متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف
متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف
اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، سندی حقوقی است که از سوی مالک برای متصرف غیرقانونی ملک ارسال می شود تا ضمن آگاهی بخشی از ماهیت غاصبانه تصرف، درخواست پرداخت اجرت المثل ایام تصرف و رفع ید از ملک را به او ابلاغ کند. این اقدام مقدماتی، گامی مهم در فرایند احقاق حقوق مالکانه و مستندسازی قانونی است که می تواند در دعاوی قضایی آتی نقش کلیدی ایفا کند.
در نظام حقوقی ایران، حمایت از حق مالکیت از اصول بنیادین به شمار می رود. هنگامی که مالکی با تصرف غیرقانونی ملک خود مواجه می شود، برای بازگرداندن وضعیت به حالت پیشین و جبران خسارات وارده ناشی از این تصرف، ابزارهای قانونی متعددی در اختیار دارد. یکی از مهم ترین و نخستین اقدامات حقوقی که می تواند پیش از طرح دعوا در دادگاه صورت گیرد، ارسال متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف است. این اظهارنامه، نه تنها به عنوان یک اخطار رسمی عمل می کند، بلکه می تواند به عنوان مدرکی مستند در جریان رسیدگی های قضایی مورد استناد قرار گیرد. درک صحیح از مفهوم، اجزا، نحوه تنظیم و نکات حقوقی پیرامون این اظهارنامه، برای هر فردی که با چنین وضعیتی روبرو شده است، حیاتی است.
این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و دقیق در خصوص متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف تدوین شده است. در ادامه، به تشریح مفاهیم پایه، تفاوت های حقوقی کلیدی، نحوه گام به گام تنظیم اظهارنامه، نکات حقوقی حائز اهمیت و نمونه های کاربردی از این اظهارنامه خواهیم پرداخت. امید است این محتوا، مسیر احقاق حقوق مالکان را هموارتر ساخته و ابهامات حقوقی موجود را برطرف سازد.
اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف چیست؟
برای درک کامل مفهوم اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، لازم است ابتدا به تعریف هر یک از واژگان تشکیل دهنده آن، یعنی اظهارنامه و اجرت المثل ایام تصرف بپردازیم و سپس کاربرد و اهمیت ترکیب این دو را روشن سازیم.
الف) مفهوم اظهارنامه
اظهارنامه، یک سند رسمی قضایی است که به موجب آن، شخص (اظهارکننده) به صورت رسمی و قانونی، مطلبی را به شخص دیگر (مخاطب اظهارنامه) ابلاغ می کند یا درخواست انجام کاری را از او دارد. اظهارنامه می تواند در موضوعات مختلف حقوقی مورد استفاده قرار گیرد و اهداف متنوعی را دنبال کند. از جمله کاربردهای اصلی اظهارنامه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اخطار رسمی: اعلام رسمی یک درخواست یا خواسته به طرف مقابل، مانند درخواست پرداخت بدهی یا تحویل مال.
- جمع آوری دلیل: ایجاد یک سند رسمی که نشان دهنده آگاهی طرف مقابل از یک موضوع یا تاریخ خاص است، که می تواند در مراحل بعدی دادرسی به عنوان دلیل مورد استفاده قرار گیرد.
- اتمام حجت: اتمام مهلت یا شرایطی برای طرف مقابل، قبل از اقدام قضایی.
- اثبات سوء نیت: در برخی موارد، عدم پاسخ یا بی توجهی به اظهارنامه می تواند در دادگاه به عنوان دلیلی بر سوء نیت مخاطب تعبیر شود.
ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی به اظهارنامه و کاربرد آن اشاره دارد: هرکس می تواند قبل از اقامه دعوی حق خود را به وسیله اظهارنامه از دیگری مطالبه نماید، مشروط بر این که موعد مطالبه رسیده باشد. به همین طریق می تواند آمادگی خود را برای تسلیم هر چیزی یا انجام هر عملی اعلام کند. اظهارنامه به وسیله اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ابلاغ می گردد.
ب) مفهوم اجرت المثل ایام تصرف
«اجرت المثل» در اصطلاح حقوقی، به معنای بهای استفاده از مال یا کار دیگری است که بر اساس عرف و عادت یا نظر کارشناس تعیین می شود و در مقابل «اجاره بها» قرار می گیرد که بر اساس قرارداد و توافق طرفین مشخص می گردد. «اجرت المثل ایام تصرف» نیز به بهای استفاده از مال دیگری در مدت زمانی که شخص بدون اذن و اجازه قانونی مالک، آن را در تصرف داشته و از منافع آن بهره برده است، اطلاق می شود.
