قانون۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

قانون ۶۶۹ مجازات اسلامی به جرم تهدید می پردازد و هرگونه تهدید به قتل، ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سر را که علیه خود فرد یا بستگانش باشد، جرم انگاری کرده است. این ماده قانونی، حفظ امنیت روانی و جانی اشخاص را هدف قرار داده و مجازات هایی از شلاق تا حبس برای مرتکبان در نظر گرفته است. این ماده قانونی یکی از اساسی ترین مبانی حقوق کیفری در ایران برای صیانت از آرامش خاطر و امنیت شهروندان در برابر هرگونه اعمال فشار روانی و جانی است. در یک جامعه پویا و مدرن، تضمین آزادی و امنیت فردی از اهمیت بالایی برخوردار است. «تهدید» به عنوان یکی از جرایم علیه اشخاص و امنیت روانی جامعه، می تواند آثار مخربی بر زندگی افراد و ثبات اجتماعی داشته باشد. در نظام حقوقی ایران، قانون گذار با تدوین ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده)، به صورت مشخص به جرم انگاری و تعیین مجازات برای عمل تهدید پرداخته است. این ماده، نه تنها از حریم خصوصی و امنیت جانی افراد حراست می کند، بلکه با تشریح مصادیق گوناگون تهدید، دامنه شمول این جرم را به وضوح مشخص ساخته است.

هدف از این مقاله، ارائه یک تحلیل جامع و دقیق از

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

است. در این مسیر، ابعاد مختلف این ماده قانونی، از ارکان تشکیل دهنده جرم تهدید گرفته تا مصادیق آن، مجازات های مقرر و رویه های قضایی مرتبط، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این محتوا برای تمامی اقشار جامعه، از عموم مردم و دانشجویان حقوق گرفته تا وکلا و قضات، تدوین شده تا به عنوان یک مرجع قابل اعتماد و کامل، تمامی پرسش ها و ابهامات مربوط به

جرم تهدید

و

مجازات تهدید

را پاسخگو باشد. با مطالعه این مقاله، خوانندگان درک عمیق تری از حقوق و مسئولیت های خود در مواجهه با تهدید به دست خواهند آورد و با سازوکارهای قانونی پیگیری این جرم آشنا می شوند.

متن و تشریح کلی ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات و مجازات های بازدارنده، صراحتاً به

جرم تهدید

می پردازد. این ماده با هدف حمایت از امنیت روانی و جانی افراد در برابر هرگونه سوءاستفاده و اعمال فشار، تدوین شده است. درک دقیق متن این ماده و واکاوی واژگان کلیدی آن، برای شناخت کامل این جرم ضروری است.

متن کامل ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) با آخرین اصلاحیه

بر اساس آخرین اصلاحات، ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) به شرح زیر است:

هرگاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی یا شرفی یا مالی و یا به افشاء سری نسبت به خود یا بستگان او نماید، اعم از این که به این و اسطه تقاضای و جه یا مال یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را نموده یا ننموده باشد به مجازات شلاق تا (۷۴) ضربه یا زندان از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.

شرح ساده و اولیه از مفاد ماده برای مخاطب عام

ماده

۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

به زبان ساده می گوید که اگر فردی، شخص دیگری یا حتی بستگان او را به هر روشی تهدید کند، این تهدید می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تهدید به کشتن (قتل)
• تهدید به آسیب های جسمی یا روانی (ضررهای نفسی)
• تهدید به خدشه دار کردن آبرو و حیثیت (ضررهای شرفی)
• تهدید به آسیب رساندن به اموال (ضررهای مالی)
• تهدید به افشا کردن رازهای شخصی (افشای سر)

مهم نیست که تهدیدکننده در ازای این تهدید، چیزی (مثل پول، مال، انجام یا عدم انجام کاری) را درخواست کرده باشد یا خیر. در هر صورت، این عمل جرم محسوب می شود و فرد تهدیدکننده به مجازات شلاق (تا ۷۴ ضربه) یا حبس (از یک ماه تا یک سال) محکوم خواهد شد. نکته مهم این است که این جرم حتی اگر تهدیدکننده از تهدید خود به نتیجه ای هم نرسد، محقق می شود.

واکاوی واژگان کلیدی: به هر نحو، دیگری، بستگان او

برای فهم دقیق تر قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی، لازم است واژگان کلیدی این ماده مورد تحلیل قرار گیرد:

• به هر نحو: این عبارت نشان دهنده گستردگی شیوه های ارتکاب
  

  جرم تهدید

  است. تهدید می تواند حضوری، تلفنی، پیامکی، کتبی، از طریق فضای مجازی (مانند واتساپ، تلگرام، اینستاگرام) یا هر شیوه دیگری باشد. قانون گذار با این عبارت، هرگونه محدودیت در روش ارتکاب تهدید را برداشته و شامل تمامی اشکال ارتباطی می شود.

