ها انجام دهید. بدین صورت که اگر خط مقاومت شکست شد منتظر بمانید تا هنگام پولبک، پله بعدی خرید را انجام دهید.

خرید پله ای در روند صعودی: اگر در بازارهای گاوی (Bullish)، از روند صعودی نمودار اطمینان زیادی دارید بیشترین حجم خرید خود را در اولین پله انجام دهید. البته تمام این اما و اگرها باید طبق تحلیل تکنیکال و بنیادی باشد نه حس شخصی! برای مثال می توانید 40 تا 70 درصد خرید را در اولین پله انجام دهید تا سود بیشتری کسب کنید.

میانگین کم کردن (کاهش میانگین خرید)

حال سراغ سناریو دوم می رویم یعنی پس از خرید سهام در اولین پله، قیمت سهام نزولی شود. ابتدا دوباره نسبت به تحلیل نمودار اقدام کنید. طبق تحلیل جدید نباید این افت قیمت به عنوان تغییر روند شناسایی شود. در واقع باید انتظار اصلاح جزئی قیمت و برگشت دوباره روند صعودی را داشته باشید. سپس با شناسایی سطوح حمایت قوی، اقدام به خرید روی این سطوح به عنوان خرید در پله های بعدی کنید.

برای محاسبه میانگین خرید پله ای، باید ابتدا حجم خرید در هر مرحله را در قیمت خرید ضرب کنید. سپس با جمع این مقادیر در هر پله و تقسیم آن بر تعداد پله ها، میانگین قیمت خرید پله ای محاسبه می شود.

تذکر: گاهی اوقات خرید پله ای مثل گرفتار شدن در باتلاق خواهد بود مخصوصا برای افرادی که تجربه چندانی ندارند. گاهی معامله گران زیر بار تحلیل اشتباه نمی روند. حتی بعد از خرید پله آخر و ادامه دار بودن روند نزولی، در پی نقدینگی جدید برای خرید هستند! معامله گر یکباره می بیند که 80% سرمایه خود را در یک سهام سرمایه گذاری کرده است آن هم با پول قرض. در این وضعیت هم توازن پرتفوی خود را به هم زده و هم ریسک معاملاتش را افزایش داده است! و هم حالا حالاها به اصل سرمایه خود نمی رسد. اینجاست که معامله گر فقط می تواند شعرهای خیام را بخواند تا دردش کمی آرام شود! نمودار زیر مربوط به چارت سهام ایرانخودرو در بورس تهران است. آیا خرید در پیک قیمتی و سپس میانگین کم کردن در روند نزولی کاری منطقی است؟!

نحوه تعیین حجم خرید در هر پله

اینکه در چه نقاطی دوباره اقدام به خرید کنید بستگی به تحلیل تکنیکال شما دارد. این نقاط می توانند توسط امواج الیوت، فیبوناچی، سطوح حمایت و مقاومت و… تعیین شوند. تمامی این مباحث در قسمت تشریح شده است. همچنین علاوه بر تعداد پله ها، حجم خرید در هر پله نیز با توجه به شرایط تحلیلی می تواند متغیر باشد. برای مثال در صورت اطمینان از روند صعودی، می توانید در پله اول حجم بیشتری خریداری کنید.

نکته: اگر قصد خرید پله ای در روند نزولی را دارید پله های آخر را بر اساس تحلیل میان مدت و بلندمدت تعیین کنید. بدین صورت که فواصل این پله ها از یکدیگر و از پله های ابتدایی زیاد باشد! در اینصورت با نزول قیمت سهام تا پله آخر، میانگین قیمت خرید شما به این قیمت نزدیک تر است. بنابراین پس از تغییر روند نزولی، زودتر به سود خواهید رسید.

تذکر: برخی معامله گران در هر شرایطی، حجم خرید در هر پله را یکسان درنظر می گیرند.

فروش پله ای همانطور که از اسمش پیداست یعنی پله به پله نسبت به فروش اقدام کنید نه یکباره! در نتیجه با بازگشت روند صعودی، تمام سود خود را از دست نخواهید داد و می توانید سیو سود داشته باشید. فروش پله ای یک استراتژی معاملاتی برای غلبه بر طمع در بازارهای مالی است. قطعا هیچ نمودار قیمتی تا ابد صعودی نخواهد بود. با فروش بخشی از سهام خود پس از یک دوره صعودی، می توانید شناسایی سود کنید. بنابراین در صورت افت قیمت، متحمل ضرر کمتری می شوید! (کاهش سود به نوعی ضرر است).

اگر هنگام تحلیل نمودار، نقطه مناسب ورود و حد ضرر را تعیین کنید اما هدفی برای نقطه خروج نداشته باشید قطعا از زیانکاران خواهید بود! چرا که ممکن است با امید به افزایش بیشتر قیمت، بخشی از سود خود را در روند نزولی از دست بدهید. این را بدانید “هر رالی صعودی بالاخره جایی تمام و روند نزولی شروع می شود!”

