اقدامات مربوط به اعمال مدیریت ترافیک شهری

روش های مدیریت ترافیک

به طور کلی هدف مدیریت ترافیک با استفاده از استوانه ترافیکی، استفاده بهینه از شبکه های راه های ارتباطی موجود و افزایش ایمنی راه هاست. این هدف باید تا حد ممکن بدون لطمه زدن به محیط زیست تحقق یابد. به عبارت دیگر مدیریت ترافیک، استفاده از امکانات موجود، افزایش بهره وری آنها و حفظ منافع عمومی مربوط به شبکه راه های ارتباطی است. اقدامات مربوط به اعمال مدیریت ترافیک شهری، به نوع ترافیک بستگی دارد. برای مثال، اقدامات مربوط به اعمال مدیریت توسط تولید کنند تجهیزات ترافیکی برای تسهیلات مربوط به عابران پیاده، دوچرخه سوارها و یا وسایط نقلیه سنگین با یکدیگر متفاوت است.

همیشه اشکالاتی در هماهنگی بین این اقدامات وجود دارد و بندرت می توان طرحی تهیه کرد که درتمامی جوانب فقط سود داشته باشد. به عنوان مثال افزایش فضای سبز پیاده رو که در تقویت روحیه افراد مسن و معلول بسیار مفید است، ممکن است سبب کاهش سطح لازم برای عبور عابران پیاده شود. اصولا طرح های مدیریت ترافیکی با توجه به انواع مختلف جاده ها و نیازهای گوناگون مردم با یکدیگر متفاوت است، و نیز طرح هر موضوع ترافیکی با طرح همین موضوع در جایی دیگر و یا در زمانی دیگر ممکن است یکسان نباشد.

اقدامات مدیریت ترافیک:

به طور خلاصه، مهمترین اقدامات مدیریت ترافیک به شرح زیر است:

1- اجرای سریع و کم خرج طرح

2- بهبود بهره وری تسهیلات و امکانات موجود با در نظر گرفتن نیازهای مختلف استفاده کنندگان از جاده ها.

3- افزایش ایمنی راه ها و یا حد اقل جلوگیری از کاهش ایمنی آنها.

4- حفاظت از آلودگی محیط شهری تا حد ممکن.

روش های مدیریت ترافیک:

روش های مختلفی برای طراحی و اعمال مدیریت ترافیک در شهرها وجود دارد. متداول ترین این روشها که در یک طرح جامع مدیریت ترافیکی شهری استفاده می شود، شامل موارد زیر است:

1- حفظ امنیت عبور عابران پیاده “گذرگاهی ایجاد نرده های محافظ جزایر ترافیکی”

2- کنترل پارک های خیابانی و طرح استفاده بهینه از پارکینگ ها

3- اقدامات مربوط به ساخت پیاده روها

4- اقدامات مربوط به حق تقدم عبور اتوبوس ها

5- وضع قوانین مربوط به دوچرخه سواری

6- وضع قوانین مربوط به کامیونها ” راه های کامیون رو و پارکینگ های آن”

7- طرح آرام سازی ترافیک

8- کنترل بهبود وضعیت تقاطع ها “جزایر ترافیکی کنترل حق تقدم ایجاد راه های گردش به راست ایجاد میادین نصب تابلوهای علایم”

9- هماهنگی بین چراغ های راهنمایی

10- ایجاد محدودیت عبور

11- یک طرفه کردن خیابان ها

12- رنگ کردن خیابان ها “خط کشی، آسفالت رنگی”

بهترین راه حل ترافیک:

بهترین راه حل این معضل اجتماعی اقتصادی فرهنگی آموزش فرهنگ ترافیک است. آموزش ترافیک به صورت بنیادی و فرهنگی بهتر است از گروه های سنی پایین و از سطوح کودکستان و دبستان وسپس مدارس راهنمائی و دبیرستان شروع شود تا این فرهنگ از کودکی در خمیر نسل آینده حک شود. علاوه بر انسان که اولین عنصر تشکیل دهنده ترافیک است با عامل دیگری روبرو هستیم و آن راننده است که باید فرهنگ استفاده از وسیله نقلیه خود و کاربرد آنرا به خوبی بداند و بشناسد تا بتواند به صورتی رانندگی کند که خود انتظار دارد دیگران رانندگی کنند.

باید توجه داشت که آموزش باید به طور مداوم و مستمر برای این گروه از رانندگان که نقش بسیار حساسی را در ترافیک شهرها بعهده دارند انجام بشود . جاده ها و راه های ما باید با تکیه بر اصول مهندسی ترافیک طراحی و احداث شود و از کیفیت ایمنی و ضریب اطمینان مطلوب برخوردار و به علامات شناخته شده بین المللی مجهز باشند نه علائم دیگر.