• دیگری: منظور از دیگری در این ماده، هر شخص حقیقی است که مورد تهدید واقع شده است. این شخص می تواند قربانی مستقیم تهدید باشد.
• بستگان او: این عبارت نیز دامنه شمول ماده را گسترش می دهد. بدین معنی که اگر تهدید به قتل، ضررهای نفسی، شرفی، مالی یا افشای سر، متوجه بستگان شخص مورد نظر باشد، باز هم
  

  جرم تهدید

  محقق می شود. منظور از بستگان، تمامی خویشاوندان سببی و نسبی است که از نظر عرفی رابطه خویشاوندی با قربانی دارند. این امر نشان دهنده حساسیت قانون گذار به امنیت روانی و جانی خانواده و نزدیکان افراد است.

تحلیل ارکان تشکیل دهنده جرم تهدید

همانند هر

جرم

دیگری در نظام حقوقی، برای آنکه عملی تحت عنوان

جرم تهدید

قابلیت پیگیری و مجازات داشته باشد، لازم است سه رکن اصلی جرم یعنی عنصر قانونی، رکن مادی و عنصر معنوی (روانی) به صورت توأمان وجود داشته باشند. فقدان هر یک از این ارکان، مانع از تحقق جرم و اعمال مجازات

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

خواهد شد.

مقدمه ای بر لزوم وجود سه رکن اصلی در هر جرم

در نظام حقوقی کیفری، اصل «قانونی بودن جرایم و مجازات ها» ایجاب می کند که برای هر عملی که به عنوان

جرم

شناخته می شود، ارکانی مشخص و معین وجود داشته باشد. این ارکان شامل موارد زیر است:

• عنصر قانونی: عملی را می توان
  

  جرم

  دانست که صراحتاً در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد.

• رکن مادی: عمل فیزیکی و ظاهری که قانون آن را
  

  جرم

  دانسته و شخص آن را مرتکب شده است.

• عنصر معنوی (روانی): قصد و اراده مرتکب در انجام عمل مجرمانه.

جرم تهدید بر اساس

ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

نیز از این قاعده مستثنی نیست و برای اثبات آن، وجود هر سه رکن فوق الذکر الزامی است.

۱. عنصر قانونی جرم تهدید

عنصر قانونی

جرم تهدید

، همان

ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

(کتاب پنجم: تعزیرات و مجازات های بازدارنده) است. این ماده به طور صریح و قاطع، عمل تهدید را

جرم انگاری

کرده و برای آن مجازات تعیین نموده است. وجود این ماده به معنای آن است که هیچ کس نمی تواند عملی را که در این ماده به عنوان تهدید تعریف شده، بدون مسئولیت قانونی انجام دهد. اهمیت

عنصر قانونی تهدید

در این است که اطمینان می دهد، تنها اعمالی که قبلاً توسط قانون گذار به عنوان

جرم

شناخته شده اند، قابل پیگیری و مجازات هستند و از اعمال سلیقه ای جلوگیری می کند. ارتباط با سایر قوانین خاص در صورت وجود نیز در نظر گرفته می شود، اما در مورد تهدید،

ماده ۶۶۹

رکن اصلی قانونی است.

۲. رکن مادی جرم تهدید

رکن مادی

جرم تهدید

، شامل کلیه اعمال و رفتارهای فیزیکی و بیرونی است که نشان دهنده تحقق تهدید است. این عمل باید به گونه ای باشد که موجب ترساندن یا وادار کردن

دیگری

به انجام یا ترک فعلی شود، هرچند همانطور که ماده تصریح کرده است، درخواست وجه یا مال یا انجام کار یا ترک فعلی، شرط تحقق جرم نیست و

جرم تهدید

، جرمی مطلق است.

مصادیق تهدید در ماده ۶۶۹

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

به صورت واضح مصادیق

تهدید

را برشمرده است. این مصادیق، زمینه هایی را نشان می دهند که در صورت تهدید به وقوع آن ها،

جرم تهدید

محقق می شود:

• تهدید به قتل: یکی از جدی ترین مصادیق تهدید است که شامل هرگونه ارعاب و ترساندن شخص به کشتن خود یا بستگانش می شود. برای تحقق
  

  تهدید به قتل

  ، لازم نیست که تهدیدکننده حتماً قصد عملی کردن آن را داشته باشد، بلکه صرف بیان آن با شرایطی که فرد مورد تهدید احساس خطر کند، کافی است.

• تهدید به ضررهای نفسی: این مورد شامل آسیب های جسمی و روانی است. برای مثال، تهدید به کتک زدن، مجروح کردن، یا وارد آوردن هرگونه صدمه جسمی و همچنین اعمال فشار روانی که سلامت روان فرد را به خطر اندازد، مانند تهدید به دیوانه کردن یا حبس کردن غیرقانونی.
• تهدید به ضررهای شرفی: این مصداق به خدشه دار کردن آبرو، حیثیت و اعتبار فرد در جامعه اشاره دارد. مانند تهدید به افشای اطلاعاتی که باعث بی اعتباری یا رسوایی فرد شود، یا تهدید به تهمت زدن و افترا. این نوع تهدید می تواند آسیب های جبران ناپذیری به زندگی اجتماعی و شغلی افراد وارد کند.
• تهدید به ضررهای مالی: شامل هر نوع تهدید به آسیب رساندن به اموال و دارایی های فرد یا بستگان او. برای مثال، تهدید به آتش زدن خانه، تخریب خودرو، سرقت اموال یا ورشکست کردن فرد. در اینجا نیز، مهم نیست که تهدیدکننده توانایی واقعی برای انجام این کار را داشته باشد یا خیر، بلکه صرف ایجاد ترس از این ضرر کافی است.
• تهدید به افشای سر: این مورد به تهدید افشای اسرار شخصی یا خانوادگی فرد یا بستگان او می پردازد. سر در اینجا به هر اطلاعاتی اطلاق می شود که شخص تمایل به پنهان ماندن آن دارد و افشای آن می تواند موجب ضررهای شخصی، شرفی یا حتی مالی شود. مانند تهدید به افشای عکس های خصوصی، اطلاعات محرمانه کاری یا خانوادگی.

