نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت

حضانت فرزند، از حساس ترین و حیاتی ترین مسائل حقوقی در دعاوی خانواده است که آینده کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد. در شرایطی که والدین از یکدیگر جدا می شوند یا اختلافات عمیقی دارند، تعیین تکلیف نگهداری و تربیت فرزند از اهمیت ویژه ای برخوردار است و گاهی نیاز به اقدام فوری قضایی دارد. دستور موقت در این زمینه، ابزاری قانونی برای رسیدگی سریع و جلوگیری از آسیب های احتمالی به فرزند است. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و کاربردی، به بررسی ابعاد مختلف حقوقی نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت می پردازد.

در ادامه، ضمن تبیین مفاهیم بنیادین حضانت و دستور موقت، به شرایط صدور، مراجع صالح، قوانین و مقررات کلیدی و مدارک لازم پرداخته خواهد شد. همچنین، چندین نمونه دادخواست کامل و دقیق برای سناریوهای مختلف (حضانت مادر، حضانت پدر، استرداد طفل) ارائه می گردد تا خوانندگان بتوانند با آگاهی کامل در این مسیر گام بردارند و از حقوق خود و فرزندانشان دفاع کنند. تمامی مراحل نگارش، تقدیم و پیگیری دادخواست نیز به صورت گام به گام شرح داده می شود تا ابهامات احتمالی مرتفع گردد و افراد بتوانند با دانش حقوقی کافی، چه به تنهایی و چه با کمک وکیل، اقدام مؤثر انجام دهند.

حضانت فرزند چیست؟ (مفاهیم پایه)

حضانت، از جمله حقوق و تکالیف متقابل والدین نسبت به فرزندانشان است که قانون گذار در جهت حفظ مصلحت و سلامت روحی و جسمی کودک آن را پیش بینی کرده است. این مفهوم در نظام حقوقی ایران، مشخصاً در قانون مدنی، تعریف و تبیین شده و ارکان اصلی آن را در بر می گیرد. آگاهی از این مفاهیم پایه، برای ورود به بحث نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت ضروری است.

تعریف حضانت و ارکان آن (نگهداری، تربیت)

حضانت در لغت به معنای در آغوش گرفتن و نگهداری است، اما در اصطلاح حقوقی، شامل دو رکن اساسی نگهداری و تربیت طفل می شود. نگهداری به معنای تأمین نیازهای مادی و جسمی کودک از قبیل خوراک، پوشاک، مسکن، بهداشت و درمان است. این بخش از حضانت، ناظر بر سلامت فیزیکی و رفاه ظاهری طفل است. در مقابل، تربیت شامل آموزش، تهذیب اخلاق، فرهنگ سازی و آماده سازی کودک برای ورود به جامعه است. تربیت جنبه معنوی حضانت را در بر می گیرد و آینده فکری و شخصیتی کودک را شکل می دهد. قانون گذار با تفکیک این دو رکن، تأکید بر جامعیت حضانت دارد که هم جسم و هم روح کودک را شامل می شود. بر اساس ماده 1168 قانون مدنی، «حضانت اطفال، حق و تکلیف ابوین است.» این ماده به صراحت نشان می دهد که حضانت هم یک حق برای والدین است که می توانند از آن استفاده کنند و هم یک تکلیف شرعی و قانونی است که بر عهده آن هاست.

تفاوت حضانت با ولایت قهری و سرپرستی

مفهوم حضانت هرچند با مفاهیمی چون ولایت قهری و سرپرستی شباهت هایی دارد، اما تفاوت های کلیدی میان آن ها وجود دارد که شناختشان اهمیت بالایی دارد. ولایت قهری که در قانون مدنی به آن پرداخته شده، حق و تکلیف پدر و جد پدری بر اداره امور مالی و غیرمالی فرزند صغیر و مجنون است. ولایت قهری امری دائم و غیرقابل اسقاط است و اساساً به شخص تعلق می گیرد، نه به حضانت. ولایت قهری شامل امور مالی (مانند مدیریت اموال کودک) و امور غیرمالی (مانند تصمیم گیری در مورد ازدواج یا اقامت) می شود. در حالی که حضانت صرفاً ناظر بر نگهداری و تربیت جسمی و روحی کودک است و جنبه مالی ندارد. با رسیدن کودک به سن رشد، ولایت قهری خاتمه می یابد. سرپرستی نیز به معنای نگهداری و تربیت اطفال بی سرپرست یا بدسرپرست توسط اشخاص یا نهادهای مورد تأیید مراجع قضایی است که عموماً در قالب فرزندخواندگی مطرح می شود و شرایط و مقررات خاص خود را دارد و با حضانت فرزندانی که والدین مشخص دارند، متفاوت است. در واقع، ولایت قهری شامل اختیارات وسیع تری نسبت به حضانت است و حضانت بخشی از ولایت محسوب می شود.

اولویت حضانت بر اساس قانون (ماده 1169 قانون مدنی)

قانون گذار برای تعیین تکلیف حضانت فرزندان در صورت جدایی یا اختلاف والدین، قواعد مشخصی را وضع کرده است. ماده 1169 قانون مدنی (اصلاحی 1382) صراحتاً به این اولویت ها می پردازد. بر اساس این ماده، حضانت اطفال تا سن هفت سالگی با مادر است و پس از آن، تا زمان رسیدن به سن بلوغ (دختر 9 سال تمام قمری و پسر 15 سال تمام قمری) حضانت با پدر است. لازم به ذکر است که این اولویت بندی مطلق نیست و دادگاه می تواند در صورت احراز عدم صلاحیت هر یک از والدین، حضانت را به دیگری واگذار کند یا حتی در صورت لزوم به شخص ثالث بسپارد. تشخیص عدم صلاحیت می تواند به دلایل مختلفی نظیر اعتیاد، سوءرفتار، فساد اخلاقی یا بیماری های روانی باشد که سلامت و مصلحت کودک را به خطر اندازد. در تمام این موارد، «مصلحت طفل» مهم ترین و اصلی ترین معیار تصمیم گیری دادگاه محسوب می شود و قاضی مکلف است همواره مصلحت کودک را بر هر چیز دیگری ارجحیت دهد.

دستور موقت در دعاوی خانواده: فوریت، شرایط و کاربردها

در بسیاری از دعاوی خانواده، به ویژه آن هایی که با سرنوشت کودکان گره خورده اند، گاهی نیاز به تصمیم گیری های فوری و پیش از صدور حکم نهایی وجود دارد. «دستور موقت» یکی از ابزارهای حقوقی است که قانون گذار برای پاسخ به این فوریت ها در نظر گرفته است. شناخت دقیق این مفهوم و شرایط آن برای هر شخصی که درگیر پرونده های حضانت است، حیاتی است.