شرایط تحقق مطالبه اجرت المثل ایام تصرف عبارتند از:
- تصرف غیرقانونی: ملک یا مال باید بدون اذن و اجازه مالک یا بدون وجود هرگونه رابطه قراردادی معتبر (مانند اجاره نامه پس از انقضای مدت آن) در تصرف شخص دیگری باشد. این تصرف می تواند به صورت غصب، تصرف عدوانی یا استمرار تصرف پس از اتمام قرارداد باشد.
- عدم اذن مالک: مالک به تصرفات متصرف رضایت نداشته باشد. این عدم رضایت می تواند از ابتدا وجود داشته یا پس از اطلاع از تصرف اعلام شود.
- مال غیرمنقول: اجرت المثل ایام تصرف غالباً در مورد اموال غیرمنقول (مانند زمین، خانه، مغازه) مطرح می شود، زیرا این اموال دارای منافع مستمر و قابل تقویم هستند.
میزان اجرت المثل، معمولاً توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین می شود که با بررسی عوامل مختلفی همچون موقعیت ملک، کاربری آن (مسکونی، تجاری، اداری، کشاورزی)، ارزش عرفی اجاره بها در منطقه و مدت زمان تصرف، به تعیین مبلغ عادلانه اقدام می نماید.
ج) هدف از ارسال اظهارنامه مطالبه اجرت المثل
ارسال اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، گامی مهم و استراتژیک پیش از طرح دعوای قضایی است که اهداف متعددی را دنبال می کند:
- ایجاد سند رسمی: اظهارنامه یک سند رسمی است که تاریخ دقیق ابلاغ و محتوای خواسته مالک را ثبت می کند. این سند، اثباتی بر آگاهی متصرف از تصرف غیرقانونی و مطالبه مالک خواهد بود.
- اخطار به متصرف: به متصرف فرصت می دهد تا پیش از ورود پرونده به چرخه طولانی و پرهزینه قضایی، به صورت مسالمت آمیز ملک را تخلیه کرده و اجرت المثل را پرداخت نماید. این امر می تواند به حل و فصل سریع تر موضوع منجر شود.
- مدرکی برای اثبات سوء نیت: در صورتی که پس از ابلاغ اظهارنامه، متصرف همچنان به تصرف خود ادامه دهد، این اظهارنامه می تواند در دادگاه به عنوان مدرکی دال بر سوء نیت متصرف و اصرار وی بر ادامه تصرف غیرقانونی مورد استناد قرار گیرد.
- تعیین مبدأ زمانی: ارسال اظهارنامه می تواند مبدأ زمانی برای محاسبه اجرت المثل یا تعیین تاریخ آغاز خسارات احتمالی دیگر در نظر گرفته شود.
- تسهیل فرآیند دادرسی: با وجود اظهارنامه، دادگاه از وجود اختلاف و خواسته مالک مطلع می شود و این می تواند روند رسیدگی را تسریع بخشد، زیرا دیگر نیازی به اثبات اولیه اطلاع متصرف از خواسته مالک نیست.
ارسال اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، یک گام پیشگیرانه و مستندسازی حقوقی است که می تواند نقش تعیین کننده ای در احقاق حقوق مالکانه و جلوگیری از پیچیدگی های آتی در فرایند دادرسی ایفا کند.
تفاوت ها و مفاهیم مرتبط
در دعاوی مربوط به اموال غیرمنقول، اصطلاحات حقوقی متعددی وجود دارند که درک صحیح تفاوت آن ها برای مالکان و متخصصین حقوقی ضروری است. اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف اغلب با مفاهیمی چون خلع ید، تخلیه ید و تصرف عدوانی ارتباط نزدیکی دارد که در ادامه به تبیین وجوه تمایز و ارتباطات آن ها می پردازیم.
الف) اظهارنامه مطالبه اجرت المثل و اظهارنامه خلع ید
دعوای خلع ید، دعوایی است که مالک یک مال غیرمنقول (اعم از زمین یا بنا) علیه متصرف غیرقانونی آن مطرح می کند. هدف از دعوای خلع ید، رفع ید متصرف و استرداد عین مال به مالک است. در اکثر موارد، زمانی که ملکی بدون اجازه و به صورت غیرقانونی توسط شخصی تصرف می شود، علاوه بر اینکه مالک خواستار بازگرداندن ملک خود است (خلع ید)، به دنبال دریافت اجرت المثل (بهای استفاده از ملک در طول مدت تصرف) نیز می باشد. بنابراین، اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و اظهارنامه خلع ید اغلب به صورت ترکیبی و در یک سند واحد ارسال می شوند. در چنین مواردی، موضوع اظهارنامه به وضوح مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و درخواست رفع تصرف (خلع ید) قید می گردد. این ترکیب، علاوه بر اعلام رسمی مطالبه اجرت المثل، به متصرف اخطار می دهد که مالک قصد دارد تا پایان دادن به تصرف غیرقانونی اقدام کند.