راهکارهای موثر و پایدار سازی اثرات آن در کاهش ترافیک

خرید آینه محدب: برای رسیدن به هدف مدیریت مطلوب و پایدار ترافیک در بلند مدت و کاهش اثرات منفی آن و همچنین پرهیز از ازدحام طاقت فرسای خودروها در معابر شهری، نیاز است علاوه بر آموزشهای فرهنگی لازم به شهروندان در رعایت قوانین، در برنامه ریزی ها و تصمیم گیری های مدیریتی عوامل زیر نیز از سوی بخشهای ذی ربط مورد توجه قرار گیرد.

بخش اول:

1.اولویت بندی در اجرا و ساخت پروژهای شهری و برنامه ریزی مدّون در توسعه راهکارهای پیشنهادی در حوزه عمران به منظور هدف دار نمودن اجرای کلیه پروژه ها.

2.تعیین و یا تغییر کاربری در پوسته شهری و طرح تفضیلی بر مبنای ظرفیت ترافیکی معابر و در نظر گرفتن مباحث ترافیکی که در اثر تعریف کاربری جدید برای منطقه مورد نظر ایجاد خواهد شد که بعنوان یک راهکار جهت پیشگیری قبل از اقدام به حل مشکلات بوجود آمده در آتیه این تغییر یا تعیین کاربری می توان از آن نام برد.

3.ساخت و بهسازی معابر درون شهری و ضرورت تناسب آن  بر اساس بودجه های مصوب سالیانه، به منظور پرهیز از نیمه تمام ماندن پروژه ها.

4.تعیین اثرگذاری و ارتباط بین پروژه های تعریف شده که این مهم باید در مطالعات طرح جامع حمل و نقل شهرها به عنوان چشم انداز لحاظ و در برنامه ریزی های بلند مدت و کوتاه مدت در نظر گرفته شود تا پیوستگی بین پروژه های در حال اجرا در نیل به اهداف مد نظر حفظ شود.

5.بررسی اثرات ترافیکی ناشی ازتغییرات انجام شده سالیانه در شبکه معابر شهری در اثر بهره برداری از پروژههای ترافیکی و عمرانی در سطح شهر بصورت لحظه ای و بروز رسانی آن، تا در صورت نیاز به تغییر در برنامه ها و یا اصلاح آن اقدام لازم از سوی برنامه ریزان صورت پذیرد.

بخش دوم:

توسعه و نوسازی حمل و نقل عمومی بر مبنای ظرفیت معابر موجود و طبق برنامه ای اصولی با در نظر گرفتن افزایش ظرفیت ناشی از توسعه و اعمال سیاستهای محدودیتی برای وسایل نقلیه شخصی در صورت اجرای این محدودیتها در شهرها.

بخش سوم:

با عنایت به اینکه معمولاً سرعت افزایش جمعیت و سرانه مالکیت خودروها در کلانشهرها از سرعت اجرا و توسعه پروژه ها در حوزه حمل و نقل بیشتر بوده و محدودیتهای مالی موجود نیز امکان ایجاد برابری در این مقوله را برای برنامه ریزان و مدیران شهری فراهم نمی آورد، از این رو اعمال محدودیتهای ترافیکی از قبیل تعریف و تعیین محدوده طرح به شکل دائمی- زوج یا فرد -LEZ و یا ایجاد تعرفه برای وسایل نقلیه تک سرنشین در معابر پر ترافیک شهری، می تواند مدیران شهری را در کنترل سرعت فزاینده افزایش خودروها به نسبت توسعه فیزیکی معابر در کلانشهرها  و همچنین اجرای پروژه های حمل و نقلی در سطح شهر یاری رساند.

البته این نکته لازم به ذکر است به جهت تامین رضایت عمومی ، بهسازی و توسعه حمل و نقل همگانی مطلوب و کارا از ضروریات این راهکار برای مناطق با محدودیت ترافیک بوده و از مطالبات به حق شهروندان می باشد. همچنین با اعمال محدودیت های ترافیکی و به تبع آن کاهش وسایل نقلیه شخصی در معابر می توان شاهد افزایش کارایی و عملکرد وسایل حمل و نقل همگانی موجود در بستر معابر بود.

