چرا بعضی افراد با دیدن خون غش میکنند؟
علت غش کردن برخی افراد با دیدن خون چیست؟
می‌دانید ترس از خون چه دلایلی دارد و علت غش کردن برخی افراد با دیدن خون چیست؟ چندین راه برای پیشگیری و درمان این موضوع وجود دارد.
به گزارش نمناک، در حال آماده کردن شام هستید و دستتان را می‌برید، یا بینی کودک شما خونریزی میکند، یا شاید خون را در یک نمایش تلویزیونی دیده و بلافاصله احساس سرگیجه، تهوع و تعریق کرده چهره‌تان سفید شده و به زمین می‌افتید. اگر شما یکی از 2 تا 4 درصد از جمعیتی هستید که با دیدن خون از هوش می‌روید، پس می‌دانید که این پدیده تا چه حد می‌تواند آزاردهنده، ناخوشایند یا به طرز جدی خطرناک باشد، پس بهتر است با مطالعه دقیق ادامه این بخش از سلامت نمناک در این مورد بیشتر بدانید.
از هوش رفتن بر اثر دیدن خون به عنوان بخشی از واکنش به ترس از خون محسوب می‌شود. ما متوجه این نکته شدیم که افرادی که با دیدن خون از حال می‌روند گرایش به اضطراب بیشتری در آنها دیده می‌شود اما درست نمی‌دانیم که آیا اضطراب منجر به غش کردن می‌شود یا غش کردن اضطراب را در این افراد برمی‌انگیزد که به این مسئله ترس از خون یا خون هراسی گفته می‌شود.
البته من گمان می‌کنم که ترس ایجاد شده مربوط به صرف مشاهده خون نیست بلکه به احساسی که پس از دیدن آن پیدا میکنند، برمی‌گردد. ما از نظر بالینی مشاهده کردیم که مردم اغلب در هنگام مشاهده خون خود یا کسانی که برایشان اهمیت دارند از حال می‌روند و همه این‌ها می‌تواند یک پاسخ عاطفی به این اتفاق باشد. ترس از خون یا همان خون هراسی اکثراً ریشه در خانواده دارد و عمدتاً به دلیل فعالیت عصبی در بدن به نام واگ بروز میکند. کسانی‌که مبتلا به این نوع ترس هستند هنگام برخورد با این عوامل در کسری از ثانیه ضربان قلبشان افت میکند و همین دلیل افت فشار خون و در نتیجه احساس ضعف در آنها می‌شود.
این در حالی است که در انواع دیگر ترس و فوبیاها، ضربان قلب به شدت افزایش یافته و فشار خون بالا می‌رود، به خاطر همین است که در این مورد از هراس موارد زیادی از غش کردن گزارش شده است.
دلیل ترس از خون و هموفوبیا
دکتر سوزان کرکوران متخصص قلب و عروق می‌گوید: ما واقعاً نمی‌دانیم که علت این پدیده یعنی غش کردن دقیقاً چه می‌باشد؟ در حقیقت، رمزی و رازی علمی پشت این حادثه وجود دارد. این مشکل در افرادی که با دیدن خون از حال می‌روند ناشی از مشکلی در کنترل فشار خون است و این یعنی که مغز خون کافی را دریافت نمی‌کند و به زمین می‌افتید اما این لزوماً بدان معنی نمی‌باشد که افرادی که درگیر این مسئله هستند در زمان‌های دیگر هم فشار خون دارند. این اتفاق فقط در پاسخ به بروز موارد استرس زا رخ می‌دهد، وقتی ایستاده باشند بدن این افراد برای عوض کردن چرخش خون پاسخ نرمالی نمی‌دهد.