ب) اظهارنامه خلع ید و اظهارنامه تخلیه ید
تفاوت اساسی بین خلع ید و تخلیه ید در ماهیت تصرف است:
- خلع ید: این دعوا زمانی مطرح می شود که تصرف شخص بر ملک، از ابتدا بدون هیچگونه اذن یا قرارداد قانونی بوده یا پس از اتمام قرارداد، به صورت غاصبانه ادامه یافته باشد. در واقع، متصرف هیچگونه حق قانونی برای تصرف ملک ندارد و مالکیت خواهان و غاصبانه بودن تصرف خوانده باید اثبات شود.
- تخلیه ید: این دعوا زمانی مطرح می شود که تصرف شخص بر ملک، در ابتدا با اذن و به موجب یک قرارداد قانونی (مانند اجاره یا عاریه) بوده، اما مدت قرارداد به اتمام رسیده و متصرف (مستأجر یا عاریه گیرنده) از تخلیه ملک خودداری می کند. در این حالت، مالکیت خواهان و رابطه قراردادی قبلی و اتمام مدت آن باید اثبات شود.
بر این اساس، اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، می تواند هم در موارد خلع ید (زمانی که تصرف از ابتدا غاصبانه بوده) و هم در موارد تخلیه ید (زمانی که مستأجر پس از اتمام قرارداد تخلیه نکرده و تصرفش غاصبانه تلقی می شود) مورد استفاده قرار گیرد. اما نوع دعوای حقوقی که پس از عدم تمکین به اظهارنامه مطرح می شود، متفاوت خواهد بود.
ج) اجرت المثل و تصرف عدوانی
تصرف عدوانی به معنای این است که کسی مالی را که در گذشته در تصرف دیگری بوده، بدون رضایت متصرف قبلی و به صورت غیرقانونی از تصرف او خارج کند. دعوای تصرف عدوانی، یک دعوای اموالی و دارای جنبه کیفری نیز می باشد. نکته مهم این است که در دعوای تصرف عدوانی (برخلاف خلع ید)، خواهان نیاز به اثبات مالکیت رسمی ندارد و صرفاً اثبات تصرف سابق خود کافی است. اما مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، حتی در دعوای تصرف عدوانی نیز قابل طرح است. یعنی متصرف عدوانی علاوه بر اینکه باید رفع تصرف کند، مکلف به پرداخت اجرت المثل ایام تصرف به متصرف قبلی (که ممکن است مالک هم نباشد) خواهد بود. به عبارت دیگر، اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف می تواند به متصرف عدوانی نیز ارسال شود تا پیش از طرح دعوای اصلی، او را از خواسته مالک یا متصرف سابق آگاه سازد.
نحوه تنظیم و تکمیل اظهارنامه مطالبه اجرت المثل
تنظیم یک اظهارنامه حقوقی صحیح و کامل، نیازمند دقت فراوان به جزئیات و رعایت اصول قانونی است. یک اظهارنامه ناقص یا اشتباه، نه تنها بی اثر خواهد بود، بلکه ممکن است در آینده علیه اظهارکننده مورد استفاده قرار گیرد. در ادامه به صورت گام به گام به نحوه تنظیم متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف می پردازیم.
الف) اجزای اصلی یک اظهارنامه حقوقی
هر اظهارنامه حقوقی، فارغ از موضوع آن، شامل اجزای استاندارد و مشخصی است که باید به دقت تکمیل شوند:
- اظهارکننده: مشخصات کامل فردی که اظهارنامه را ارسال می کند (مالک یا وکیل وی).
- مخاطب اظهارنامه (اظهارشونده): مشخصات کامل فردی که اظهارنامه برای او ارسال می شود (متصرف).
- موضوع اظهارنامه: عنوان کلی و مشخص درخواست یا اخطار. برای مثال: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و درخواست رفع تصرف.
- دلایل و منضمات: فهرستی از مدارکی که اظهارکننده برای اثبات ادعای خود به اظهارنامه پیوست می کند (مانند سند مالکیت، مبایعه نامه، گواهی حصر وراثت).
- شرح اظهارنامه: بدنه اصلی متن که در آن، اظهارکننده به تفصیل خواسته خود را بیان کرده و دلایل آن را شرح می دهد.
ب) راهنمای تکمیل هر بخش
۱. اظهارکننده و مخاطب
در این بخش، اطلاعات هویتی و آدرس هر دو طرف باید به صورت دقیق و کامل درج شود. این اطلاعات شامل:
- نام و نام خانوادگی: مطابق با کارت ملی.