انواع و شیوه های ارتکاب تهدید

همانطور که در واکاوی ماده اشاره شد، عبارت به هر نحو نشان دهنده گستردگی شیوه های ارتکاب

جرم تهدید

است. برخی از این شیوه ها عبارتند از:

• تهدید حضوری (شفاهی یا کتبی): این شیوه شامل تهدید رودررو، با استفاده از کلمات یا حرکات تهدیدآمیز است. همچنین می تواند به صورت کتبی از طریق نامه یا دست نوشته باشد.
• تهدید تلفنی:
  

  تهدید تلفنی

  یکی از رایج ترین شیوه های تهدید است. در این شیوه، فرد از طریق تماس تلفنی، قربانی را مورد تهدید قرار می دهد. محل وقوع

  جرم تهدید تلفنی

  ، جایی است که بزه دیده، الفاظ تهدیدآمیز را شنیده و نتیجه جرم در آنجا محقق شده است. این موضوع در مواردی که تهدیدکننده و تهدیدشونده در دو شهر یا استان متفاوت هستند، اهمیت زیادی پیدا می کند.

• تهدید پیامکی (SMS): این شیوه نیز به دلیل سهولت در استفاده از تلفن همراه، رو به افزایش است. پیامک های حاوی
  

  تهدید به قتل

  ، ضررهای مالی یا افشای سر، همگی می توانند مصداق

  جرم تهدید

  باشند. اثبات آن نیز از طریق استعلام از اپراتورهای مخابراتی امکان پذیر است.

• تهدید در فضای مجازی (واتساپ، تلگرام، اینستاگرام و…): با گسترش شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها،
  

  تهدید در فضای مجازی

  نیز به یک معضل تبدیل شده است. پیام ها، استوری ها، یا پست های حاوی الفاظ یا تصاویر

  تهدیدآمیز

  در پلتفرم هایی مانند واتساپ، تلگرام، اینستاگرام، و توییتر، همگی می توانند مشمول

  ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

  شوند. اثبات این نوع تهدید نیز از طریق اسکرین شات ها، فایل های پشتیبان و گزارش گیری از سرویس دهندگان قابل پیگیری است.

شرایط و ویژگی های رکن مادی

علاوه بر مصادیق و شیوه های ارتکاب، رکن مادی

جرم تهدید

دارای شرایط و ویژگی هایی است که باید مدنظر قرار گیرد:

• لزوم رسیدن تهدید به علم مخاطب: برای تحقق
  

  جرم تهدید

  ، لازم است که تهدید به اطلاع فرد مورد تهدید برسد. یعنی فرد باید آن را شنیده یا دیده باشد. اگر تهدید به گونه ای باشد که فرد از آن مطلع نشود،

  جرم

  محقق نخواهد شد.

• واقعی بودن تهدید و توانایی نسبی تهدیدکننده: هرچند لازم نیست تهدیدکننده حتماً قصد عملی کردن تهدید را داشته باشد، اما تهدید باید به گونه ای باشد که در مخاطب، ترس از تحقق آن را ایجاد کند. یعنی تهدیدکننده باید در موقعیتی باشد که حداقل به صورت نسبی، توانایی عملی کردن تهدید را به نظر برساند. تهدیدات کاملاً غیرمنطقی یا غیرممکن، معمولاً
  

  جرم تهدید

  محسوب نمی شوند.

• معین بودن موضوع تهدید: تهدید باید ناظر به موضوعی معین و مشخص باشد. عبارات مبهم و کلی مانند می دانم چطور حالت را جا بیاورم یا به زودی تقاص پس خواهی داد بدون مشخص کردن نوع ضرر، عموماً مصداق
  

  جرم تهدید

  محسوب نمی شوند. تهدید باید به یکی از ضررهای نفسی، شرفی، مالی، قتل یا افشای سر اشاره کند.

• عدم لزوم تقاضای مال، وجه یا فعل/ترک فعل (جرم مطلق): همانطور که در متن ماده نیز قید شده است،
  

  جرم تهدید

  ، یک جرم مطلق است. یعنی برای تحقق آن، لازم نیست که تهدیدکننده در ازای تهدید خود، چیزی (مال، وجه) را تقاضا کند یا از مخاطب بخواهد که کاری را انجام دهد یا ترک کند. صرف بیان تهدید، بدون هیچ درخواستی، برای تحقق جرم کافی است.