در واقع ایستادن طولانی مدت یکی از شناخته شده‌ترین عوامل برای غش کردن است و از دیگر موارد می‌توان به گرما، کمبود آب بدن و ناراحتی ناشی از اعتیاد اشاره کرد. برخی از عوامل کمتر شناخته شده‌اند، از جمله :
آمپول (تزریق یا مشاهده آمپول)،سرفه یا عطسه، ادرار یا مدفوع، بلعیدن، تجربه درد،کوتاه کردن یا شانه زدن موها
برخی دیگر از انواع از هوش رفتن عاطفی هستند، معمولاً در فیلم ها می‌بینید که بازیگر پس از شنیدن خبر مرگ یکی از اعضای خانواده غش میکند یا برخی افراد اغلب در شرایط عاطفی همچون عروسی و مراسم تدفین غش میکنند، به این دلیل که بدن ما دارای سیستم کار آمدی جهت جبران تغییراتی که در هنگام ایستادن برای ما رخ می دهد است و مغز جریان خون را به اندام فوقانی کاهش می‌دهد و پیامی به رگ‌های خونی در پا و لگن فرستاده می‌شود مبنی بر تنگ کردن رگ‌های خونی و انتقال و بازگرداندن آنها به اندام فوقانی اما وقتی در معرض نور خورشید قرار می‌گیرید، سیگنال‌های شیمیایی که رگ‌های خونی را تنگ‌تر میکند به اندازه کافی قدرت ندارند و این یعنی خون در اندام‌های تحتانی حبس می‌شود سپس احساس ناخوشایندی به شما دست داده و فشار خون به صوت چشمگیری کاهش پیدا میکند و در نهایت به زمین می‌افتید. اگرچه ممکن است این اتفاق به‌نظر وحشتناک برسد اما وقتی غش می‌کنید مشکل گرانش حل می‌شود در نتیجه بازرسانی جریان خون به مغز صورت می‌گیرد.
پیشگیری از غش کردن بر اثر ترس از خون
خوشبختانه عدم شناخت مکانیزم دقیق این که چرا از هوش می‌رویم مبنی بر عدم شناخت راه‌های پیشگیری از آن نیست؛ اگر احساس کردید که ممکن است از هوش بروید، خوردن 500 میلی لیتر آب ، 20 تا 30 دقیقه قبل از آن می‌تواند به تنگ کردن عروق خونی کمک نماید، می‌توانید در صورت امکان قوز کنید تا خون به مغز رسد.
هرگاه احساس کردید که ممکن است همین حالا از هوش بروید وانمود کنید که چیزی زمین افتاده یا برای بستن بند کفش خود به زمین بنشینید این کاری است که باید انجام دهید. اضطراب می‌تواند احتمال از هوش رفتن را افزایش دهد زیرا منجر به آزادسازی آدرنالین شده که باعث انتقال خون به پاها می‌شد.
آیا وقتی نگاه‌تان به خون می‌افتد احساس اضطراب کرده و غش می‌کنید؟ یا شاید حتی فکر مراحل پزشکی‌ای که مشمول خون‌اند، باعث شوند احساس ضعف و بیماری کنید.
اصطلاح مربوط به ترس از خون، هموفوبیا (Hemophobia) نام دارد. بر اساس DSM-5 فوبیای خون جزو فوبی‌های خاص طبقه‌بندی می‌شود.
برخی افراد بعضاً حس بدی نسبت به خون پیدا میکنند، اما کسانی که به هموفوبیا مبتلا هستند ترس از خون، آزمایش دادن، یا تزریقات و هر چه که خون در آن دخیل باشد دارند.
فوبیای خون می‌تواند تاثیر جدی بر زندگی‌تان بگذارد، خصوصاً اگر به خاطر هموفوبیا از قرار ملاقات‌های مهم با دکترتان اجتناب کنید.
نشانه‌های فوبیای خون چه هستند؟
معمولاً اکثر فوبی‌ها نشانه‌های احساسی و جسمانی مشابه دارند. با ابتلا هموفوبیا، نشانه‌ها می‌توانند با دیدن خون در واقعیت یا در تلویزیون تحریک شوند.
برخی افراد ممکن است بعد از فکر کردن درباره خون یا پشت سر گذاشتن مراحل پزشکی خاصی مانند آزمایش خون، نشانه‌های فوبیای خون را آشکار کنند.