- نام پدر: برای شناسایی دقیق تر افراد با نام های مشابه.
- کد ملی: برای احراز هویت.
- آدرس کامل و دقیق: شامل خیابان، کوچه، پلاک، طبقه، واحد و کد پستی. صحت آدرس برای ابلاغ صحیح اظهارنامه حیاتی است. در صورتی که مخاطب وکیل داشته باشد، آدرس وکیل او درج می شود.
اهمیت: ابلاغ صحیح اظهارنامه، شرط لازم برای ایجاد آثار حقوقی آن است. عدم صحت آدرس می تواند منجر به عدم ابلاغ و بی اثر شدن اظهارنامه شود.
۲. موضوع اظهارنامه
در این قسمت، باید خواسته اصلی به صورت موجز و روشن بیان شود. عباراتی نظیر مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و درخواست رفع تصرف یا مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک موروثی می توانند بسته به ماهیت پرونده مورد استفاده قرار گیرند. وضوح در موضوع، به مخاطب کمک می کند تا فوراً از ماهیت درخواست آگاه شود.
۳. دلایل و منضمات
در این بخش، فهرستی از تمام مدارک و مستنداتی که به اظهارنامه پیوست می شود، باید ذکر گردد. این مدارک، جنبه اثباتی برای ادعاهای اظهارکننده دارند. برخی از متداول ترین منضمات عبارتند از:
- سند مالکیت رسمی: برای اثبات مالکیت اظهارکننده.
- مبایعه نامه یا قولنامه: در صورتی که مالکیت از طریق خرید و فروش منتقل شده باشد.
- گواهی حصر وراثت و کپی شناسنامه وراث: در موارد مطالبه اجرت المثل ملک موروثی.
- اجاره نامه یا قراردادهای قبلی: در صورتی که تصرف در ابتدا قراردادی بوده و پس از اتمام مدت، ادامه یافته است.
- قبوض آب، برق، گاز: به عنوان مدارکی دال بر تصرفات پیشین مالک.
۴. شرح اظهارنامه
این بخش، مهمترین قسمت اظهارنامه است که در آن، جزئیات واقعه و خواسته اظهارکننده با زبانی حقوقی و مؤدبانه بیان می شود. نکات کلیدی در نگارش شرح اظهارنامه عبارتند از:
- بیان مالکیت: ابتدا به صورت روشن و صریح، مالکیت اظهارکننده بر ملک مورد تصرف با ذکر مشخصات دقیق ملک (آدرس، پلاک ثبتی) قید شود.
- تاریخ آغاز تصرف: در صورت اطلاع دقیق، تاریخ یا دوره زمانی آغاز تصرف غیرقانونی توسط مخاطب اظهارنامه ذکر شود. این تاریخ برای محاسبه اجرت المثل اهمیت دارد.
- تصریح بر غیرقانونی بودن تصرف: به صراحت بیان شود که تصرف مخاطب بر ملک، بدون اذن و اجازه مالک بوده و فاقد هرگونه مبنای قانونی است. (در موارد اتمام قرارداد اجاره، به اتمام مدت قرارداد و عدم تخلیه اشاره شود).
- مطالبه اجرت المثل: به صراحت درخواست پرداخت اجرت المثل ایام تصرف بهای استفاده از ملک در طول مدت تصرف غیرقانونی، اعلام شود. می توان مبلغ تقریبی را نیز (با احتیاط) ذکر کرد، اما معمولاً تعیین دقیق آن به کارشناس رسمی دادگستری موکول می شود.
- تعیین مهلت: یک مهلت منطقی و معین (مانند ۷ یا ۱۰ روز) برای رفع تصرف (تخلیه ملک) و پرداخت اجرت المثل تعیین شود.
- تهدید به طرح دعوای قضایی: به مخاطب اخطار داده شود که در صورت عدم تمکین به درخواست های مندرج در اظهارنامه در مهلت مقرر، اظهارکننده مجبور به طرح دعوای قضایی در مراجع صالح خواهد شد.
- استناد به ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی: برای تأکید بر جنبه رسمی و قانونی اظهارنامه، به این ماده قانونی استناد شود.
نکات حقوقی بسیار مهم پیش از تنظیم و ارسال اظهارنامه
تنظیم و ارسال متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، با وجود سادگی ظاهری، نیازمند رعایت ظرافت های حقوقی است تا از بروز مشکلات آتی جلوگیری کرده و اثربخشی مورد انتظار را داشته باشد. بی توجهی به این نکات می تواند تبعات ناخواسته ای برای اظهارکننده در پی داشته باشد.