۳. عنصر معنوی (روانی) جرم تهدید

عنصر معنوی یا روانی جرم تهدید

به قصد و اراده مرتکب در انجام عمل مجرمانه اشاره دارد. در

جرم تهدید

، وجود سوءنیت برای تحقق

جرم

ضروری است.

• سوءنیت عام: در
  

  جرم تهدید

  ، وجود سوءنیت عام کافی است. سوءنیت عام به معنای قصد انجام فعل تهدیدآمیز است؛ یعنی مرتکب باید با علم و آگاهی و از روی اراده، اقدام به بیان الفاظ یا انجام رفتارهای تهدیدآمیز کند.

• عدم نیاز به سوءنیت خاص:
  

  جرم تهدید

  ، نیازی به سوءنیت خاص ندارد. سوءنیت خاص یعنی قصد تحقق نتیجه خاص از جرم. در مورد تهدید، لازم نیست که تهدیدکننده قصد واقعی برای عملی کردن تهدید (مثلاً قتل) یا قصد واقعی برای ترساندن قربانی را داشته باشد. صرف بیان تهدید با آگاهی از

  تهدیدآمیز

  بودن آن، برای تحقق

  جرم

  کفایت می کند.

• تأثیر عوامل رافع مسئولیت کیفری: عواملی مانند جنون، مستی (غیر ارادی یا از بین برنده اراده و اختیار)، اجبار و اضطرار می توانند مسئولیت کیفری مرتکب را سلب یا تخفیف دهند. در صورتی که فرد در حالت جنون یا در شرایطی باشد که اراده و قصد آگاهانه برای تهدید نداشته باشد،
  

  عنصر روانی جرم

  محقق نخواهد شد و او مشمول

  مجازات قانون ۶۶۹

  نمی شود.

مجازات جرم تهدید بر اساس ماده ۶۶۹

پس از بررسی ارکان

جرم تهدید

، نوبت به تبیین

مجازات جرم تهدید

بر اساس

ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

می رسد. این ماده، مجازات هایی را برای مرتکبان در نظر گرفته است که قاضی با توجه به شرایط پرونده، می تواند در حدود قانونی، آن ها را اعمال کند.

بر اساس

ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

، هر کس مرتکب

جرم تهدید

شود، به یکی از دو مجازات زیر محکوم خواهد شد:

• شلاق تا ۷۴ ضربه: این مجازات از نوع حدی نیست و تعزیری است. قاضی می تواند با توجه به اوضاع و احوال پرونده، تعداد ضربات شلاق را تا حداکثر ۷۴ ضربه تعیین کند.
• حبس از یک ماه تا یک سال: این مجازات نیز تعزیری است و قاضی می تواند مدت حبس را در این بازه، متناسب با شدت
  

  تهدید

  و شخصیت مجرم، تعیین نماید.

اختیار قاضی در تعیین نوع و میزان مجازات، اهمیت زیادی دارد. قاضی با بررسی کلیه جوانب پرونده، از جمله سوابق مجرم، شرایط ارتکاب جرم، میزان تأثیر تهدید بر قربانی و سایر اوضاع و احوال، می تواند یکی از این دو مجازات را انتخاب کرده و میزان آن را مشخص کند. همچنین، در مواردی، قاضی می تواند با استناد به

قوانین تخفیف مجازات

، مجازات را کاهش دهد یا حتی آن را به تعلیق درآورد.

قابل گذشت بودن جرم تهدید (ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی)

یکی از نکات بسیار مهم در مورد

جرم تهدید

،

قابل گذشت بودن

آن است. بر اساس

ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی

(اصلاحی ۱۳۹۹/۰۲/۲۳)،

جرم تهدید

از جمله

جرایم قابل گذشت

محسوب می شود. این بدان معناست که:

• لزوم شکایت شاکی خصوصی: برای شروع
  

  فرآیند دادرسی جرم تهدید

  ، حتماً شاکی خصوصی (فرد مورد تهدید) باید شکایت کند. بدون شکایت شاکی، دستگاه قضایی به خودی خود نمی تواند پرونده ای را تشکیل دهد.

• تأثیر گذشت شاکی: در هر مرحله ای از
  

  دادرسی

  (حتی پس از صدور حکم بدوی یا تجدیدنظر)، اگر شاکی خصوصی از شکایت خود صرف نظر کرده و رضایت دهد، دادرسی متوقف شده و در صورت صدور حکم، اجرای

  مجازات

  متوقف یا لغو خواهد شد. این ویژگی، فرصتی را برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و مصالحه بین طرفین فراهم می آورد.

گذشت شاکی باید به صورت صریح و بدون قید و شرط باشد تا معتبر تلقی شود. این امر باعث می شود بسیاری از پرونده های

تهدید

، قبل از رسیدن به مراحل قضایی پیچیده یا حتی در حین آن، با مصالحه پایان یابند.

نکات تکمیلی، رویه قضایی و تفاسیر حقوقی

برای درک عمیق تر از

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

، لازم است به برخی نکات تفسیری و رویه های قضایی مرتبط با این ماده نیز بپردازیم. این نکات به روشن شدن ابهامات و چگونگی اعمال این قانون در عمل کمک شایانی می کند.