نحوه فروش پله ای چگونه است؟

در بحث “ در تحلیل تکنیکال” گفتیم که خط مقاومت به سطوحی گفته می شود که قیمت سهام برای عبور از آن، مقاومت می کند! بنابراین احتمال واکنش منفی قیمت نسبت به خطوط مقاومت و تغییر روند نزولی وجود دارد. یک روش کلی برای فروش پله ای در بورس و سایر بازارهای مالی مثل فارکس و ارز دیجیتال، درنظر گرفتن سطوح مقاومت به عنوان پله های فروش است!

بدین صورت که ابتدا خطوط مقاومت را شناسایی کنید. سپس در محدوده مقاومت نسبت به فروش قسمتی از سهام اقدام کنید تا مقداری از سود خود را سیو کنید. حال اگر مقاومت شکست و قیمت بالای آن تثبیت شد در ادامه روند صعودی، منتظر افزایش قیمت تا اهداف بالاتر می مانیم. سپس در مقاومت های بعدی نیز به همان ترتیب سود شناسایی می کنیم و مقداری از سهام خود را می فروشیم. اگر قیمت زیر خط مقاومت تثبیت و روند نزولی شد باید نسبت به فروش کل سهام خود اقدام کنیم.

نکته: با شناسایی یک خط مقاومت بسیار قوی می توانید پله اول از فروش پله ای را با درصد بالاتری انجام دهید.

تذکر: گاهی اوقات پس از شکست خط مقاومت، قیمت کمی افت می کند و پولبک به خط مقاومت را خواهیم داشت. به معنی اصلاح موقت قیمت ها است. این کاهش قیمت ضعیف به منزله شروع روند نزولی نیست و احتمالا دوباره با واکنش مثبت به خط حمایت جدید، روند صعودی شروع می شود. در نقطه مقابل شکست خط حمایت و پولبک به آن، بیانگر برگشت روند و صعودی شدن آن نیست. در مقاله آموزشی زیر بطور کامل به این مبحث پرداختیم.

خرید و فروش پله ای با رعایت حد ضرر

همان طور که گفته شد یک روش خاص برای خرید و فروش پله ای وجود ندارد! یک روش متداول “خرید در پله اول با رعایت و فروش در پله های دیگر” است. بدین صورت که اگر بعد از خرید، روند صعودی شد در پله های بعدی اقدام به فروش کنید. در واقع با رسیدن قیمت به سطوح مقاومت، می توانیم شناسایی سود و اقدام به فروش قسمتی از سهام کنیم. اگر هم بعد از خرید، روند نزولی شد به حد ضرر خود پایبند باشیم و اقدام به فروش سهام کنیم.

نکات مهم پیرامون خرید و فروش پله ای (پلکانی)

• استفاده از خرید و فروش پله ای باید حتما همراه تحلیل تکنیکال و بنیادی استفاده شود تا کارایی مطلوبی داشته باشد.
• خرید و فروش پله ای یکی از اصول معاملاتی در بورس و سایر بازارهای مالی مثل فارکس و ارزهای دیجیتال است. ترید پلکانی مفاهیم و چارچوب مشخصی دارد اما هیچ قطعیتی در بکارگیری تمام این نکات وجود ندارد. در واقع با توجه به روحیات، سرمایه و استراتژی معاملاتی خود می توانید این نکات و روش ها را شخصی سازی کنید!
• خرید پله ای باید در سهامی مورد استفاده قرار گیرد که شرکت از نظر بنیادی قوی باشد. یعنی شرکتی که حداقل در چند ساله اخیر نرخ سودآوری مثبت داشته و چشم انداز آن نیز مثبت ارزیابی می شود. بنابراین باید قصد سرمایه گذاری بلندمدت داشته باشید و از نظر تکنیکی نیز نقطه مناسبی برای خرید پیدا کنید!
• خرید و فروش پله ای مثل چاقوی دو لبه است! اگر با درنظر گرفتن تمامی اصول و قواعد بکار گرفته شود باعث کاهش ریسک معاملات و افزایش سود شما می شود. اما در صورت استفاده نادرست، نتیجه معکوس خواهد داشت و ضررهای سنگینی را برایتان به ارمغان خواهد آورد!
• در وضعیتی که کل بازار بورس نزولی و قرمزپوش است و امیدی به بازگشت بازار نیست! خرید پله ای و میانگین کم کردن به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
• فاصله بین پله ها در خرید و فروش پله ای در بازارهای مالی نباید کم باشد. بهتر است هر پله حداقل 10% پله قبلی خود باشد. همچنین هر چه به پله های آخر نزدیک تر می شویم این فاصله بیشتر شود.

س معاملاتی و از دست دادن سرمایه کاهش می یابد.

اخبار ارز دیجیتال تاثیری زیادی روی فراز و نشیب های این بازار می گذارند. اگر فعال یا سرمایه گذار ارزهای دیجیتال هستید حتما پیگیر اخبار باشید