دستور موقت به چه معناست؟ (تعریف عمومی و ماده 310 قانون آیین دادرسی مدنی)

دستور موقت، دستوری است که دادگاه در امور فوری، به منظور حفظ وضع موجود یا جلوگیری از ورود خسارت احتمالی، قبل از صدور حکم نهایی در اصل دعوا، صادر می کند. هدف اصلی از صدور دستور موقت، جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص و وارد آمدن ضرر جبران ناپذیر تا زمان رسیدگی ماهوی و صدور رأی قطعی است. ماده 310 قانون آیین دادرسی مدنی در این خصوص بیان می دارد: «در اموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد، دادگاه به درخواست ذینفع برابر مواد زیر دستور موقت صادر می نماید.» این مفهوم به معنای یک راهکار قضایی سریع است که به دادگاه اجازه می دهد بدون اتلاف وقت و رعایت تمام تشریفات دادرسی عادی، تصمیمی موقتی اتخاذ کند تا مصلحت فرد یا جامعه تأمین شود. البته لازم به ذکر است که دستور موقت هیچ گاه تأثیری در ماهیت دعوا و رأی نهایی نخواهد داشت و فقط جنبه حمایتی و موقت دارد.

شرایط صدور دستور موقت در پرونده حضانت فرزند

صدور دستور موقت در دعاوی حضانت نیز همچون سایر موارد، نیازمند وجود شرایطی خاص است که دادگاه پس از بررسی، نسبت به آن اقدام می کند. این شرایط به شرح زیر است:

• وجود فوریت (تشخیص دادگاه): اساسی ترین شرط برای صدور دستور موقت، احراز وجود «فوریت» است. فوریت به معنای آن است که اگر دادگاه بدون تأخیر و قبل از رسیدگی به اصل دعوا، اقدام لازم را انجام ندهد، ضرر و زیان غیرقابل جبرانی به وجود خواهد آمد یا وضعیت موجود به گونه ای تغییر خواهد کرد که اعاده آن به حالت سابق دشوار یا ناممکن خواهد بود. در دعاوی حضانت، فوریت ممکن است ناشی از وضعیت جسمی یا روحی نامناسب طفل، ربودن کودک، یا ممانعت از ملاقات با او باشد. تشخیص فوریت کاملاً به عهده قاضی رسیدگی کننده است که با توجه به مستندات و شواهد ارائه شده تصمیم می گیرد.

• درخواست ذینفع: دستور موقت به خودی خود و بدون درخواست ذینفع صادر نمی شود. طرفی که متقاضی صدور دستور موقت است، باید درخواست خود را به همراه دلایل و مستندات مربوط به فوریت به دادگاه ارائه دهد. این درخواست می تواند به صورت شفاهی در جریان دادرسی یا کتبی در قالب دادخواست جداگانه یا ضمن دادخواست اصلی مطرح شود.

• تأمین خسارت احتمالی (استثناء دعاوی خانواده طبق ماده 7 قانون حمایت خانواده): معمولاً برای صدور دستور موقت، دادگاه از متقاضی تقاضای اخذ تأمین مناسب (مانند وجه نقد، ضمانت نامه بانکی یا وثیقه ملکی) می کند تا در صورت ورود خسارت به طرف مقابل به دلیل اجرای دستور موقت، جبران شود. این امر به موجب ماده 319 قانون آیین دادرسی مدنی الزامی است. اما یک استثنای بسیار مهم در دعاوی خانواده وجود دارد. بر اساس ماده 7 قانون حمایت خانواده، در اموری نظیر حضانت، نگهداری و ملاقات طفل و نفقه زن و محجور که تعیین تکلیف آن ها فوریت دارد، دادگاه می تواند «بدون اخذ تأمین» دستور موقت صادر کند. این امتیاز ویژه، به منظور تسهیل و تسریع در حل مشکلات مربوط به خانواده و حمایت از مصلحت اطفال وضع شده است.

موارد کاربرد دستور موقت در حوزه حضانت

کاربرد دستور موقت در دعاوی حضانت بسیار گسترده است و می تواند در موارد مختلفی به کار گرفته شود تا از حقوق کودکان و والدین محافظت شود:

• تعیین حضانت موقت (قبل یا حین رسیدگی به دعوای اصلی): در صورتی که والدین در مورد حضانت فرزند به توافق نرسیده باشند و دعوای اصلی حضانت در جریان باشد یا هنوز طرح نشده باشد، و وضعیت کودک نیاز به تعیین تکلیف فوری داشته باشد (مثلاً یکی از والدین کودک را بدون رضایت دیگری از محل زندگی مشترک خارج کرده باشد)، دادگاه می تواند با نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت، حضانت موقت را به یکی از والدین واگذار کند.

• استرداد فوری طفل: اگر کودکی به ناحق توسط یکی از والدین یا شخص ثالثی از دیگری گرفته شده و از تحویل آن خودداری شود، والد ذینفع می تواند با طرح درخواست دستور موقت، تقاضای استرداد فوری طفل را داشته باشد. این مورد بسیار رایج است و دستور موقت می تواند به سرعت وضعیت کودک را به حالت عادی بازگرداند.

• تعیین تکلیف ملاقات فوری: حتی اگر حضانت با یکی از والدین باشد، والد دیگر حق ملاقات با فرزند خود را دارد. در صورتی که یکی از والدین بدون دلیل موجه از حق ملاقات دیگری ممانعت کند، طرف ذینفع می تواند با نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت، از دادگاه بخواهد که به صورت موقت و فوری، زمان و مکان ملاقات با فرزند را تعیین کند تا از قطع ارتباط کودک با هر یک از والدین جلوگیری شود.

مراجع صالح برای رسیدگی به دستور موقت حضانت

مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست دستور موقت حضانت، دادگاه خانواده ای است که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوای حضانت را دارد. این دادگاه، بسته به محل اقامت طفل یا محل وقوع واقعه (مثلاً محل سکونت والد ممانعت کننده از حضانت)، تعیین می شود. در مواردی که اصل دعوای حضانت هنوز مطرح نشده باشد، دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد، مرجع صالح برای رسیدگی به درخواست دستور موقت خواهد بود. در برخی موارد نیز، اگر موضوع درخواست دستور موقت در مقر دادگاهی غیر از دادگاه صالح برای اصل دعوا باشد، درخواست دستور موقت از همان دادگاه محل وقوع موضوع به عمل می آید، حتی اگر صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را نداشته باشد (ماده 312 قانون آیین دادرسی مدنی).