مفهوم ضررهای نفسی از دیدگاه دکترین و رویه قضایی

واژه ضررهای نفسی در

ماده ۶۶۹

، مفهومی گسترده تر از صرف آسیب های جسمی را شامل می شود. از دیدگاه دکترین حقوقی و رویه قضایی، ضررهای نفسی علاوه بر صدمات جسمانی (مانند جرح و ضرب)، شامل آسیب های روانی و عاطفی نیز می شود. به عنوان مثال، تهدید به ایجاد ترس و وحشت مداوم، تهدید به سلب آرامش روانی، یا حتی تهدید به دیوانه کردن فرد می تواند در این دسته قرار گیرد. البته، اثبات این نوع ضررها و رابطه سببیت آن ها با

تهدید

، نیازمند کارشناسی و بررسی های دقیق قضایی است.

آیا تهدید اشخاص حقوقی نیز مشمول ماده ۶۶۹ می شود؟

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

در ظاهر به دیگری و بستگان او اشاره دارد که ظهور در اشخاص حقیقی دارد. با این حال، با توجه به

ماده ۵۸۸ قانون تجارت

، می توان گفت که شمول

ماده ۶۶۹

بر اشخاص حقوقی نیز، نسبت به مواردی که با مفاد

ماده ۵۸۸ قانون تجارت

مطابقت دارد، بلامانع است.

ماده ۵۸۸ قانون تجارت

مدیران و هیئت مدیره شرکت را مسئول

جنایات و جنحه هایی

می داند که به مناسبت انجام وظیفه خود مرتکب می شوند. بنابراین، اگر تهدید متوجه منافع یا حیثیت یک شخص حقوقی (مانند شرکت) باشد و از طریق تهدید مدیران آن به ضررهای شرفی یا مالی صورت پذیرد، ممکن است با تفسیر موسع، قابل پیگیری باشد. این موضوع عمدتاً در مواردی مطرح می شود که

تهدید

مستقیماً به نیت آسیب رساندن به اعتبار یا دارایی های شرکت باشد.

تفاوت جرم تهدید با سایر جرایم

جرم تهدید

با برخی دیگر از

جرایم

شباهت هایی دارد، اما تفاوت های اساسی آن ها را از یکدیگر متمایز می کند:

• تفاوت با جرم توهین و افترا:
  

  توهین

  (ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی) به معنای خدشه دار کردن حیثیت فرد با الفاظ یا اعمال توهین آمیز است، بدون اینکه حاوی یک تهدید به ضرر خاص باشد.

  افترا

  (ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی) نیز به معنای نسبت دادن یک

  جرم

  به دیگری است که نتوان آن را ثابت کرد. تفاوت اصلی در این است که

  تهدید

  ، متضمن ارعاب و اخطار به وقوع یک ضرر در آینده است، در حالی که توهین و افترا به عملی در زمان حال یا گذشته اشاره دارند.

• تفاوت با اخاذی:
  

  اخاذی

  به معنای گرفتن مال یا وجه از دیگری با توسل به

  تهدید

  است. در واقع،

  اخاذی

  ، نتیجه و هدف خاصی را دنبال می کند که همان به دست آوردن مال است. در حالی که

  جرم تهدید

  ، همانطور که اشاره شد، جرمی مطلق است و برای تحقق آن، لزومی به تقاضای مال یا وجه نیست.

  تهدید

  می تواند مقدمه

  اخاذی

  باشد، اما به خودی خود

  اخاذی

  نیست.

تهدید به اعلام جرم: چرا این نوع تهدید، جرم محسوب نمی شود؟

یک استثنای مهم در زمینه

تهدید

، مربوط به تهدید به اعلام

جرم

است. اگر فردی، دیگری را

تهدید

کند که

جرم

ارتکابی او را به مراجع قضایی گزارش خواهد داد، این

تهدید

،

جرم

محسوب نمی شود. دلیل این امر آن است که اعلام

جرم

، یک حق قانونی و حتی در برخی موارد یک وظیفه شرعی و قانونی است. بنابراین، عملی که خود ذاتاً قانونی و مشروع است، نمی تواند ابزاری برای

جرم انگاری

تهدید

قرار گیرد. این اصل، بر پایه این منطق حقوقی استوار است که ارزش مورد تهدید قرار گرفته (در اینجا، افشای

جرم

واقعی) خود دارای حمایت قانونی است.

آیا جرم تهدید، مطلق است یا مقید به حصول نتیجه (ترس)؟

همانطور که قبلاً اشاره شد،

جرم تهدید

یک

جرم مطلق

است. این به آن معناست که برای تحقق

جرم

، لازم نیست که نتیجه خاصی (مانند ترسیدن واقعی قربانی یا انجام یا ترک فعل مورد نظر تهدیدکننده) حاصل شود. صرف انجام عمل تهدیدآمیز با ارکان و شرایط لازم،

جرم

را محقق می کند. به عبارت دیگر، اگر فردی با قصد و آگاهی، دیگری را

تهدید

کند، حتی اگر فرد مورد

تهدید

نترسد یا به خواست تهدیدکننده عمل نکند، باز هم

جرم تهدید

واقع شده است و تهدیدکننده قابل مجازات است.

