همه چیز درباره بیمه بیکاری: نحوه درخواست، شرایط و شیوه محاسبه حقوق

افرادی که شغل خود را از دست داده اند ممکن است در بازه های زمانی مختلف با مشکلات گوناگونی مواجه شوند که مهم ترین آن ها مشکلات مالی است. دولت برای رفع این چالش طرحی تحت عنوان بیمه بیکاری به افراد بیکار ارائه می دهد تا آن ها را از لحاظ مالی تأمین کند. برای دریافت بیمه بیکاری باید شرایط خاصی را داشته و مدارک متنوعی را ارائه دهید.

در این مقاله به بررسی صفر تا صد بیمه بیکاری می پردازیم و آن را از جنبه های گوناگونی بررسی می کنیم؛ بنابراین با ما تا انتهای این محتوا همراه باشید.

بیمه بیکاری چیست و دولت چه تعریفی از فرد بیکار دارد؟

افراد ممکن است به دلایل گوناگونی شغل خود را از دست داده و بیکار شوند. در اکثر دولت ها نیز طرحی وجود دارد که به بیکاران کمک می کند تا در مدت زمان بیکاری موقت زندگی خود را از نظر مالی تأمین کنند. در ایران بیمه بیکاری جزئی از بیمه اجتماعی و به نوعی حمایت مالی است و شامل افرادی می شود که از لحاظ توانایی کار شرایط مناسبی داشته اما به دلیل بیماری موقت یا عدم توانایی در یافتن شغل بیکار هستند.

طبق تجربه بیمه بیکاری هر ماه به صورت دوره ای واریز شده و افراد برای دریافت این بیمه باید حداقل 6 ماه به عنوان پرداخت کننده بیمه اجتماعی مشغول به کار باشند.

شرایط لازم برای دریافت بیمه بیکاری در ایران

بیمه بیکاری به هر فردی تعلق نمی گیرد و افراد واجد شرایط دریافت بیمه باید چندین عامل موثر را دارا باشند که این عوامل عبارتند از:

• فرد بیکار نباید تبعه کشور دیگر باشد.
• افراد بازنشسته از کار افتاده و مستمری بگیر جزو بیکاران محسوب نمی شوند.
• فرد بیکار باید از لحاظ آمادگی برای کار شرایط لازم را داشته و به دنبال شغل جدیدی باشد.
• فرد باید بیکار بودن خود را اثبات کرده و کارفرما دارای هرگونه شغل آزاد یا بیمه شدن اختیاری نباشد.
• در حین فرآیند اعلام بیکاری باید دلیل بیکار شدن فرد غیر ارادی و خارج از احاطه و توانایی او باشد.
• فرد بیکار باید حداکثر تا 30 روز پس از اخراج به اداره کار خود را معرفی کند.
• فرد بیکار باید پیش از بیکاری حداقل 6 ماه الی یک سال سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد.

نکات تکمیلی در شرایط لازم برای دریافت بیمه بیکاری

به جز موارد مذکور در پاراگراف قبلی شرایط خاصی برای برخورداری از بیمه بیکاری نیز وجود دارد:

• حوادث غیرمترقبه: افراد بیمه شده ای که به دلیل جنگ زلزله آتش سوزی سیل و غیره شغل خود را از دست می دهند حتی با سابقه پرداخت حق بیمه ناچیز یا بدون سابقه می توانند از مزایای بیمه بیکاری بهره مند شوند.
• کارگران فصلی: کارگران فصلی که قبل از یک سال فعالیت به طور غیرارادی شغل خود را از دست بدهند مشمول بیمه بیکاری می شوند.
• سربازان: سربازانی که پس از دو ماه از اتمام خدمت به محل کار خود بازگشته ولی توسط کارفرما استخدام نشوند می توانند از بیمه بیکاری استفاده کنند (مشروط به اثبات شرایط).

شیوه درخواست بیمه بیکاری

برای اینکه بتوانید به درخواست بیمه بیکاری بپردازید لازم است که در مرحله اول شرایط خود را با مصوبات بالا انطباق دهید. سپس به سایت سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کنید و در آنجا با پیدا کردن قسمت بیمه بیکاری فرم درخواست را تکمیل سازید. اگر توانایی لازم برای کار با ابزارهای اینترنتی را ندارید نیز می توانید به صورت حضوری به دفتر سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کرده و فرم بیمه بیکاری را از آنها درخواست کنید.

نکته: دقت کنید که باید تا حداکثر 30 روز پس از از دست دادن کار خود برای دریافت بیمه بیکاری مراجعه کنید؛ در غیر این صورت در این فرآیند با چالش های زیادی مواجه خواهید بود.

