روانشناسی شناختی چیست؟ رویکرد شناختی در روانشناسی یعنی چه؟

چند دهه ای می شود که اصطلاح روانشناسی شناختی مفاهیم مهمی مانند مهم ترین ویژگی های انسان ها که دریافت اطلاعات و پردازش آن بوده را با رویکرد شناختی مورد بحث قرار داده است. اگر برای تان سوال شده که رویکرد شناختی در روانشناسی چیست باید بگوییم این رویکرد بر موضوعاتی مانند زیستی، نقش دانش، حل مسئله از طریق شهود، رفتاری، ادراک و برای فهم بیش تر مورد توجه آن هستند.

در این مطلب می خواهیم به زبانی ساده با مثال چیستی روانشناسی شناختی، موضوعات روانشناسی شناختی، کاربرد رفتار درمانی شناختی و رویکردهای شناختی در روانشناسی را بررسی و تبیین کنیم. برای آشنایی و فهم عمیق تر درباره این موضوع تا به انتها این مقاله با ما همراه شوید.

روانشناسی شناختی چیست؟

یکی از شاخه های روانشناسی که فرآیندهای ذهنی نظیر ادراک، حافظه، حل مسئله، زبان، توجه، تصمیم گیری و یادگیری را بررسی می کند به روانشناسی شناختی یا cognitive psychology معروف است. هدف اصلی این رشته درک نحوه عملکرد ذهن شناخته می شود. اولریک نیسر آلمانی پدر روانشناسی شناختی در سال هزار و نهصد و شصت و هفت میلادی روانشناسی شناختی را ثبت کرد.

به وسیله این علم روان درمانگران بسیاری اختلالات روانی افراد را معالجه کرده اند. مثلا اگر شخصی مشکل توجه داشته باشد روانشناس می داند که توجه کردن انتخابی و محدود بوده و در این شرایط راه های وابسته به تمرکز را برای تقویت و درمان این مشکل توصیه می کند. cognitive psychology با اطلاعاتی مثل نحوه ساخت و به یاد سپردن خاطرات انسان ها در دنیای واقعی را اختیار ما قرار می دهد.

موضوعات روانشناسی شناختی چیست؟

موضوعات روانشناسی شناختی از تنوع بالایی برخوردار هستند. در ادامه این بخش موضوعات اصلی که در روانشناسی روانشناختی بررسی می شوند را در زیر توضیح می دهیم.

تفکر و انگیزه

در روانشناسی روانشناختی مطالعه روی فرایندهای فکری افراد، اهداف شخصی و انگیزه های آن ها صورت می گیرد. نحوه عملکرد انواع تفکر نظیر تفکر خلاقانه، تفکر انتقادی و حتی تفکر حل مسئله نیز بررسی می شود. هر یک از این موارد از دیدگاه cognitive psychology نقش پر اهمیتی در زمان تصمیم گیری و شکل گیری رفتار داشته است.

حافظه بلند مدت و کوتاه مدت و حافظه حسی

حافظه یکی دیگر از موضوعات cognitive psychology است. عوامل تاثیر گذار در تقویت حافظه، طریقه ذخیره اطلاعات، نحوه عملکرد و بازخوانی اطلاعات از حافظه های حسی، کوتاه مدت و بلند مدت در آن بررسی می شوند.

توجه و نقش آن

آنچه که درباره توجه و نقش آن ها در سیر شناخت و رفتار مهم است عبارتند از: توجه متمرکز، توجه انتخابی و توجه مشترک

ادراک حسی و شناختی

بررسی واکنش هایی که به وسیله اعمال شناختی و حسی پس از درک طریقه شناخت اطلاعات ظهور می کنند. به عبارت دیگر در این موضوع اینکه چگونه دنیای اطراف خود را درک می کنیم و حواس ما چگونه اطلاعات را دریافت و پردازش کرده را بررسی می کند.

زبان و نحوه تولید آن

در cognitive psychology درک و مطالعه نحوه تولید زبان، از منظر فرهنگی، ساختار و ارتباط زبان با باقی فرآیندهای شناختی مهم شمرده می شود.

هوش و اندازه آن

ملاحظه چگونگی تاثیر آموزش و محیط روی هوش، عوامل موثر در هوش، تشریح کردن نتیجه آزمون های هوش و اندازه گیری هوش در cognitive psychology صورت می گیرد.

یادگیری و انواع آن

تعمق در انواع مراحل یادگیری و فرآیندهای آن (چگونگی یادگیری چیزهای جدید)، تمرین های تقویت کننده یادگیری و عواملی که مسبب یادگیری موثر می شوند.