الف) پرهیز از اقرار
یکی از مهمترین اصول در نگارش اظهارنامه، پرهیز مطلق از هرگونه اقرار است که ممکن است به ضرر اظهارکننده باشد یا حقی را برای مخاطب اظهارنامه ایجاد کند. متن اظهارنامه باید تنها حقایق اثبات پذیر و خواسته قانونی اظهارکننده را منعکس کند. از ذکر جزئیاتی که محل اختلاف بوده یا می تواند به عنوان اعتراف به حقی برای متصرف تلقی شود، خودداری کنید. به عنوان مثال، اگر در مورد تاریخ دقیق آغاز تصرف تردید دارید، از بیان یک تاریخ قطعی پرهیز کنید و از عبارت حدوداً از تاریخ… یا از زمانی که مطلع شدم… استفاده نمایید. اقرار در اظهارنامه، می تواند در دادگاه علیه اظهارکننده مورد استناد قرار گیرد و مسیر پرونده را تغییر دهد.
ب) زبان اظهارنامه
زبان اظهارنامه باید کاملاً حقوقی، رسمی و مؤدبانه باشد. از به کار بردن الفاظ توهین آمیز، تهدیدآمیز (فراتر از اخطار قانونی)، عتاب آلود یا محاوره ای جداً خودداری شود. لحن متن باید محترمانه اما قاطع و روشن باشد. استفاده از اصطلاحات حقوقی صحیح و دقیق، به اعتبار اظهارنامه می افزاید و نشان دهنده جدیت اظهارکننده در پیگیری حقوقی است. از طرفی، لحن نامناسب می تواند زمینه را برای طرح دعوای افترا یا توهین از سوی مخاطب فراهم آورد.
ج) صحت اطلاعات
بررسی چندباره صحت تمامی اطلاعات درج شده در اظهارنامه، از جمله نام، نام خانوادگی، کد ملی، آدرس اظهارکننده و مخاطب، پلاک ثبتی و آدرس ملک مورد تصرف، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. یک اشتباه جزئی در آدرس می تواند منجر به عدم ابلاغ اظهارنامه و یا ابلاغ اشتباه به شخص دیگر شود که کل فرآیند را مختل می کند. کد ملی اشتباه نیز می تواند هویت مخاطب را زیر سوال ببرد و اعتبار اظهارنامه را کاهش دهد.
د) مطابقت با مدارک
اطمینان حاصل کنید که تمامی مطالب ذکر شده در متن اظهارنامه، با مدارک و مستندات قانونی موجود (که به عنوان منضمات پیوست می شود) کاملاً همخوانی داشته باشد. هرگونه تناقض بین متن اظهارنامه و مدارک پیوست، می تواند نقطه ضعف پرونده شما باشد. برای مثال، اگر در سند مالکیت، پلاک ثبتی یا مساحت ملک به گونه ای دیگر قید شده باشد، نباید در اظهارنامه مغایر با آن عمل کرد. این مطابقت، به اعتبار و قوت اثباتی اظهارنامه در مراجع قضایی کمک شایانی می کند.
ه) مشاوره حقوقی
توصیه اکید می شود که پیش از تنظیم و ارسال متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، خصوصاً در پرونده های پیچیده یا مواردی که ارزش مالی بالایی دارند، با یک وکیل متخصص مشورت شود. وکیل با اشراف به قوانین و رویه قضایی، می تواند شما را در تنظیم صحیح اظهارنامه، انتخاب واژگان مناسب، تعیین دقیق خواسته و ارائه راهنمایی های لازم یاری رساند. این مشاوره می تواند از بروز اشتباهات پرهزینه جلوگیری کرده و شانس موفقیت شما را در دعاوی آتی افزایش دهد.
و) عواقب عدم توجه به این نکات
یک اظهارنامه ناقص، اشتباه یا نامناسب، نه تنها به هدف خود نمی رسد، بلکه می تواند عواقب حقوقی جدی برای اظهارکننده داشته باشد. به عنوان مثال، اقرار ناخواسته به حقی برای متصرف، استفاده از الفاظ توهین آمیز، یا عدم ابلاغ صحیح، همگی می توانند به ضرر اظهارکننده تمام شوند. در بدترین حالت، یک اظهارنامه اشتباه می تواند به عنوان مدرکی علیه خود شما در دادگاه استفاده شود و احقاق حق را دشوارتر سازد.
نمونه متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف
در این بخش، برای روشن شدن بیشتر نحوه تنظیم و کاربرد متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، چندین نمونه کاربردی و جامع برای سناریوهای مختلف ارائه شده است. این نمونه ها می توانند به عنوان الگو و راهنما مورد استفاده قرار گیرند، اما لازم است قبل از استفاده، با توجه به شرایط خاص هر پرونده و با مشاوره حقوقی، شخصی سازی و تکمیل شوند.