مراحل پیگیری قانونی و اثبات جرم تهدید

مواجهه با

جرم تهدید

، مستلزم آگاهی از مراحل پیگیری قانونی و شیوه های اثبات آن است. شناخت این فرآیندها به قربانیان

تهدید

کمک می کند تا حقوق خود را به درستی دنبال کنند و به عدالت دست یابند. این بخش به تفصیل

صلاحیت دادگاه

،

ادلۀ اثبات جرم تهدید

و مراحل

شکایت از تهدید

را شرح می دهد.

صلاحیت دادگاه و محل وقوع جرم

تعیین

دادگاه صالح

برای رسیدگی به

جرم تهدید

، یکی از نخستین گام ها در پیگیری قانونی است. اصل کلی این است که

دادگاه محل وقوع جرم

صلاحیت رسیدگی دارد. اما در مورد

جرم تهدید

، به ویژه در شیوه های غیرحضوری، این موضوع پیچیده تر می شود:

• اصل محل وقوع نتیجه جرم: در
  

  جرایم

  غیرحضوری مانند

  تهدید تلفنی

  یا

  تهدید پیامکی

  ،

  محل وقوع جرم

  جایی است که تهدید به علم مخاطب رسیده و نتیجه جرم (شنیده شدن یا دیده شدن

  تهدید

  ) در آنجا محقق شده است. بنابراین،

  دادگاه صالح در جرم تهدید

  ، دادگاه محل اقامت یا حضور شاکی در زمان وقوع تهدید خواهد بود.

• موارد خاص در جرایم اینترنتی و تلفنی: اگر متهم در یک شهر و شاکی در شهر دیگری باشد، دادگاه شهر محل اقامت شاکی،
  

  دادگاه صالح

  برای رسیدگی است. برای مثال، اگر فردی از شیراز، شخصی را در اهواز

  تهدید

  کند، دادگاه کیفری اهواز صلاحیت رسیدگی خواهد داشت زیرا نتیجه جرم (شنیده شدن

  تهدید

  ) در اهواز محقق شده است.

ادلة اثبات جرم تهدید

اثبات جرم تهدید

، رکن اصلی موفقیت در

دادرسی

است. شاکی باید بتواند دلایل و مستندات کافی برای اثبات وقوع

جرم تهدید

را به دادگاه ارائه دهد. مهمترین

ادلۀ اثبات جرم تهدید

عبارتند از:

• اقرار متهم: اگر متهم در مراحل
  

  دادرسی

  به

  تهدید

  اقرار کند، این قوی ترین دلیل اثبات

  جرم

  است.

• شهادت شهود: اگر افرادی شاهد وقوع
  

  تهدید

  بوده اند (به ویژه در

  تهدیدات حضوری

  یا

  تهدیدات تلفنی

  که با روشن بودن اسپیکر شنیده شده است)، شهادت آن ها می تواند دلیل مهمی باشد.

• دلایل الکترونیکی: در
  

  عصر دیجیتال

  ، مستندات الکترونیکی نقش حیاتی دارند. این موارد شامل:

  • پیامک ها

    : متن

    پیامک های تهدیدآمیز

    به همراه شماره فرستنده و گیرنده و زمان ارسال.

  • اسکرین شات ها

    : تصاویر گرفته شده از صفحات چت در

    فضای مجازی

    (واتساپ، تلگرام، اینستاگرام و…) که حاوی

    تهدید

    است.

  • فایل های صوتی/تصویری

    : ضبط مکالمات تلفنی حاوی

    تهدید

    (با رعایت اصول قانونی مربوط به مکالمات ضبط شده) یا فیلم های ضبط شده.

• امارات و قرائن و علم قاضی: در مواردی که دلایل مستقیم و کافی وجود ندارد، قاضی می تواند با استناد به مجموعه ای از قرائن و امارات موجود در پرونده و همچنین دانش و تجربه قضایی خود، به علم برای وقوع
  

  جرم تهدید

  برسد.

حفظ هرگونه مستند الکترونیکی حاوی تهدید، از جمله پیامک ها و اسکرین شات ها، نقش کلیدی در اثبات جرم تهدید در دادگاه دارد و باید به محض وقوع، برای ارائه به مراجع قضایی نگهداری شود.

مراحل شکایت از جرم تهدید

فرآیند شکایت از جرم تهدید

به صورت زیر است:

1. تنظیم شکوائیه: اولین گام، تنظیم یک
   

   شکوائیه

   کتبی است. در این

   شکوائیه

   باید مشخصات شاکی و متشاکی عنه (در صورت اطلاع)، شرح کامل واقعه

   تهدید

   (زمان، مکان، نحوه و محتوای

   تهدید

   ) و دلایل و مستندات موجود به صورت دقیق قید شود.

2. مراجعه به دادسرا و ثبت شکایت: پس از تنظیم
   

   شکوائیه

   ، شاکی باید به

   دادسرا

   یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت کند.

   دادسرا

   پس از ثبت شکایت، پرونده را به یکی از شعب بازپرسی یا دادیاری ارجاع می دهد.