تصمیم گیری و ابزار های بهبود تصمیم گیری

تحقیق درباره انواع تصمیم گیری، ابزارهای تقویت کننده برای تصمیم گیری، نحوه تصمیم گیری افراد و محدودیت ها انجام می شود.

احساسات و اندیشه ها

مطالعه روی نقش احساسات در مواقع تصمیم گیری، روابط بین احساس و اندیشه و هر آنچه که به دیگر سیرهای شناختی ارتباط دارد.

هویت و خودشناسی

بررسی تاثیر هویت روی رفتار انسان ها، به صورت کلی ارتباطات میان رفتار و هویت و فرآیندهای شناختی مرتبط با هویت و خودشناسی صورت می گیرد.

در نتیجه موضوعات نام برده شده گوشه ای از مفاهیم این رشته پهناور cognitive psychology هستند که طیف وسیعی را با کشف موضوعات جدید به صورت مداوم در بر می گیرند.

کاربرد رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی یا Cognitive Behavioral Therapy – CBT از پرکاربردترین روش های درمانی محسوب می شود. سی بی تی بر پایه مفاهیم روانشناسی شناختی رفتاری تاکید دارد. این روش برای مداخله روی تقویت کیفیت زندگی، اختلال در رفتار و مشکلات روانی نتایج مثبتی داشته است. در ادامه این بخش کاربردهای اصلی رفتار درمانی شناختی را به شرح زیر عنوان می کنیم.

• درمان اختلالات خلقی (اضطراب، استرس شغلی، استرس پس از سانحه و افکار ناامن)
• ارتقاء عملکرد ورزشی (با افزایش تمرکز، انگیزه و اعتماد به نفس)
• درمان مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان (اختلال بیش فعالی، کمبود توجه، لجبازی و نافرمانی)
• اختلال افسردگی و تفکرات منفی
• درمان اختلالات خواب (بی خوابی و آپنه خوابی)
• درمان اختلالات خوردن (بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی)
• درمان اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر
• کنترل درد های مزمن
• درمان اختلالات شخصیت ( اختلال شخصیت مرزی و اختلال شخصیت ضد اجتماعی)

همچنین، سی بی تی در درمان مواردی مانند فوبیا، درد مزمن، خشم، مشکلات روابط و مشکلات عزت نفس نتایج شگفت انگیزی داشته است. معمولا رفتار درمانی شناختی دوره کوتاه مدتی داشته و برای قشر زیادی از مردم در هر سن و صنفی کاربرد دارد. در نهایت، سی بی تی بخش اعظمی از مشکلات روانی و رفتاری را با دادن بهترین راه کارها برای معالجه پوشش داده است.

رویکرد های شناختی در روانشناسی

تمرکز اصلی رویکردهای شناختی در روانشناسی روی حافظه، توجه، ادراک و تفکر است. هر یک از رویکرد های نام برده شده با هدف شناخت دقیق تجربه ها و رفتارهای انسانی برای کمک به درمان مشکلات روانی در تلاش هستند. در ادامه اسامی محبوب ترین رویکردهای شناختی در روانشناسی را نام می بریم.

• روانشناسی شناختی
• روان درمانی شناختی
• روان درمانی رفتاری شناختی
• روان درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی
• روان درمانی رفتاری

در نتیجه هر کدام از رویکردهای گفته شده در بالا شامل تکنیک های خاصی هستند که برای مقابله با اختلالات روانی و بازگشت در مسیر زندگی سالم مورد نیاز هستند. در صورتی که علاقمند به یادگیری این روش درمانی هستید، مخصوصا چنانچه از دانشجویان رشته های روانشناسی می باشید، می توانید در دوره های cbt شرکت کنید و با اصول آن به صورت حرفه ای آشنا شوید.

در این مقاله روانشناسی شناختی، رویکرد شناختی، کاربرد رفتار درمانی شناختی و موضوعات cbt مورد بررسی قرار گرفت. cognitive psychology در درک فرآیند یادگیری، حافظه و توجه حساس ترین نقش ها را ایفا می کند. علاوه بر این، cognitive psychology قابلیت ارائه اطلاعاتی درباره شرایط ادراک فرد دارد که روی کارکرد آن ها نقش چشمگیری داشته است.

مسوولیت کلیه محتوای سایت بر عهده منابع اصلی بوده و بانک مشاغل اینفوجاب هیچ مسوولیتی در قبال محتوا ندارد.