نمونه ۱: اظهارنامه مطالبه اجرت المثل و درخواست رفع تصرف (ملک مسکونی توسط شخص غاصب)
این نمونه برای حالتی است که شخص ثالثی بدون هیچگونه اذن و قرارداد، ملک مسکونی را تصرف کرده است.
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
مخاطب اظهارنامه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و درخواست رفع تصرف (خلع ید) ملک مسکونی
دلایل و منضمات: ۱. کپی برابر اصل سند مالکیت شش دانگ ملک ۲. کپی برابر اصل مدارک شناسایی اظهارکنندهمتن اظهارنامه:
مخاطب محترم، به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن زیر، رسماً و قانوناً به شما ابلاغ می گردد:
با سلام و احترام،
اینجانب [نام اظهارکننده] فرزند [نام پدر]، مالک رسمی و قانونی شش دانگ ملک مسکونی به آدرس دقیق [آدرس کامل ملک، شامل خیابان، کوچه، پلاک، طبقه، واحد و کد پستی] با پلاک ثبتی [شماره پلاک اصلی و فرعی] بخش [شماره بخش ثبتی] شهرستان [نام شهرستان] می باشم. طبق بررسی های به عمل آمده و اطلاعات کسب شده، جنابعالی از تاریخ [تاریخ دقیق یا تقریبی آغاز تصرف، مثلاً: حدوداً از تاریخ 1402/05/01] بدون هیچگونه اذن و اجازه اینجانب و فاقد هرگونه سند یا مجوز قانونی، اقدام به تصرف ملک مذکور نموده و تاکنون در آن سکونت دارید و از منافع آن بهره برداری می کنید.
تصرفات غیرقانونی شما، علاوه بر محروم کردن اینجانب از حق بهره برداری از ملک خویش، موجب ورود ضرر و زیان به اینجانب از بابت منافعی که می توانستم از ملک حاصل نمایم، گردیده است. لذا بدین وسیله، رسماً و قانوناً از شما درخواست می گردد:
- ظرف مدت ۷ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، ملک فوق الذکر را به طور کامل تخلیه و کلید و تصرفات آن را به اینجانب تحویل نمایید.
- اجرت المثل ایام تصرف از تاریخ [تاریخ آغاز تصرف] لغایت زمان تخلیه و تحویل ملک را بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری، به اینجانب پرداخت نمایید. (میزان تقریبی اجرت المثل ماهانه بر اساس عرف منطقه [مبلغ تقریبی] ریال برآورد می شود).
بدیهی است در صورت عدم توجه به مفاد این اظهارنامه و عدم اقدام به رفع تصرف و پرداخت اجرت المثل در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به طرح دعوای خلع ید و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف در مراجع قضایی صالح خواهم شد و کلیه هزینه های دادرسی و خسارات وارده، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی اظهارکننده]
[امضا]
نمونه ۲: اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ملک موروثی (از یکی از وراث یا شخص ثالث)
این نمونه زمانی کاربرد دارد که یکی از وراث یا شخص ثالثی ملک مشاع موروثی را بدون اجازه سایر وراث تصرف کرده است.
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی (یکی از وراث)، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
مخاطب اظهارنامه: [نام و نام خانوادگی متصرف (یکی از وراث یا شخص ثالث)، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف ملک موروثی و درخواست رفع تصرف
دلایل و منضمات: ۱. کپی برابر اصل گواهی حصر وراثت مورخ […] ۲. کپی برابر اصل سند مالکیت شش دانگ مورث به شماره […] ۳. کپی برابر اصل مدارک شناسایی وراثمتن اظهارنامه:
مخاطب محترم، به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن زیر، رسماً و قانوناً به شما ابلاغ می گردد:
با سلام و احترام،
احتراماً، همانطور که مستحضرید، ملک به آدرس [آدرس کامل ملک موروثی] با پلاک ثبتی [شماره پلاک اصلی و فرعی] بخش [شماره بخش ثبتی] شهرستان [نام شهرستان]، از جمله ماترک مرحوم/مرحومه [نام مورث] می باشد. بر اساس گواهی حصر وراثت شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از [مرجع صادرکننده]، اینجانب به همراه سایر وراث (خانم/آقایان [نام سایر وراث])، مالک مشاعی ملک فوق الذکر می باشیم.
متأسفانه، جنابعالی [در صورت تصرف توسط یکی از وراث: به عنوان یکی از وراث / در صورت تصرف توسط شخص ثالث: بدون هرگونه اذن و اجازه از سوی اینجانب و سایر وراث و فاقد هرگونه مجوز قانونی]، از تاریخ [تاریخ دقیق یا تقریبی آغاز تصرف] اقدام به تصرف تمام یا قسمتی از ملک موروثی فوق الذکر نموده اید و بدون پرداخت سهم الاجرت سایر وراث، از منافع آن بهره برداری می نمایید. این تصرف، علاوه بر محرومیت سایر وراث از حق انتفاع از سهم خود، موجبات تضییع حقوق ایشان را فراهم آورده است.