قوانین و مقررات کلیدی حضانت و دستور موقت

آگاهی از قوانین و مقررات ناظر بر حضانت و دستور موقت، رکن اصلی برای هرگونه اقدام حقوقی در این زمینه است. این قوانین چارچوب عملیاتی و مبنای قانونی تمامی تصمیمات قضایی را فراهم می آورند و به متقاضیان کمک می کنند تا با تکیه بر مواد قانونی، ادعاهای خود را به درستی مطرح کنند. در ادامه به بررسی مهم ترین مواد قانونی در این خصوص می پردازیم.

مواد مرتبط از قانون مدنی

قانون مدنی به عنوان مادر قوانین خصوصی، به مباحث بنیادین خانواده و حقوق اطفال می پردازد:

• ماده 1168: این ماده بیان می دارد که «حضانت اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است.» این عبارت نشان دهنده اهمیت و الزامی بودن حضانت برای والدین و همچنین اختیاری است که در صورت تمایل می توانند آن را اعمال کنند. در واقع، هم والدین وظیفه نگهداری و تربیت فرزند را دارند و هم این حق را دارند که فرزندشان را در کنار خود داشته باشند.

• ماده 1169: «حضانت طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، تا سن هفت سالگی با مادر است و پس از آن با پدر است، مگر آنکه دادگاه مصلحت طفل را رعایت نماید.» این ماده که در سال 1382 اصلاح شد، یکی از مهم ترین مبانی تعیین حضانت در موارد جدایی والدین است. طبق این ماده، اصل بر این است که حضانت تا هفت سالگی با مادر و پس از آن با پدر باشد، اما همانطور که ذکر شد، «مصلحت طفل» همواره ملاک نهایی و برتر برای دادگاه خواهد بود و می تواند این قاعده را نقض کند.

• ماده 1170: «اگر مادر در مدتی که حضانت طفل با اوست، شوهر کند، حق حضانت او ساقط می شود.» این ماده، استثنایی بر حق حضانت مادر تا هفت سالگی است. فلسفه این حکم، نگرانی از تضییع مصلحت طفل در صورت ورود ناپدری به زندگی اوست. با این حال، دادگاه می تواند با توجه به شرایط خاص و مصلحت طفل، تصمیم متفاوتی اتخاذ کند.

• ماده 1173: این ماده به مواردی اشاره دارد که به دلیل «عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی» پدر یا مادری که حضانت طفل به او سپرده شده، «صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد»، دادگاه می تواند به درخواست ولی قهری طفل یا اقوام او یا دادستان، «هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند» اتخاذ کند. این ماده مبنای قانونی سلب حضانت از والدین فاقد صلاحیت است و دایره وسیعی از دلایل را در بر می گیرد.

مواد مرتبط از قانون آیین دادرسی مدنی

قانون آیین دادرسی مدنی، نحوه رسیدگی به دعاوی، از جمله نحوه صدور دستور موقت را تبیین می کند:

• ماده 310: «در اموری که تعیین تکلیف آن فوریت دارد، دادگاه به درخواست ذینفع برابر مواد زیر دستور موقت صادر می نماید.» این ماده، سنگ بنای قانونی دستور موقت است و بر جنبه فوریتی آن تأکید دارد.

• ماده 311: تعیین می کند که مرجع درخواست دستور موقت، دادگاهی است که اصل دعوا در آن مطرح است یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد.

• ماده 312: در مواردی که موضوع درخواست در مقر دادگاهی غیر از دادگاه های مذکور در ماده قبل باشد، می توان درخواست را به آن دادگاه ارائه داد.

• ماده 314: نحوه رسیدگی به امور فوری را مشخص می کند و اجازه می دهد دادگاه در موارد اضطراری، بدون تعیین وقت و دعوت از طرفین نیز رسیدگی کند.

• ماده 315: تأکید دارد که تشخیص فوری بودن موضوع درخواست با دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به درخواست را دارد.

• ماده 316: انواع دستور موقت را مشخص می کند که می تواند دایر بر توقیف مال، انجام عمل یا منع از امری باشد.

• ماده 317: تصریح می کند که دستور موقت به هیچ وجه تأثیری در اصل دعوا نخواهد داشت.

• ماده 318: مهلت اقامه دعوای اصلی پس از صدور دستور موقت را تعیین می کند (بیست روز).

• ماده 319: الزام دادگاه به اخذ تأمین از خواهان را بیان می کند تا خسارات احتمالی وارده جبران شود.

• ماده 320: مقرر می دارد که دستور موقت پس از ابلاغ قابل اجراست، اما دادگاه می تواند در موارد فوری، مقرر کند که قبل از ابلاغ نیز اجرا شود.

• ماده 321 تا 325: به ترتیب به موارد رفع اثر از دستور موقت، لغو دستور موقت، محکومیت متقاضی به جبران خسارت، رفع توقیف از تأمین و عدم قابلیت اعتراض مستقل به دستور موقت می پردازند.

مواد مرتبط از قانون حمایت خانواده (به ویژه ماده 7 و امتیازات آن در خصوص دستور موقت)

قانون حمایت خانواده مصوب 1391، در راستای حمایت بیشتر از نهاد خانواده و اطفال، تسهیلاتی را در خصوص دستور موقت پیش بینی کرده است:

• ماده 7: این ماده از اهمیت ویژه ای برخوردار است و در نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت بسیار مورد استناد قرار می گیرد. ماده 7 مقرر می دارد: «دادگاه می تواند پیش از اتخاذ تصمیم در مورد اصل دعوا به درخواست یکی از طرفین در اموری از قبیل حضانت، نگهداری و ملاقات طفل و نفقه زن و محجور که تعیین تکلیف آنها فوریت دارد بدون اخذ تأمین، دستور موقت صادر کند. این دستور بدون نیاز به تأیید رئیس حوزه قضایی قابل اجراء است. چنانچه دادگاه ظرف شش ماه راجع به اصل دعوا اتخاذ تصمیم نکند، دستور صادرشده ملغی محسوب و از آن رفع اثر می شود، مگر آنکه دادگاه مطابق این ماده دوباره دستور موقت صادر کند.» این ماده دو امتیاز کلیدی را برای دعاوی خانواده فراهم آورده است:

  1. عدم نیاز به اخذ تأمین: بر خلاف ماده 319 قانون آیین دادرسی مدنی، در دعاوی خانواده مرتبط با حضانت، دادگاه برای صدور دستور موقت نیازی به اخذ تأمین از متقاضی ندارد که این امر به تسریع و تسهیل فرآیند کمک شایانی می کند.

  2. عدم نیاز به تأیید رئیس حوزه قضایی: اجرای دستور موقت در دعاوی خانواده، برخلاف اصل کلی در ماده 320 قانون آیین دادرسی مدنی، نیازی به تأیید رئیس حوزه قضایی ندارد. این ویژگی، سرعت اجرای دستور موقت را در این پرونده های حساس به مراتب افزایش می دهد.