نشانه‌های جسمانی ناشی از هموفوبیا عبارتند از:
- مشکلاتی در نفس کشیدن
- افزایش ضربان قلب
- درد و حس تنگی نفس در سینه
- لرزش
- سرگیجه
- حس حالت تهوع زمانی که زخم یا خون می‌بینند
- حس سرما یا گرما
- عرق کردن
نشانه‌های احساسی سنکوپ عبارتند از :
- احساس شدید اضطراب و ترس
- نیاز سخت برای فرار از موقعیتی که خون وجود دارد
- احساس از دست دادن کنترل
- حس میکنند در حال مردن یا غش کردن هستند
- احساس ناتوانی در برابر ترس
هموفوبیا، فوبیایی منحصر به فرد است زیرا اغلب باعث حمله وازوواگال می‌شود (وازوواگال: رایج‌ترین نوع غش است). در حمله وازوواگال ضربان قلب و فشار خون کاهش می‌یابند؛ در این هنگام ممکن است حس سرگیجه یا ضعف بهتان دست دهد. بر اساس تحقیقی در سال ۲۰۱۴، حدود ۸۰ درصد مبتلایان به فوبیای خون غش کردن از دیدن خون (پاسخ وازوواگال) را تجربه کردند. چنین پاسخی در بین سایر فوبی‌های خاص رایج نیست.
نشانه های فوبیای خون در کودکان
کودکان نشانه‌های فوبیای خون را به شکل متفاوتی تجربه میکنند. کودکان مبتلا به هموفوبیا علائم زیر را ممکن است داشته باشند:
- قشقرق به پا کردن
- چسبیدن
- گریه
- پنهان شدن
- در مواقع مواجهه با خون از مراقبت کننده‌ی‌شان دور نمی‌شوند
عوامل احتمالی هموفوبیا چه هستند؟
طبق تحقیقات مشخص شده بین ۳-۴ درصد از جمعیت، فوبیای خون را تجربه میکنند. فوبی‌های خاص اغلب برای اولین بار در کودکی ظاهر می‌شوند، بین سنین ۱۰- ۱۳ سالگی.
هموفوبیا ممکن است با اختلالات دیگری از جمله آگورافوبیا، فوبیای حیوانات، و اختلال پانیک رخ دهد.
سایر عوامل احتمالی فوبیای خون:
ژنتیک
بعضی اشخاص نسبت به سایرین، بیشتر احتمال دارد به فوبی‌ها مبتلا شوند. احتمال دارد در ابتلا به فوبیای خون رابطه ژنتیکی وجود داشته باشد.
والدین یا مراقبت‌کننده مضطرب
شما ممکن است بعد از دیدن الگوی ترسیدن در دیگران، یاد بگیرید از چیزی بترسید. برای مثال، اگر کودکی حس کند مادرش از خون می‌ترسد، احتمال دارد به فوبیای خون مبتلا شود.
والدین محافظه کار
بعضی افراد به طور کلی مضطرب‌تراند و ترس‌شان نسبت به موارد خاصی بیشتر است. این موضوع ممکن است ناشی از وابستگی به والدین بیش از حد محافظه کار باشد.
تروما (ضربه روحی)
اتفاقات استرس‌زا و سهمگین می‌توانند منجر به فوبیا شوند. اگر پای فوبیای خون در میان باشد، احتمالاً آن واقعه مربوط به بیمارستان یا جراحات جدی می‌باشد.
هموفوبیا چگونه تشخیص داده می‌شود؟
اگر مشکوک شده‌اید که هموفوبیا دارید یا نه، از متخصصین مربوطه وقت بگیرید. تشخیص فوبیای خون شامل سوزن یا وسایل پزشکی نمی‌شود.
در عوض، فقط با متخصص درباره نشانه‌ها و اینکه چند وقت است آنها را داشته‌اید، صحبت می‌کنید. دادن سوابق پزشکی خانوادگی هم ممکن است مفید باشد.
هرگونه نگرانی یا علائمی را با دکترتان در میان بگذارید و سوالات‌تان را در حین ملاقات از او بپرسید.
درمان ترس از خون
همیشه درمان برای فوبی‌های خاص ضروری نیست، خصوصاً اگر چیزی که ازش میترسید جزء زندگی روزانه‌تان نباشد.