مدارک لازم برای درخواست بیمه بیکاری

در کنار فرمی که به سازمان تأمین اجتماعی ارائه می دهید باید مدارکی را نیز به آنها ارائه کنید که این مدارک شامل موارد زیر هستند:

• شناسنامه
• کارت ملی
• کارت پایان خدمت
• فرم گزارش کارکرد
• آخرین فیش حقوق دریافتی
• مدارک تحصیلی
• کارت بانک به همراه شماره شبا
• تصویر گواهینامه رانندگی (در صورت وجود)
• تصویر کارت عضویت در نظام صنفی (در صورت وجود)
• ارائه تعهدنامه جستجوی شغل
• سایر مدارک در صورت نیاز

مزایای دریافت بیمه بیکاری

مهم ترین تاثیر و مزیتی که بیمه بیکاری دارد دریافت کمک هزینه برای گذران زندگی و تأمین مالی خانواده است. مبلغ بیمه بیکاری حدود 50 درصد آخرین دریافتی شخص از سازمان است و از این رو می تواند تا حدودی نیازهای مالی افراد را برطرف سازد. همچنین با دریافت بیمه بیکاری سابقه بیمه شما حفظ شده که این امر می تواند در زمان محاسبه حقوق بازنشستگی و سایر مزایایی که به بیمه مربوط می شود موثر باشد.

علاوه بر این بیمه بیکاری شرایط مناسبی را برای افراد ایجاد می کند تا بتوانند به دنبال شغل جدیدی باشند. به طور کلی می توان گفت که بیمه بیکاری دولت مزایای زیادی داشته و به طور موقت افراد را از لحاظ مالی پشتیبانی می کند.

معایب بیمه بیکاری

مدت زمان دریافت بیمه بیکاری محدود بوده و افراد باید پس از مدت زمانی که توسط بیمه گذار اعلام می شود که در حال حاضر 90 روز است در شغل جدیدی مشغول شوند. همچنین مبلغ این بیمه در مقایسه با حقوق فرد که معمولاً دو برابر بیمه است وجه ناچیزی است و ممکن است برای برخی از افراد کافی نباشد. فرآیند اداری دریافت و بررسی مشمولیت بیمه بیکاری نیز در برخی از شرایط دارای چالش ها و پیچیدگی های زیادی است.

آیا عیدی به بیمه بیکاری تعلق می گیرد؟

بیمه بیکاری نوعی حمایت مالی است که برای جبران بخشی از حقوق از دست رفته افراد بیکار در دوران موقت بیکاری ارائه می شود؛ اما عیدی به عنوان پاداش و مالیات مشمول جزو حقوق و دستمزد محسوب نمی شود و فقط به کارکنان شاغل تعلق می گیرد. در قانون بیمه بیکاری و مقررات مربوط به آن نیز هیچ ذکری از پرداخت عیدی به افراد بیکار نشده است. منابع پرداخت عیدی توسط کارفرمایان و از محل سود و درآمد سالانه آنها تأمین می شود در حالی که هزینه بیمه بیکاری توسط سازمان تأمین اجتماعی و از محل منابع و ذخایر بیمه پرداخت می شود.

نحوه محاسبه حقوق بیمه بیکاری

میزان حقوق دریافتی در بیمه بیکاری برای افراد گوناگون متنوع است و در این بین پارامترهای موثری بر کاهش یا افزایش وجه دریافتی وجود دارد؛ از جمله عوامل موثر بر میزان حقوق بیمه بیکاری سابقه کاری شخص است. معمولاً هر چقدر شخص مراجعه کننده سابقه کاری بالاتری داشته باشد می توان انتظار داشت که حقوق بیمه بیکاری او نیز بیشتر از سایر افراد باشد.

در این بین عوامل موثر دیگری نیز وجود دارند که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

• میزان حقوق و مزایای دریافتی قبل از بیکاری: تعیین کننده پایه محاسبه حقوق بیمه بیکاری مبتنی بر آخرین حقوق و مزایا قبل از بیکاری است.
• تعداد افراد تحت تکفل شخص (اعضای خانواده): افزایش حقوق بیمه بیکاری با توجه به تعداد افراد تحت تکفل فرد بیکار ممکن است.
• مدت زمان بیکاری شخص: تاثیرگذار بر میزان و دوره پرداخت حقوق بیمه بیکاری است که با افزایش مدت بیکاری تغییر می کند.
• شرایط اقتصادی و بازار کار در منطقه و زمان مورد نظر: شرایط اقتصادی و وضعیت بازار کار منطقه می تواند بر حقوق بیمه بیکاری و فرصت های شغلی تأثیر بگذارد.

رابطه بیمه بیکاری و نرم افزارهای حسابداری

در هر سازمانی که عهده دار حسابداری بیمه بیکاری افراد است نرم افزارهای حسابداری به عنوان یک ابزار حیاتی محسوب می شوند. این دسته از نرم افزارها در ثبت و نگهداری اطلاعات بیکاران و محاسبه و پرداخت حق بیمه آنها نقش مهمی دارند؛ به طوری که نرم افزارهای حسابداری با اتوماسیون و افزایش دقت چالش های کمتری را برای سازمان ها ایجاد می کنند.

کلام پایانی

بیمه بیکاری به عنوان یک حمایت مالی مهم از سوی دولت به افراد بیکار کمک می کند تا در دوران موقت بیکاری بتوانند از نظر مالی تأمین باشند و به دنبال شغل جدیدی بگردند. این بیمه با توجه به شرایط و مدارک خاص به افراد تعلق می گیرد و مزایای متعددی از جمله حفظ سابقه بیمه و تأمین نیازهای مالی را به همراه دارد. هرچند ممکن است مبلغ و مدت زمان پرداخت محدود باشد اما این حمایت موقتی می تواند فشار مالی بر افراد بیکار را کاهش دهد و فرصت مناسبی برای بازگشت به بازار کار فراهم کند.