  با این حال، باید توجه داشت که اعتبار این دستور موقت مشروط به اتخاذ تصمیم دادگاه در مورد اصل دعوا ظرف شش ماه است؛ در غیر این صورت، دستور خود به خود لغو می شود.

ماده 7 قانون حمایت خانواده، با حذف شرط اخذ تأمین و تأیید رئیس حوزه قضایی برای دستور موقت در دعاوی حضانت، گامی مهم در جهت تسریع و تسهیل فرآیندهای قضایی مربوط به مصلحت کودکان برداشته است. این امتیاز ویژه، نقش بسزایی در حمایت فوری از حقوق فرزندان دارد.

راهنمای گام به گام نگارش و تقدیم دادخواست حضانت و دستور موقت

تنظیم و تقدیم دادخواست حقوقی، به ویژه در موضوعات حساسی چون حضانت فرزند و درخواست دستور موقت، مستلزم دقت و رعایت اصول خاصی است. این بخش، راهنمایی عملی و گام به گام را برای نگارش و پیگیری نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت ارائه می دهد تا متقاضیان بتوانند به طور مؤثر از حقوق خود و فرزندانشان دفاع کنند.

اجزاء اصلی دادخواست (مشخصات طرفین، خواسته، دلایل و منضمات)

هر دادخواست حقوقی، از جمله دادخواست حضانت، دارای ارکان و بخش های ثابتی است که باید به دقت تکمیل شوند:

• مشخصات خواهان و خوانده: شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شغل و آدرس دقیق و کامل هر دو طرف دعوا است. در صورت داشتن وکیل، مشخصات کامل وکیل نیز باید درج شود.

• تعیین خواسته و بهای آن: در این بخش، باید به روشنی آنچه از دادگاه مطالبه می شود، بیان گردد. مثلاً بدواً صدور دستور موقت مبنی بر حضانت فرزند مشترک و سپس صدور حکم حضانت دائم. دعوای حضانت غیرمالی است و بها ندارد. ذکر دقیق خواسته و تفکیک درخواست دستور موقت از دعوای اصلی حضانت اهمیت دارد.

• دلایل و منضمات دادخواست: تمامی اسناد و مدارکی که برای اثبات ادعا ضروری هستند، باید در این قسمت لیست و ضمیمه دادخواست شوند. این مدارک شامل اسناد هویتی، اسناد ازدواج و طلاق، شهادت شهود، مدارک پزشکی (در صورت نیاز) و هر سند دیگری است که ادعای خواهان را تأیید می کند.

• شرح خواسته: در این قسمت، خواهان باید به تفصیل و با بیانی شیوا و مستدل، وقایع مربوط به دعوا را تشریح کند. این شرح باید شامل دلایل درخواست حضانت، دلایل فوریت برای صدور دستور موقت، و استنادات قانونی باشد.

نکات مهم در نگارش متن دادخواست (تشریح واقعه، فوریت، استناد به مواد قانونی)

نگارش متن دادخواست حضانت با درخواست دستور موقت، نیاز به دقت و ظرافت خاصی دارد:

• تشریح واقعه به وضوح: در بخش شرح خواسته، باید وقایع را به ترتیب زمانی و با جزئیات لازم بیان کنید. این بخش باید شامل تاریخ ازدواج، مشخصات فرزند، تاریخ جدایی (در صورت وجود)، و اتفاقاتی که منجر به درخواست حضانت و دستور موقت شده است، باشد. از هرگونه ابهام یا بیان مطالب کلی پرهیز شود.

• تأکید بر فوریت: برای درخواست دستور موقت، حتماً باید بر «فوریت» موضوع تأکید شود. باید توضیح دهید که چرا عدم اتخاذ تصمیم فوری توسط دادگاه می تواند به ضرر و زیان جبران ناپذیری برای طفل منجر شود. به عنوان مثال، می توانید به وضعیت روحی نامناسب کودک، ممانعت از تحصیل، یا عدم تأمین نیازهای ضروری او اشاره کنید. این بخش، قلب درخواست دستور موقت است و قاضی بر اساس آن تصمیم می گیرد.

• استناد به مواد قانونی: تمامی ادعاهای شما باید مستند به مواد قانونی باشد. به مواد 1168، 1169، 1170، 1173 قانون مدنی، مواد 310 تا 325 قانون آیین دادرسی مدنی و به خصوص ماده 7 قانون حمایت خانواده (به دلیل امتیازات عدم اخذ تأمین و عدم نیاز به تأیید رئیس حوزه قضایی) استناد کنید. این استنادات نشان دهنده آگاهی حقوقی شما و تقویت کننده ادعایتان است.

• زبان حقوقی و رسمی: هرچند متن باید قابل فهم باشد، اما باید با لحن رسمی و زبان حقوقی نوشته شود. از به کاربردن اصطلاحات عامیانه یا جملات احساسی که وجهه حقوقی دادخواست را کاهش می دهد، خودداری کنید.

مدارک لازم برای پیوست دادخواست (مدارک هویتی، اسناد ازدواج/طلاق، مدارک اثبات فوریت)

پیوست کردن مدارک کامل و صحیح، نقش حیاتی در پذیرش و پیشبرد دادخواست دارد:

• مدارک هویتی: کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی خواهان و فرزند مشترک.

• اسناد ازدواج و طلاق: کپی برابر اصل سند رسمی ازدواج و در صورت وجود، سند طلاق یا گواهی عدم سازش.

• مدارک اثبات فوریت: این مدارک بسته به مورد متفاوت است. می تواند شامل گزارش مددکار اجتماعی، گواهی پزشکی مبنی بر وضعیت نامناسب جسمی یا روحی کودک، استشهادیه محلی، پیامک ها یا مکاتبات مربوط به ممانعت از ملاقات، یا هر مدرکی باشد که نشان دهنده وضعیت اضطراری و نیاز به اقدام فوری است.

• وکالت نامه: در صورت استفاده از وکیل، اصل یا کپی برابر اصل وکالت نامه.

• شهادت شهود: در صورت لزوم، مشخصات کامل شهود و استشهادیه کتبی.

مراحل ثبت و پیگیری دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

تقدیم دادخواست حضانت و دستور موقت، امروزه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود:

1. تنظیم دادخواست: پس از جمع آوری مدارک و نگارش دقیق متن دادخواست، آن را به صورت تایپ شده آماده کنید. می توانید از نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت در این مقاله الگوبرداری نمایید.

2. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: با تمامی مدارک اصلی و کپی برابر اصل شده آن ها، به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید.

3. ثبت دادخواست: کارشناس دفتر خدمات، دادخواست شما را در سامانه قضایی ثبت می کند و مدارک شما را اسکن و ضمیمه می نماید. در این مرحله، هزینه دادرسی (معادل دعاوی غیرمالی) نیز پرداخت می شود.