برای مثال، اگر شخصی ترس از مار دارد، به احتمال خیلی کمی با مار مواجه می‌شود که بخواهد نیاز به درمان داشته باشد. از طرف دیگر، فوبیای خون ممکن است باعث شود از قرار ملاقات‌های پزشکی صرف نظر کنید. بنابراین، درمان هموفوبیا برای سلامت کلی‌تان ضروری است.
از جمله درمان‌های هموفوبیا شامل:
۱. مواجهه درمانی
روانشناس طی مراحلی شما را به مواجهه با ترسهایتان راهنمایی خواهد کرد. رواندرمانگر به شما تمریناتی می‌دهد تا چیزی که از آن میترسید را در ذهن تجسم کنید یا با ترس‌تان از خون به شکل مستقیم رو به رو شوید.
در برخی از رویکردهای مواجهه سازی، دو مورد ذکر شده ترکیب می‌شوند. فرد مبتلا به فوبیای خون در هر جلسه کمی پیشرفت میکند و هر بار، قدم‌های کوچکی برمیدارد اما در نهایت نتیجه موثر خواهد بود.
۲. درمان شناختی
درمانگر به شما کمک خواهد کرد احساسات‌تان در زمان مواجهه با خون را شناسایی کنید، مانند حس اضطراب. ایده اصلی این درمان، جایگزینی اضطراب با افکار واقع بینانه‌تری می‌باشد، برای مثال، واقعا چه اتفاقی ممکن است در طی آزمایش خون یا جراحات مشمول خونریزی رخ دهد.
۳. آرام سازی (ریلکس کردن)
از تنفس عمیق گرفته تا انجام ورزش یوگا، برای درمان فوبیا مفید می‌باشند. انجام تکنیک‌های آرام سازی می‌توانند به شما در کاهش استرس و رهایی از نشانه‌های جسمانی کمک کنند.
۴. تکنیک تنشِ اعمال شده (Applied Tension)
یکی از تکنیک‌های مخصوص فوبیای خون، تکنیک تنش اعمال شده یا «تنش کاربری» است، این تکنیک به شما در زمینه غش کردن از دیدن خون کمک میکند.
در این روش شما ماهیچه‌هایی در بدن‌تان را منقبض کرده یا به آنها کمی تنش می‌دهید، که این کار منجر به بالا رفتن فشار خون‌تان می‌شود، اگر فشار خون‌تان بالا برود احتمال اینکه غش کنید کمتر است.
برای انجام آن لازم است روی صندلی راحتی بنشینید و ماهیچه‌های دست‌ها، پاها و تن‌تان را برای ۱۰ تا ۱۵ ثانیه منقبض کنید، باید انقباض عضلات را تا زمانی که یک حس گرمی در سر احساس کردید حفظ کنید، سپس ۲۰ تا ۳۰ ثانیه ریلکس کرده و دوباره چرخه را از ابتدا برای ۵ بار انجام دهید.
۵. دارودرمانی
در هموفوبیا شدید، دارورمانی الزامی است. گرچه، دارودرمانی همیشه گزینه‌ی مناسبی برای فوبی‌های خاص نمی‌باشد. تحقیقات بیشتری در این زمینه باید انجام شود، اما این مورد هم یک گزینه‌ی درمانی است ک می‌توانید درباره‌اش با متخصص‌تان صحبت کنید.
اگر ترس از خون باعث شده از زیر آزمایشات سلامتی شانه خالی کنید و بر زندگی‌تان تاثیر گذاشته به متخصصین روانشناس مراجعه کنید.
علایم فیزیکی هنگام ترس از خون
بیشتر انواع فوبیای خاص باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شوند. این علایم در هموفوبیا و سایر ترس‌های ناشی از تزریق خون نیز مشاهده می‌شود. افت ناگهانی فشار خون و افزایش ضربان قلب می‌تواند به ضعف و غش منتهی شود که واکنش نسبتا متداول در این رابطه است.