3. پیگیری پرونده در مراجع قضایی:
   

   دادسرا

   پس از بررسی اولیه، تحقیقات لازم را انجام می دهد. این تحقیقات شامل احضار طرفین، جمع آوری ادله، و در صورت لزوم، دستور استعلام از نهادهای مربوطه (مانند اپراتورهای مخابراتی) است. در صورتی که دلایل کافی برای

   جرم

   تشخیص داده شود، قرار جلب به دادرسی صادر و پرونده به

   دادگاه کیفری

   ارسال می شود.

4. اهمیت و نقش وکیل متخصص: با توجه به پیچیدگی های حقوقی و فنی
   

   اثبات جرم تهدید

   ، به ویژه در

   فضای مجازی

   ، حضور وکیل متخصص در تمامی مراحل

   دادرسی

   بسیار حائز اهمیت است. وکیل می تواند شاکی را در

   تنظیم شکوائیه

   ، جمع آوری دلایل، حضور در جلسات

   دادسرا

   و

   دادگاه

   ، و

   دفاع از حقوق موکل

   یاری رساند.

توصیه های کاربردی برای شاکی و متهم

در مواجهه با پرونده ای که موضوع آن

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

و

جرم تهدید

است، هم شاکی و هم متهم نیاز به آگاهی از توصیه های کاربردی دارند تا بتوانند به بهترین شکل ممکن از حقوق خود دفاع کنند یا به حق خود برسند.

برای شاکی (فرد مورد تهدید)

• حفظ مستندات: به محض وقوع
  

  تهدید

  ، هرگونه مستندات مربوطه (پیامک ها، اسکرین شات ها، فایل های صوتی، نامه ها، ایمیل ها و حتی یادداشت های دقیق از

  تهدیدات حضوری

  با ذکر زمان و مکان و شهود احتمالی) را به دقت جمع آوری و نگهداری کنید. این مدارک، پایه های

  اثبات جرم

  شما هستند.

• عدم تحریک: سعی کنید به
  

  تهدیدکننده

  پاسخ های تند و

  تهدیدآمیز

  ندهید. این کار ممکن است پرونده را پیچیده تر کرده و حتی شما را در موقعیت اتهام قرار دهد. آرامش خود را حفظ کرده و تمرکز بر جمع آوری مستندات و پیگیری قانونی داشته باشید.

• مشورت با وکیل: در اسرع وقت با یک وکیل متخصص در
  

  جرایم کیفری

  و به ویژه

  جرایم تهدید

  مشورت کنید. وکیل می تواند شما را در

  تنظیم شکوائیه

  ، جمع آوری دقیق تر ادله، و پیگیری صحیح مراحل

  دادرسی

  راهنمایی کند.

• حفاظت از خود: در صورتی که
  

  تهدیدات جدی

  هستند و خطر جانی یا مالی وجود دارد، ضمن پیگیری قانونی، اقدامات لازم برای

  حفاظت از امنیت شخصی

  و دارایی های خود را نیز انجام دهید و در صورت لزوم با نیروی انتظامی مشورت کنید.

برای متهم (فردی که متهم به تهدید است)

• استفاده از حق دفاع: هر متهمی حق
  

  دفاع از خود

  را دارد. حتی اگر احساس می کنید بی گناه هستید، یا سوءتفاهمی رخ داده، باید با آرامش و منطق از حق خود دفاع کنید.

• ارائه دلایل و مستندات: در صورت وجود هرگونه دلیل و مدرک که بتواند بی گناهی شما را ثابت کند یا قصد سوءنیت را رد کند (مثلاً محتوای کامل مکالمات، دلایلی که نشان می دهد شما توانایی
  

  عملی کردن تهدید

  را نداشته اید یا قصد شما

  تهدید

  نبوده است)، آن ها را به دادگاه ارائه دهید.

• مشورت با وکیل مدافع: حضور وکیل مدافع برای متهم نیز به اندازه شاکی ضروری است. وکیل می تواند شما را در
  

  تنظیم لایحه دفاعیه

  ، رد اتهامات، یا ارائه دلایل تخفیف

  مجازات

  یاری کند. وکیل می تواند به شما کمک کند تا در طول

  فرآیند دادرسی

  ، حقوق قانونی تان نقض نشود.

• پرهیز از اقدامات عجولانه: از هرگونه اقدام عجولانه یا صحبت های نسنجیده در
  

  دادسرا

  یا

  دادگاه

  خودداری کنید. هر کلمه شما می تواند علیه یا به نفع شما استفاده شود.

نتیجه گیری

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

به عنوان یکی از مواد بنیادین در حفظ امنیت روانی و جانی افراد، نقش حیاتی در نظام حقوقی ایران ایفا می کند. این ماده با جرم انگاری

تهدید به قتل

،

ضررهای نفسی

،

شرفی

،

مالی

و

افشای سر

، بستری قانونی برای مقابله با سوءاستفاده های احتمالی و تضمین آرامش خاطر شهروندان فراهم آورده است. در طول این مقاله، به تفصیل

متن ماده ۶۶۹

، ارکان سه گانه

جرم تهدید

شامل عنصر قانونی، رکن مادی (با مصادیق و شیوه های گوناگون از جمله

تهدید تلفنی

و

در فضای مجازی

) و عنصر معنوی،

مجازات های مقرر

و

قابل گذشت بودن

این جرم بر اساس

ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی

، و همچنین نکات تفسیری و رویه های قضایی مورد بررسی قرار گرفت.