بخش چهارم:

مدیریت و نظارت بر روند تصمیم گیری ها و مشاهده اثرات بوجود آمده از تصمیمات اتخاذ شده بر روی ترافیک از مهمترین بخش های راهکارهای مدیریت ترافیک می باشد. بدین معنا که با اعمال هر گونه تغییر و یا اتخاذ تصمیم روند ترافیک به سمت مطلوب تر و یا نا مطلوبتر سوق می یابد. که نظارت و بررسی تغییرات باید نه صرفاً بصورت چشمی و ملاحظات فردی بوده بلکه باید در تعاریف علمی از قبیل در کاهش حجم عدد ترافیک ، کاهش عددی زمان سفر، کاهش آلودگی هوا نیز  نمایان شود. در مرحله دوم رضایت شهروندان از تصمیمات مواخذه آشکار گردد. برای این منظور استفاده از تجهیزات سیستم های حمل و نقل هوشمند در بخشهای نظارتی ، ثبت تخلف و مدیریتی در خصوص اخذ گزارش  از روند عملکرد سیاست ها بصورت واقعی مشهود به نظر می رسد و می تواند کمک قابل توجهی به مدیران و برنامه ریزان نماید.

این تجهیزات همچنین در حوزه مدیریت ترافیک می تواند کاربران را در پیش آگاهی از روند ترافیک حاضر در معابر و استفاده حداکثری ظرفیت شبکه معابر شهری در کاهش زمان های سفر یاری نموده و با کمترین هزینه نیروی انسانی علاوه بر راهنمایی و هدایت شهروندان در کنترل رانندگان نیز کمک شایانی نمایند.

بخش پنجم:

انتظار از اعمال و افزایش جرائم رانندگی پس از اجرای درست و پیوسته گامهای اشاره شده در بخشهای قبل می تواند از عملکرد و مطلوبیت بهتری بین شهروندان و رضایت همگانی برخوردار باشد، زیرا مادامی که الگوهای ترافیکی مدنظر اصلاح و بازنگری نگردد افزایش کمی و کیفی جرایم راهکار مناسبی در حل دائمی موضوع نخواهد بود،لذا اولویت اصلاح الگوهای ترافیکی نسبت به افزایش مبلغ جرایم بدون در نظر گرفتن اصلاح امور مذکور از اهمیت بیشتری برخوردار است.

نتیجه گیری:

حل معضل ترافیک در کلانشهرها و تبعات منفی آن ، به حق یکی از مهمترین مطالبات شهروندان از مسئولین و برنامه ریزان شهری است و این نکته نیز بر کسی پوشیده نیست که راهکارهای پیشنهادی و هزینه های صورت گرفته در اجرای این برنامه ها به همراه سایر هزینه های جانبی در بخش های سلامت و روان شهروندان ، اهمیت و همکاری همه جانبه همه دستگاه ها و نقش مدیران شهری را در حل این مشکل برجسته می نماید.

برای این منظور تبیین مطالعه و ایجاد طرح جامع حمل و نقل شهری و تبعیت تمامی مدیران از طرح های پیشنهادی و اولویت بندی شده در این مطالعات امری ضروری بوده  و بروزرسانی این مطالعات نیز موضوع ضروری تری خواهد بود. پیوستگی و تناسب برنامه های مدون در طرح های جامع بر مبنای بودجه های مالی دستگاه ها و همچنین رعایت 5 گام صدرالاشاره در این مقاله می تواند چشم انداز مطلوبی در حل معضل ترافیک برای بلند مدت و بصورت پایدار در کلانشهرهای کشور فراهم نماید.

بدیهی است عدم توجه به برنامه ها و پیروی از یک مسیر مشخص از سوی تصمیم گیران بر مبنای برنامه های تعیین شده در طرح های جامع و همچنین بعضاً تصمیم گیری ها با سلایق شخصی و سیاسی در حل این مشکلات می تواند علاوه بر تبعات منفی بیشماری که ایجاد می نماید ، قطعاً گره ای بر گره های در هم پیچیده ترافیک و تبعات آن می افزاید. لذا همکاری و همدلی در حل این مشکل برای همگان لازم و ضروری به نظر رسیده و یقیناً عواید اقتصادی حاصل از یک مدیریت درست، یکپارچه و اصولی بر مبنای مباحث علمی در حل این معضل می تواند از مصادیق بارز اقتصاد مقاومتی و جلوگیری از هدر رفتن سرمایه های ملی باشد. امید است با در نظر گرفتن این اصول که در کشور های پیشرفته جواب بسیاری از مشکلات و مسائل را یافته است، ما نیز با الگویی صحیح و اصولی در راستای ایجاد شهری پاکیزه و به دور از ترافیک و شلوغی موفق باشیم.