همچنین اضطراب ناشی از آن می‌تواند باعث علایم دیگری همچون مشکلات تنفسی، احساس درد در قفسه سینه، لرزیدن، احساس تهوع در مواجهه با خون یا آسیب دیدگی، گرگرفتگی سرد یا گرم و تعریق شود. ترس از خون منحصر به فرد است زیرا باعث ایجاد واکنشی به نام وازوواگال (نوعی ضعف است که در نتیجه تحریک عصب واگ ایجاد می‌گردد) می‌شود. براساس یک نظرسنجی در سال ۲۰۱۴، ۸۰ درصد از افراد مبتلا به ترس از خون واکنش وازوواگال را تجربه کرده‌اند. شایان ذکر است که این واکنش با فوبیاهای خاص دیگر مشترک نیست.
علایم روانی ترس از خون
از علایم روانی که در هموفوبیا ممکن است رخ دهد می‌توان به احساس شدید اضطراب یا هراس، نیاز بیش از حد برای فرار از موقعیت‌هایی که خون در آن دخیل است، مسخ واقعیت، حس از دست دادن کنترل و احساس مرگ یا بیهوشی اشاره کرد.
پزشک خوب به شما کمک میکند بهترین روانشناسان را در کوتاه‌ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کنید
علت ترس از خون چیست؟
هموفوبیا اغلب با سایر ترس‌ها مرتبط است. تریاپانوفوبیا یا ترس از آمپول‌های پزشکی، گاهی اوقات با هموفوبیا همراه است. بعضی از افراد علاوه بر ترس از خون، ترس‌های پزشکی دیگری نیز دارند، از جمله ترس از پزشکان و دندان‌پزشکان. هموفوبیا ممکن است ناشی از یک تجربه منفی قبلی در مورد خون باشد. افرادی که در اثر آسیب‌دیدگی یا بیماری باعث خونریزی شدید شده‌اند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. با این حال ممکن است هموفوبیا ارثی باشد یا در اثر عوامل ژنتیکی ایجاد شود.
عوارض ناشی از ترس از خون
این موضوع می‌تواند طیف گسترده‌ای از مشکلات را برای فرد در زندگی ایجاد کند که ممکن است باعث ایجاد محدودیت در زندگی یا حتی خطرناک باشد.
اگر از خون میترسید، ممکن است تمایلی به معالجه آن نداشته باشید ولی به این نکته توجه کنید که ممکن است همین موضوع باعث شود شما آزمایش‌های سالانه پزشکی را به تعویق بیاندازید یا از آنها دوری و از مواردی مانند جراحی و معالجه دندان‌پزشکی خودداری کنید.
علاوه بر موارد فوق، ترس از خون ممکن است باعث شود فعالیت‌هایی که خطر آسیب‌دیدگی را دارند، انجام ندهید. ممکن است شما نتوانید در فعالیت‌های خارج از منزل مانند پیاده‌روی، کوهنوردی، دوچرخه سواری و حتی دویدن شرکت کنید.
با گذشت زمان، چنین رفتارهای اجتنابی می‌تواند منجر به انزوا شود.
این موارد ممکن است در شما یک ترس اجتماعی یا در موارد شدیدتر آگورافوبی ایجاد و به روابط شما و اطرافیان لطمه وارد کرده و مشارکت شما را در فعالیت‌های عادی روزمره زندگی دشوار کند.
تشخیص هموفوبیا
اگر مشکوک هستید که ممکن است هموفوبیا یا خون هراسی داشته باشید، به یک روانشناس خوب مراجعه کنید.
شایان ذکر است، تشخیص توسط روانشناس شامل استفاده از آمپول یا تجهیزات پزشکی نیست، بلکه کافی است که با روانشناس خود در مورد علایم خود و اینکه چه مدت آنها را تجربه کرده‌اید، صحبت کنید.
حتی سابقه سلامت شخصی و خانوادگی خود را برای کمک به تشخیص درست ارایه دهید. اطمینان حاصل کنید که هر گونه افکار و یا علایم موجود در شما و همچنین هرگونه سوالات و یا نگرانی‌هایی که می‌خواهید در زمان مراجعه خود به روانشناس به او ارایه دهید را پیش از مراجعه یادداشت و ثبت نمایید.
روش‌های درمان فوبیای خون
درمان فوری برای فوبیاهای خاص همیشه ضروری نیست، مخصوصا اگر چیزی که باعث ترس می‌شود، بخشی از زندگی روزمره نباشد.