اثبات جرم تهدید

و پیگیری قانونی آن، نیازمند آگاهی دقیق از صلاحیت

دادگاه

و جمع آوری

ادلۀ اثبات جرم

، به ویژه مستندات الکترونیکی است.

در نهایت، پیچیدگی های

حقوقی جرم تهدید

و ظرایف آن ایجاب می کند که در مواجهه با چنین پرونده هایی، چه در جایگاه شاکی و چه متهم،

اخذ مشاوره حقوقی

از

وکلای متخصص

در امور کیفری امری اجتناب ناپذیر است. بهره گیری از دانش و تجربه

وکیل

می تواند مسیر

دادرسی

را روشن تر کرده و به حفظ حقوق و دستیابی به نتیجه مطلوب کمک شایانی نماید. آگاهی عمومی از این ماده و ابعاد آن، گامی مهم در جهت ارتقای فرهنگ حقوقی جامعه و کاهش وقوع اینگونه

جرایم

است.

سوالات متداول

آیا تهدید همسر یا اعضای خانواده با ماده ۶۶۹ قابل پیگیری است؟

بله،

قانون ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی

به صورت عام دیگری و بستگان او را مورد حمایت قرار می دهد. بنابراین، اگر

تهدید

متوجه همسر یا سایر اعضای خانواده باشد و شرایط

جرم تهدید

(وجود ارکان سه گانه) محقق شود، قطعاً قابل پیگیری است. رابطه خویشاوندی دلیلی برای سلب مسئولیت کیفری از

تهدیدکننده

نیست، هرچند ممکن است در رویه های قضایی، شرایط خاص خانوادگی در تعیین

مجازات

مدنظر قرار گیرد.

مدت زمان لازم برای پیگیری و رسیدگی به شکایت تهدید چقدر است؟

مدت زمان رسیدگی به

شکایت تهدید

ثابت و مشخصی ندارد و به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله حجم پرونده های در جریان

دادسرا

و

دادگاه

، پیچیدگی

اثبات جرم

، نیاز به استعلامات فنی (مثلاً از مخابرات یا پلیس فتا)، حضور یا عدم حضور متهم، و همکاری طرفین. برخی پرونده ها ممکن است ظرف چند ماه به نتیجه برسند، در حالی که برخی دیگر ممکن است بیش از یک سال به طول انجامند. حضور وکیل می تواند به تسریع

فرآیند

کمک کند.

اگر تهدیدکننده ناشناس باشد، چگونه می توان شکایت کرد؟

اگر

تهدیدکننده ناشناس

باشد، باز هم می توان

شکایت

کرد. در

شکوائیه

خود باید ذکر کنید که

تهدیدکننده ناشناس

است و تمامی دلایل و مستنداتی که در اختیار دارید (مانند شماره تلفن ناشناس، پیامک های دریافتی، آی دی در

فضای مجازی

، مشخصات ظاهری در صورت

تهدید حضوری

با هویت نامعلوم) را ارائه دهید.

دادسرا

از طریق پلیس فتا یا سایر مراجع ذی صلاح، دستور تحقیقات برای

شناسایی متهم

را صادر خواهد کرد. هرچه مستندات اولیه دقیق تر باشد، شانس

شناسایی متهم

بیشتر است.

آیا صرف بیان الفاظ تهدیدآمیز بدون قصد عملی، جرم است؟

بله، همانطور که در بخش

عنصر روانی جرم تهدید

اشاره شد، برای تحقق

جرم تهدید

، وجود سوءنیت عام (قصد انجام فعل

تهدیدآمیز

) کفایت می کند و نیازی به سوءنیت خاص (قصد واقعی برای عملی کردن

تهدید

) نیست. بنابراین، صرف بیان الفاظ

تهدیدآمیز

که قابلیت ایجاد ترس را دارند، حتی اگر

تهدیدکننده

قصد عملی کردن آن ها را نداشته باشد،

جرم

محسوب می شود و مرتکب مشمول

مجازات قانون ۶۶۹

خواهد شد.

تهدید به خودکشی (مربوط به ماده) چه حکمی دارد؟

تهدید به خودکشی

توسط خود شخص، در

قانون مجازات اسلامی

جرم انگاری

نشده است.

ماده ۶۶۹

مربوط به

تهدید به قتل

یا ضررهای دیگر دیگری یا بستگان او است. اگر فردی خودش را

تهدید به خودکشی

کند، این عمل

جرم

نیست، اما ممکن است نشانه ای از یک مشکل روانی جدی باشد و نیاز به مداخله تخصصی (روانپزشکی یا مشاوره) داشته باشد. با این حال، تحریک یا کمک به

خودکشی

دیگری

، می تواند تحت عناوین

مجرمانه

دیگری پیگیری شود.