4. دریافت کد رهگیری: پس از ثبت موفقیت آمیز، یک کد رهگیری به شما داده می شود که برای پیگیری پرونده ضروری است.

5. ارجاع به دادگاه: دادخواست شما به صورت الکترونیکی به دادگاه خانواده صالح ارجاع داده می شود.

6. تعیین وقت رسیدگی و صدور دستور موقت: دادگاه پس از بررسی فوریت، ممکن است بدون تعیین وقت یا با تعیین وقت فوری، دستور موقت را صادر کند. سپس برای رسیدگی به اصل دعوا، وقت رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می شود.

7. پیگیری: با استفاده از کد رهگیری و از طریق سامانه ثنا یا مراجعه به دفتر دادگاه، می توانید وضعیت پرونده خود را پیگیری کنید.

نمونه های دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت (با سناریوهای عملی)

در این بخش، سه نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت برای سناریوهای رایج و عملی ارائه می شود. این نمونه ها به شما کمک می کنند تا ساختار و محتوای یک دادخواست صحیح را درک کرده و با توجه به شرایط خاص خود، آن را تکمیل نمایید. این دادخواست ها با رعایت اصول نگارش حقوقی و با استناد به مواد قانونی مرتبط تنظیم شده اند.

5.1. نمونه دادخواست گرفتن حضانت فرزند از طرف مادر (با دستور موقت)

سناریو: فرزند مشترک، یک پسر 5 ساله به نام آرش است. مادر و پدر از یکدیگر جدا شده اند و حضانت طفل قانوناً تا 7 سالگی با مادر است. پدر پس از جدایی، فرزند را نزد خود نگه داشته و از تحویل آن به مادر خودداری می کند. این امر موجب پریشانی و آسیب روحی برای کودک و مادر شده است.

مشخصات	خواهان (مادر)	خوانده (پدر)
نام و نام خانوادگی	[نام و نام خانوادگی مادر]	[نام و نام خانوادگی پدر]
نام پدر	[نام پدر مادر]	[نام پدر پدر]
کد ملی	[کد ملی مادر]	[کد ملی پدر]
شغل	[شغل مادر]	[شغل پدر]
محل اقامت	[آدرس کامل مادر]	[آدرس کامل پدر]
وکیل یا نماینده قانونی	[مشخصات وکیل در صورت وجود]

تعیین خواسته و بهای آن:

بدواً صدور دستور موقت مبنی بر استرداد فرزند مشترک (آرش، متولد [تاریخ تولد]) و تحویل وی به خواهان (مادر)، و سپس در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر تعلق حضانت دائم فرزند مشترک به خواهان و الزام خوانده به تحویل فرزند. (دعوای غیرمالی)

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
2. کپی مصدق شناسنامه فرزند مشترک (آرش).
3. کپی مصدق سند رسمی ازدواج شماره [شماره] مورخ [تاریخ] دفترخانه شماره [شماره] شهرستان [شهر].
4. کپی مصدق سند طلاق شماره [شماره] مورخ [تاریخ] دفتر طلاق شماره [شماره] شهرستان [شهر] (در صورت وقوع طلاق).
5. استشهادیه محلی مبنی بر جدایی والدین و نگهداری کودک توسط پدر.
6. گواهی پزشکی/روانشناسی (در صورت لزوم، دال بر وضعیت روحی نامناسب کودک).

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهر]

با سلام و احترام،

احتراما، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] به استحضار عالی می رساند:

1. به موجب سند رسمی ازدواج شماره [شماره] مورخ [تاریخ] که تصویر مصدق آن پیوست دادخواست است، با خوانده محترم، آقای [نام و نام خانوادگی خوانده] عقد ازدواج دائم منعقد نمودم. ثمره این ازدواج، یک فرزند پسر به نام آرش متولد [تاریخ تولد] می باشد که تصویر شناسنامه وی نیز ضمیمه است.

2. متأسفانه پس از [مدت زمان] زندگی مشترک، به دلیل [ذکر علت جدایی/اختلاف، مثلاً: اختلافات شدید و غیرقابل حل]، بنده و خوانده محترم از یکدیگر جدا شده ایم و یا [در صورت طلاق: به موجب سند طلاق شماره… از یکدیگر جدا شده ایم].

3. با توجه به اینکه فرزند مشترک ما، آرش، در حال حاضر 5 ساله است، مطابق با ماده 1169 قانون مدنی (اصلاحی 1382)، حضانت وی تا سن هفت سالگی بر عهده اینجانب (مادر) می باشد. با این حال، خوانده محترم بدون هیچ دلیل موجه قانونی، از تحویل فرزندم آرش به بنده خودداری نموده و وی را نزد خود نگهداری می کند.

4. این اقدام خوانده، علاوه بر اینکه نقض صریح قانون است، موجب وارد آمدن آسیب های جدی روحی و روانی به فرزند مشترک (آرش) و اینجانب شده است. آرش در شرایط فعلی، از محیط طبیعی رشد خود دور افتاده و دچار پریشانی و اضطراب گردیده که تداوم این وضعیت به هیچ وجه به مصلحت وی نیست. لذا، با توجه به فوریت امر و جلوگیری از ورود خسارات معنوی و روانی جبران ناپذیر به فرزندم، درخواست صدور دستور موقت الزامی است.

لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به مواد 1169 قانون مدنی، مواد 310 و 316 قانون آیین دادرسی مدنی و به خصوص ماده 7 قانون حمایت خانواده (به دلیل عدم نیاز به اخذ تأمین و تأیید رئیس حوزه قضایی در دعاوی خانوادگی)، بدواً صدور دستور موقت مبنی بر استرداد فرزند مشترک آرش و تحویل فوری وی به اینجانب (مادر) و در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر تعلق حضانت دائم فرزند مشترک به اینجانب و الزام خوانده به تحویل فرزند را از محضر دادگاه محترم استدعا دارم. همچنین، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) نیز مورد مطالبه است.

با تقدیم شایسته ترین احترامات

نام و امضای خواهان/وکیل خواهان

5.2. نمونه دادخواست گرفتن حضانت فرزند از طرف پدر (با دستور موقت)

سناریو: فرزند مشترک، دختری 8 ساله به نام سارا است. حضانت طفل پس از 7 سالگی قانوناً با پدر است. مادر از تحویل فرزند به پدر خودداری می کند یا مادر فاقد صلاحیت حضانت است (مثلاً به دلیل اعتیاد یا سوءرفتار). این وضعیت به مصلحت کودک نیست و نیاز به اقدام فوری دارد.