به عنوان نمونه، اگر شخصی ترس از مار داشته باشد، بعید به نظر می‌رسد که در طول زندگی خود دفعات زیادی با مارها مواجه شود که نیاز به درمان فوری داشته باشد.
هموفوبیا به روش‌های درمانی، بسیار خوب پاسخ می‌دهد. یک درمانگر ممکن است شما را به تدریج در معرض ترسهایتان قرار دهد. شما ممکن است تمرینات تجسم را انجام دهید یا با ترس از خونریزی روبرو شوید. درمانگر ممکن است به شما در تشخیص احساس اضطراب در موقعیت‌هایی که در آنها خون وجود دارد کمک کند.
ایده این درمان این چنین است که اضطراب موجود را با افکار واقع‌گرایانه‌تر از آنچه که در حین آزمایش یا آسیب‌های مربوط به مسایلی که مستلزم وجود خون است، رخ می‌دهد، جایگزین کند.
یک روش درمانی به نام تنش اعمال شده، ممکن است به بهبود بیهوشی‌های خفیف هموفوبیایی کمک کند. ایده این درمان این‌چنین است که شما عضلات خود در بازوها، لگن و پاها را برای مدتی منقبض کنید. این کار را تا زمانی ادامه دهید که صورتتان سرخ شده و این احساس در شما شکل بگیرد که در همان لحظه گویی قرار است با خون روبرو شوید. در یکی از مطالعات قدیمی، شرکت‌کنندگانی که این تکنیک را مورد آزمایش قرار دادند، قادر به تماشای ویدیویی نیم ساعته از یک عمل جراحی، بدون ضعف کردن و بیهوشی بودند.
همچنین به کارگیری روش‌های تمدد اعصاب و ریلکسیشن می‌تواند به شما در این امر کمک کند. با این روش استرس‌تان کم شده و علایم فیزیکی ترس از خون کاهش می‌یابد. هر کاری از قبیل تنفس عمیق یا تمرین یوگا ممکن است به کاهش فوبیاها و اضطراب کمک کند. مشارکت در تکنیک‌های ذهن آگاهی می‌تواند به شما کمک کند تا استرس را از بین ببرید و علایم فیزیکی را کاهش دهید.
همچنین سایر روش‌های رواندرمانی، هیپنوتیزم و حتی درمان‌های جایگزین نیز ممکن است مفید باشد. در موارد حاد، مصرف دارو ممکن است ضروری باشد. با این حال، دارو همیشه درمان مناسبی برای فوبیاهای خاص نیست و شاید بتوان گفت این مورد همیشه گزینه آخر محسوب می‌شود. پس تنها مراجعه به یک متخصص و روانشناس ماهر می‌تواند شما را در روند بهبودی راهنمایی کند.
نتیجه‌گیری
در مورد ترس از خون خود با روانشناس مشورت کنید، به ویژه اگر این ترس باعث ایجاد اختلال در زندگی شما شده یا به دلیل ترس از مشاهده یا روبرو شدن با خون باعث شود شما از انجام آزمایشات پزشکی پراهمیت چشم‌پوشی کنید.
به جای اینکه درمان را به بعد موکول کنید، هر چه زودتر به دنبال درمان بروید، زیرا درمان به موقع هموفوبیا می‌تواند در زمان حال آسانتر از سال‌های آتی باشد.
خوانندگان محترم اگر سوالی در زمینه فوبیای خون و آمپول داشتید، در قسمت نظرات مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخگو باشیم.
در ادامه بهترین متخصصان رواندرمانی فردی را در سراسر کشور معرفی خواهیم کرد، شما با مراجعه به پروفایل متخصص مربوطه می‌توانید وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو کنید.
پزشک خوب، سامانه آنلاین رزرو اینترنتی نوبت از روانشناسان و روانپزشکان و سایر تخصص های پزشکی است که به شما کمک میکند بهترین متخصصان را در کوتاه ترین زمان و در نزدیکی محل زندگی خود پیدا کرده و وقت خود را به صورت “آنلاین” رزرو نمایید.