مشخصات	خواهان (پدر)	خوانده (مادر)
نام و نام خانوادگی	[نام و نام خانوادگی پدر]	[نام و نام خانوادگی مادر]
نام پدر	[نام پدر پدر]	[نام پدر مادر]
کد ملی	[کد ملی پدر]	[کد ملی مادر]
شغل	[شغل پدر]	[شغل مادر]
محل اقامت	[آدرس کامل پدر]	[آدرس کامل مادر]
وکیل یا نماینده قانونی	[مشخصات وکیل در صورت وجود]

تعیین خواسته و بهای آن:

بدواً صدور دستور موقت مبنی بر استرداد فرزند مشترک (سارا، متولد [تاریخ تولد]) و تحویل وی به خواهان (پدر)، و سپس در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر تعلق حضانت دائم فرزند مشترک به خواهان و الزام خوانده به تحویل فرزند. (دعوای غیرمالی)

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
2. کپی مصدق شناسنامه فرزند مشترک (سارا).
3. کپی مصدق سند رسمی ازدواج شماره [شماره] مورخ [تاریخ] دفترخانه شماره [شماره] شهرستان [شهر].
4. کپی مصدق سند طلاق شماره [شماره] مورخ [تاریخ] دفتر طلاق شماره [شماره] شهرستان [شهر] (در صورت وقوع طلاق).
5. دلایل اثبات عدم صلاحیت مادر (در صورت لزوم): گزارش پلیس، گواهی پزشکی/روانشناسی، استشهادیه محلی مبنی بر اعتیاد یا سوءرفتار.
6. مدارک اثبات فوریت (مانند گواهی ترک تحصیل یا آسیب های روحی به کودک).

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهر]

با سلام و احترام،

احتراما، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] به استحضار عالی می رساند:

1. به موجب سند رسمی ازدواج شماره [شماره] مورخ [تاریخ] که تصویر مصدق آن پیوست دادخواست است، با خوانده محترمه، خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] عقد ازدواج دائم منعقد نمودم. ثمره این ازدواج، یک فرزند دختر به نام سارا متولد [تاریخ تولد] می باشد که تصویر شناسنامه وی نیز ضمیمه است.

2. متأسفانه پس از [مدت زمان] زندگی مشترک، به دلیل [ذکر علت جدایی/اختلاف]، بنده و خوانده محترمه از یکدیگر جدا شده ایم و یا [در صورت طلاق: به موجب سند طلاق شماره… از یکدیگر جدا شده ایم].

3. با توجه به اینکه فرزند مشترک ما، سارا، در حال حاضر 8 ساله است و به سن بالای 7 سال رسیده، مطابق با ماده 1169 قانون مدنی (اصلاحی 1382)، حضانت وی بر عهده اینجانب (پدر) می باشد. با این حال، خوانده محترمه بدون دلیل موجه قانونی از تحویل فرزندم سارا به بنده خودداری نموده و وی را نزد خود نگهداری می کند.

4. علاوه بر این، [در صورت عدم صلاحیت مادر: خوانده محترمه دارای [ذکر دلیل عدم صلاحیت، مثلاً: اعتیاد شدید به مواد مخدر/سوءرفتار و بی توجهی به وضعیت تحصیلی و بهداشتی فرزند] می باشد که این وضعیت به هیچ وجه به مصلحت روحی و جسمی فرزند مشترک سارا نیست. مدارک و شواهد اثبات این امر، از جمله [ذکر مستندات، مثلاً: گواهی عدم حضور در مدرسه، گزارش مددکاری اجتماعی، شهادت شهود] نیز پیوست دادخواست است]. اینجانب به عنوان پدر، توانایی و شرایط لازم برای نگهداری و تربیت مناسب فرزندم را دارم و ادامه این وضعیت به ضرر آینده سارا است. لذا، با توجه به فوریت امر و جلوگیری از وارد آمدن آسیب های جبران ناپذیر به فرزندم، درخواست صدور دستور موقت ضروری است.

لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به مواد 1169 و 1173 قانون مدنی، مواد 310 و 316 قانون آیین دادرسی مدنی و به خصوص ماده 7 قانون حمایت خانواده، بدواً صدور دستور موقت مبنی بر استرداد فرزند مشترک سارا و تحویل فوری وی به اینجانب (پدر) و در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر تعلق حضانت دائم فرزند مشترک به اینجانب و الزام خوانده به تحویل فرزند را از محضر دادگاه محترم استدعا دارم. همچنین، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) نیز مورد مطالبه است.

با تقدیم شایسته ترین احترامات

نام و امضای خواهان/وکیل خواهان

5.3. نمونه دادخواست استرداد طفل از شخص ثالث (با دستور موقت)

سناریو: فرزند مشترک علی 6 ساله، پس از فوت پدر/جدایی والدین، به جای تحویل به مادر/پدر، نزد پدربزرگ یا مادربزرگ یا هر شخص ثالث دیگری نگهداری می شود و والد ذینفع (که قانوناً حق حضانت دارد) خواستار استرداد فوری اوست.

مشخصات	خواهان (والد ذینفع)	خوانده (شخص ثالث)
نام و نام خانوادگی	[نام و نام خانوادگی والد ذینفع (مثلاً مادر یا پدر)]	[نام و نام خانوادگی شخص ثالث (مثلاً پدربزرگ/مادربزرگ)]
نام پدر	[نام پدر خواهان]	[نام پدر خوانده]
کد ملی	[کد ملی خواهان]	[کد ملی خوانده]
شغل	[شغل خواهان]	[شغل خوانده]
محل اقامت	[آدرس کامل خواهان]	[آدرس کامل خوانده]
وکیل یا نماینده قانونی	[مشخصات وکیل در صورت وجود]

تعیین خواسته و بهای آن:

بدواً صدور دستور موقت مبنی بر استرداد طفل مشترک (علی، متولد [تاریخ تولد]) از خوانده و تحویل وی به خواهان، و سپس در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر استرداد طفل مشترک و الزام خوانده به تحویل طفل به خواهان. (دعوای غیرمالی)

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
2. کپی مصدق شناسنامه طفل مشترک (علی).
3. کپی مصدق سند رسمی ازدواج و یا طلاق (جهت اثبات رابطه والدینی).
4. گواهی فوت پدر/مادر (در صورت فوت یکی از والدین).
5. استشهادیه محلی مبنی بر نگهداری طفل توسط شخص ثالث.
6. دلایل اثبات فوریت (مثلاً عدم دسترسی خواهان به فرزند، عدم رسیدگی مناسب شخص ثالث).

ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهر]

با سلام و احترام،

احتراما، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] (مادر/پدر طفل) به استحضار عالی می رساند:

1. فرزند مشترک اینجانب به نام علی، متولد [تاریخ تولد] می باشد که تصویر شناسنامه وی پیوست دادخواست است.

2. [در صورت فوت پدر/مادر: پس از فوت مرحوم/مرحومه [نام و نام خانوادگی والد متوفی] در تاریخ [تاریخ فوت]، حضانت طفل مشترک، علی، مطابق با ماده 1169 قانون مدنی بر عهده اینجانب می باشد.] [در صورت جدایی والدین: با توجه به جدایی اینجانب و همسر سابقم، حضانت طفل مشترک، علی، مطابق با ماده 1169 قانون مدنی بر عهده اینجانب می باشد (زیرا کودک زیر 7 سال است/ یا بالای 7 سال است و حضانت با اینجانب می باشد)].

3. متأسفانه خوانده محترم، آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] (پدربزرگ/مادربزرگ/شخص ثالث)، بدون هیچگونه مجوز قانونی و علیرغم درخواست های مکرر اینجانب، فرزندم علی را نزد خود نگهداری نموده و از تحویل وی به اینجانب ممانعت به عمل می آورد.

4. این اقدام خوانده، موجبات تضییع حقوق حضانتی اینجانب و همچنین وارد آمدن آسیب های روحی و روانی به فرزندم، علی، را فراهم آورده است. فرزندم از بنده جدا شده و از حق نگهداری و تربیت توسط والد قانونی خود محروم گردیده است. [در صورت لزوم، به عدم صلاحیت شخص ثالث برای نگهداری اشاره شود، مثلاً: شرایط نگهداری طفل توسط خوانده محترم نامناسب است و مصلحت وی در گرو بازگشت به اینجانب است.] این وضعیت اضطراری است و نیازمند اقدام فوری دادگاه برای حفظ مصلحت طفل و جلوگیری از تعمیق آسیب ها می باشد. لذا، درخواست صدور دستور موقت الزامی است.

لذا با تقدیم این دادخواست، مستنداً به مواد 1168 و 1169 قانون مدنی، مواد 310 و 316 قانون آیین دادرسی مدنی و به خصوص ماده 7 قانون حمایت خانواده، بدواً صدور دستور موقت مبنی بر استرداد طفل مشترک علی از خوانده و تحویل فوری وی به اینجانب و در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر استرداد طفل و الزام خوانده به تحویل فرزند به اینجانب را از محضر دادگاه محترم استدعا دارم. همچنین، هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت وجود) نیز مورد مطالبه است.

با تقدیم شایسته ترین احترامات

نام و امضای خواهان/وکیل خواهان

پس از صدور دستور موقت: نکات اجرایی و حقوقی

صدور دستور موقت حضانت فرزند، پایان فرآیند نیست، بلکه آغازی بر مراحل اجرایی و پیگیری های حقوقی بعدی است. آگاهی از نکات مربوط به اجرا، مدت اعتبار و ضمانت های اجرایی، به متقاضیان کمک می کند تا بتوانند به درستی از حقوق خود و فرزندشان دفاع کنند و در صورت بروز مشکل، اقدامات قانونی لازم را انجام دهند.

مدت اعتبار دستور موقت و نحوه تمدید آن (مهلت 6 ماهه در قانون حمایت خانواده)

همانطور که پیشتر اشاره شد، بر اساس ماده 7 قانون حمایت خانواده، دستور موقتی که در دعاوی خانواده صادر می شود، دارای محدودیت زمانی است. این دستور، تنها برای مدت 6 ماه معتبر است و چنانچه دادگاه ظرف این مدت نسبت به اصل دعوا (دعوای حضانت) اتخاذ تصمیم نکند، دستور صادرشده خود به خود «ملغی محسوب و از آن رفع اثر می شود». این بدان معناست که اگر پس از شش ماه، حکم قطعی در مورد حضانت صادر نشده باشد، دستور موقت دیگر قابلیت اجرا نخواهد داشت و نیاز به درخواست مجدد دستور موقت وجود دارد. تمدید دستور موقت به معنای درخواست مجدد و بررسی شرایط جدید توسط دادگاه است؛ یعنی متقاضی باید دوباره با اثبات فوریت و لزوم ادامه وضعیت، از دادگاه بخواهد که مجدداً دستور موقت صادر کند.

ضمانت اجرای عدم اجرای دستور موقت (مجازات های قانونی برای ممانعت)

دستورات قضایی، از جمله دستور موقت حضانت، الزام آور هستند و عدم اجرای آن ها دارای ضمانت اجرایی است. در صورتی که طرف مقابل (والد یا شخص ثالث) از اجرای دستور موقت صادره توسط دادگاه خودداری کند و مثلاً فرزند را تحویل ندهد یا از حق ملاقات والد دیگر ممانعت کند، می تواند مشمول مجازات های قانونی شود. طبق ماده 40 قانون حمایت خانواده، «هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت، نگهداری یا ملاقات طفل استنکاف کند، برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار به حداکثر مجازات مذکور محکوم خواهد شد.» جزای نقدی درجه هشت، مبلغی بین سیصد هزار ریال تا یک میلیون ریال است که در صورت عدم اجرای دستور، این مبلغ تا ده میلیون ریال قابل افزایش است. علاوه بر جریمه نقدی، دادگاه می تواند در صورت لزوم، متخلف را تا زمان اجرای حکم بازداشت کند. بنابراین، عدم توجه به دستور موقت، عواقب جدی حقوقی و کیفری در پی دارد.

حق ملاقات والد دیگر پس از صدور دستور موقت حضانت

حتی با صدور دستور موقت و تعیین حضانت فرزند برای یکی از والدین، حق ملاقات والد دیگر با فرزند، به قوت خود باقی است و نمی توان آن را نادیده گرفت. مصلحت طفل ایجاب می کند که با هر دو والد خود در ارتباط باشد. در واقع، حق ملاقات، یک حق بنیادین برای کودک و والد غیرحاضن است. اگر در نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت در خصوص حق ملاقات نیز درخواستی شده باشد یا طرفین به توافقی رسیده باشند، دادگاه آن را ملاک عمل قرار می دهد. در غیر این صورت، دادگاه خانواده با توجه به شرایط، زمان و مکان مناسبی را برای ملاقات تعیین می کند. ممانعت از اجرای حق ملاقات نیز، همانند عدم اجرای دستور حضانت، دارای ضمانت اجرایی ماده 40 قانون حمایت خانواده است و می تواند منجر به مجازات متخلف شود.

نحوه اعتراض به دستور موقت و رفع اثر از آن

دستور موقت به دلیل ماهیت فوری خود، به طور مستقل قابل اعتراض، تجدیدنظر یا فرجام خواهی نیست (ماده 325 قانون آیین دادرسی مدنی). با این حال، متقاضی می تواند ضمن تقاضای تجدیدنظر به اصل رأی (حکم حضانت)، نسبت به دستور موقت نیز اعتراض کرده و درخواست رسیدگی نماید. در دو حالت می توان از دستور موقت رفع اثر کرد:

1. تغییر اوضاع و احوال: اگر جهتی که موجب صدور دستور موقت شده بود، مرتفع شود یا اوضاع و احوال تغییر کند (مثلاً فوریت از بین برود)، دادگاه صادرکننده دستور موقت می تواند آن را لغو نماید. اگر اصل دعوا در جریان باشد، دادگاه رسیدگی کننده به اصل دعوا دستور را لغو خواهد کرد (ماده 322 قانون آیین دادرسی مدنی).

2. سپردن تأمین از سوی طرف مقابل: در مواردی که دستور موقت با اخذ تأمین صادر شده باشد (که البته در دعاوی حضانت طبق ماده 7 قانون حمایت خانواده معمول نیست)، اگر طرف دعوا تأمینی متناسب با موضوع دستور موقت به دادگاه بسپارد، دادگاه در صورت مصلحت می تواند از دستور موقت رفع اثر کند (ماده 321 قانون آیین دادرسی مدنی).

سوالات متداول

گرفتن حضانت فرزند با دستور موقت چقدر طول می کشد؟

مدت زمان لازم برای گرفتن حضانت فرزند با دستور موقت، بسته به فوریت موضوع، شلوغی شعبه دادگاه و کامل بودن مدارک، متغیر است. در موارد بسیار فوری، دادگاه می تواند حتی بدون تعیین وقت و دعوت طرفین، به درخواست رسیدگی و دستور موقت را صادر کند که ممکن است از چند ساعت تا چند روز به طول انجامد. پس از صدور، دستور موقت بلافاصله قابلیت اجرا دارد و در دعاوی خانواده نیازی به تأیید رئیس حوزه قضایی هم ندارد.

آیا برای درخواست دستور موقت حضانت نیاز به وکیل دارم؟

از نظر قانونی، برای درخواست نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت نیازی به وکیل نیست و خود والدین می توانند اقدام کنند. با این حال، با توجه به پیچیدگی های قوانین، لزوم تشریح دقیق فوریت و استناد صحیح به مواد قانونی، وکیل متخصص خانواده می تواند نقش بسزایی در تسریع روند، افزایش شانس موفقیت و جلوگیری از اشتباهات احتمالی ایفا کند. مشاوره با وکیل، حتی اگر قصد توکیل نداشته باشید، توصیه می شود.

هزینه دادرسی برای دادخواست حضانت فرزند چقدر است؟

دعوای حضانت فرزند و درخواست دستور موقت آن، جزء دعاوی غیرمالی محسوب می شود. لذا، هزینه دادرسی آن بر اساس تعرفه های مربوط به دعاوی غیرمالی محاسبه و در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دریافت می گردد. این هزینه هر ساله توسط قوه قضاییه اعلام و قابل تغییر است. علاوه بر این، ممکن است هزینه های جانبی مانند کپی برابر اصل مدارک نیز وجود داشته باشد.

چه مواردی منجر به سلب حضانت از والدین می شود؟

سلب حضانت از والدین، تصمیمی دشوار است که دادگاه تنها در موارد خاص و به منظور حفظ مصلحت عالیه طفل اتخاذ می کند. ماده 1173 قانون مدنی مواردی چون «عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی» والد حضانت کننده را از جمله دلایل سلب حضانت می داند. مصادیق این موارد شامل اعتیاد مضر به الکل یا مواد مخدر و قمار، اشتهار به فساد اخلاق و فحشا، ابتلا به بیماری های روانی که موجب عدم قدرت نگهداری می شود، و سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به مشاغل نامشروع است. در هر حال، این امر با نظر کارشناسی و اثبات در دادگاه صورت می پذیرد.

تفاوت حضانت موقت و دائم چیست؟

حضانت موقت، همان دستور موقت حضانت فرزند است که با هدف رسیدگی فوری به وضعیت کودک و جلوگیری از آسیب های احتمالی، پیش از صدور حکم نهایی در اصل دعوا، صادر می شود و اعتبار آن محدود (6 ماه در دعاوی خانواده) است. حضانت دائم اما، با صدور حکم قطعی دادگاه در مورد اصل دعوای حضانت تعیین می گردد و تا زمان رسیدن کودک به سن بلوغ ادامه دارد و صرفاً در صورت احراز عدم صلاحیت والد حضانت کننده، قابل تغییر است.

در صورت عدم اجرای حکم دستور موقت چه باید کرد؟

در صورتی که طرف مقابل از اجرای دستور موقت حضانت خودداری کند، والد ذینفع می تواند با مراجعه به واحد اجرای احکام دادگاه یا شعبه صادرکننده رأی، تقاضای اعمال ضمانت اجرای قانونی را داشته باشد. این شامل جریمه نقدی و در صورت تکرار، بازداشت فرد متخلف طبق ماده 40 قانون حمایت خانواده می شود.

آیا دستور موقت حضانت قابل تجدیدنظر است؟

خیر، بر اساس ماده 325 قانون آیین دادرسی مدنی، قبول یا رد درخواست دستور موقت به طور مستقل قابل اعتراض، تجدیدنظر و فرجام خواهی نیست. اما متقاضی می تواند ضمن درخواست تجدیدنظر به اصل رأی (حکم حضانت)، نسبت به دستور موقت نیز اعتراض و درخواست رسیدگی نماید.

نتیجه گیری

حضانت فرزند و فرآیند مربوط به نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت، موضوعی است که ابعاد حقوقی، عاطفی و اجتماعی گسترده ای دارد و مستقیماً با سرنوشت کودکان در ارتباط است. همانطور که شرح داده شد، آگاهی دقیق از مفاهیم، قوانین و مراحل قضایی، نقش حیاتی در حفظ حقوق والدین و به ویژه تأمین مصلحت طفل دارد. دستور موقت به عنوان یک راهکار فوری و مؤثر، ابزاری قدرتمند برای جلوگیری از آسیب های احتمالی و تعیین تکلیف سریع حضانت در شرایط اضطراری است.

پیچیدگی های حقوقی، تعدد قوانین، و حساسیت های موجود در پرونده های خانواده، اهمیت مراجعه به متخصصان حقوقی را دوچندان می کند. وکلای متخصص در امور خانواده می توانند با دانش و تجربه خود، شما را در تمامی مراحل از تنظیم دقیق نمونه دادخواست حضانت فرزند و دستور موقت تا پیگیری های اجرایی و دفاع در دادگاه، یاری رسانند. اتخاذ تصمیمات آگاهانه و به موقع، می تواند تفاوت چشمگیری در نتیجه پرونده و آینده فرزندان شما ایجاد کند. برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی و راهنمایی در خصوص پرونده های حضانت و دستور موقت، با کارشناسان و وکلای مجرب ما تماس بگیرید.