لذا بدین وسیله، رسماً و قانوناً از شما درخواست می گردد:
- ظرف مدت ۱۰ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به رفع تصرف از ملک موروثی اقدام نموده و به گونه ای عمل کنید که سایر وراث نیز بتوانند از حقوق مالکانه خود بهره مند شوند.
- سهم الاجرت المثل ایام تصرف متعلق به اینجانب و سایر وراث (در صورت مطالبه جمعی) را از تاریخ [تاریخ آغاز تصرف] لغایت زمان رفع تصرف، بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری، به ما پرداخت نمایید.
بدیهی است در صورت عدم توجه به مفاد این اظهارنامه و عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب به نمایندگی از خود و سایر وراث (در صورت داشتن وکالت یا توافق)، ناچار به طرح دعوای خلع ید مشاعی و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف در مراجع قضایی صالح خواهم شد و کلیه هزینه های دادرسی و خسارات وارده، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی اظهارکننده]
[امضا]
نمونه ۳: اظهارنامه مطالبه اجرت المثل از مستأجر سابق که پس از اتمام قرارداد ملک را تخلیه نکرده است
این نمونه زمانی است که مستأجر پس از پایان قرارداد اجاره، ملک را تخلیه نکرده و تصرف او غاصبانه محسوب می شود.
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی مالک/موجر، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
مخاطب اظهارنامه: [نام و نام خانوادگی مستأجر، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و درخواست تخلیه ملک
دلایل و منضمات: ۱. کپی برابر اصل سند مالکیت ملک ۲. کپی برابر اصل قرارداد اجاره مورخ […] به شماره […] ۳. کپی برابر اصل مدارک شناسایی اظهارکنندهمتن اظهارنامه:
مخاطب محترم، به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن زیر، رسماً و قانوناً به شما ابلاغ می گردد:
با سلام و احترام،
اینجانب [نام اظهارکننده] فرزند [نام پدر]، مالک شش دانگ ملک [نوع ملک، مثلاً: یک واحد آپارتمان مسکونی] به آدرس [آدرس کامل ملک] با پلاک ثبتی [شماره پلاک اصلی و فرعی] می باشم. بر اساس قرارداد اجاره نامه شماره [شماره قرارداد] مورخ [تاریخ قرارداد]، ملک فوق الذکر به مدت [مدت اجاره] از تاریخ [تاریخ شروع اجاره] لغایت [تاریخ پایان اجاره] به اجاره جنابعالی درآمده بود.
با عنایت به اینکه مدت قرارداد اجاره در تاریخ [تاریخ پایان اجاره] به اتمام رسیده است و اینجانب تمایلی به تمدید قرارداد با شما ندارم و چندین بار به صورت شفاهی/کتبی (در صورت وجود مدرک) از شما درخواست تخلیه ملک را داشته ام، متأسفانه جنابعالی تاکنون از تخلیه و تحویل ملک به اینجانب خودداری نموده و تصرفات شما پس از اتمام مدت اجاره، غاصبانه تلقی می گردد.
لذا بدین وسیله، رسماً و قانوناً از شما درخواست می گردد:
- ظرف مدت ۵ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، ملک فوق الذکر را به طور کامل تخلیه و کلید و تصرفات آن را به اینجانب تحویل نمایید.
- اجرت المثل ایام تصرف مازاد بر قرارداد اجاره را از تاریخ [تاریخ پایان اجاره] لغایت زمان تخلیه و تحویل ملک، بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری، به اینجانب پرداخت نمایید.
بدیهی است در صورت عدم توجه به مفاد این اظهارنامه و عدم اقدام به تخلیه و پرداخت اجرت المثل در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به طرح دعوای تخلیه ید و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف در مراجع قضایی صالح خواهم شد و کلیه هزینه های دادرسی و خسارات وارده، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی اظهارکننده]
[امضا]
نمونه ۴: اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف زمین کشاورزی/باغ
این نمونه برای زمانی است که زمین کشاورزی یا باغ توسط شخصی بدون اجازه مالک تصرف شده است و مطالبه اجرت المثل بر اساس منافع کشاورزی است.
اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
مخاطب اظهارنامه: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]
موضوع: مطالبه اجرت المثل ایام تصرف و درخواست رفع تصرف زمین کشاورزی/باغ
دلایل و منضمات: ۱. کپی برابر اصل سند مالکیت رسمی ملک زراعی/باغ به شماره […] ۲. کپی برابر اصل مدارک شناسایی اظهارکنندهمتن اظهارنامه:
مخاطب محترم، به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، متن زیر، رسماً و قانوناً به شما ابلاغ می گردد:
با سلام و احترام،
اینجانب [نام اظهارکننده] فرزند [نام پدر]، مالک رسمی و قانونی شش دانگ زمین کشاورزی/باغ به مساحت [مساحت دقیق زمین] هکتار/متر مربع، واقع در [آدرس کامل زمین، شامل روستا، بخش، شهرستان] با پلاک ثبتی [شماره پلاک اصلی و فرعی] بخش [شماره بخش ثبتی] شهرستان [نام شهرستان] می باشم. بر اساس گزارش های واصله و مشاهدات حضوری، جنابعالی از تاریخ [تاریخ دقیق یا تقریبی آغاز تصرف، مثلاً: از ابتدای سال زراعی 1401-1402] بدون اذن و اجازه اینجانب و فاقد هرگونه مبنای قانونی، اقدام به تصرف و بهره برداری از زمین کشاورزی/باغ مذکور (شامل کشت و زرع محصولات زراعی/باغی و برداشت محصول) نموده اید.
تصرف غیرقانونی شما، علاوه بر محروم کردن اینجانب از حق بهره برداری از زمین خویش، موجب ورود ضرر و زیان به اینجانب از بابت منافع و محصولات زراعی/باغی که می توانستم از زمین حاصل نمایم، گردیده است. لذا بدین وسیله، رسماً و قانوناً از شما درخواست می گردد:
- ظرف مدت ۷ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به رفع تصرف کامل از زمین کشاورزی/باغ فوق الذکر اقدام نموده و آن را به اینجانب تحویل نمایید.
- اجرت المثل ایام تصرف و بهره برداری از زمین (شامل ارزش محصولات برداشت شده یا قابل برداشت در طول مدت تصرف) از تاریخ [تاریخ آغاز تصرف] لغایت زمان تخلیه و تحویل، بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری، به اینجانب پرداخت نمایید.
بدیهی است در صورت عدم توجه به مفاد این اظهارنامه و عدم اقدام به رفع تصرف و پرداخت اجرت المثل در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به طرح دعوای خلع ید و مطالبه اجرت المثل ایام تصرف در مراجع قضایی صالح خواهم شد و کلیه هزینه های دادرسی و خسارات وارده، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
با تشکر و احترام
[نام و نام خانوادگی اظهارکننده]
[امضا]
مراحل ارسال اظهارنامه قضایی الکترونیکی
در حال حاضر، ارسال اظهارنامه قضایی عمدتاً از طریق سامانه خدمات الکترونیک قضایی (سامانه ثنا) و به صورت الکترونیکی انجام می شود. این روش، فرآیند ارسال را تسهیل و تسریع کرده و امکان پیگیری وضعیت ابلاغ را برای طرفین فراهم می آورد. مراحل کلی ارسال متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف به شرح زیر است:
- ثبت نام در سامانه ثنا:
- اگر قبلاً در سامانه ثنا ثبت نام نکرده اید، ابتدا باید از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی یا به صورت آنلاین (و تکمیل فرآیند احراز هویت در دفاتر) اقدام به ثبت نام و دریافت کد کاربری و رمز عبور نمایید. ثبت نام در ثنا برای انجام تمامی امور قضایی الکترونیکی ضروری است.
- ورود به بخش اظهارنامه قضایی:
- پس از ثبت نام و ورود به سامانه ثنا، باید وارد بخش درخواست اوراق قضایی و سپس اظهارنامه شوید.
- تکمیل اطلاعات اظهارنامه:
- در این مرحله، باید تمامی بخش های اظهارنامه شامل مشخصات اظهارکننده، مشخصات مخاطب اظهارنامه، موضوع اظهارنامه، دلایل و منضمات و شرح اظهارنامه را به دقت و بر اساس راهنمایی های ارائه شده در بخش های قبلی تکمیل کنید.
- توجه داشته باشید که در بخش شرح اظهارنامه، می توانید متن آماده شده خود را کپی و جایگذاری نمایید.
- بارگذاری دلایل و منضمات:
- مدارک و مستنداتی که به عنوان دلایل و منضمات اظهارنامه ذکر کرده اید (مانند سند مالکیت، گواهی حصر وراثت، قرارداد اجاره) باید اسکن شده و به صورت فایل های الکترونیکی (معمولاً با فرمت PDF و با حجم مناسب) در سامانه بارگذاری شوند.
- بازبینی نهایی:
- قبل از تأیید نهایی، تمامی اطلاعات وارد شده و متن اظهارنامه را مجدداً به دقت بازبینی کنید تا از عدم وجود هرگونه اشتباه تایپی، املایی یا حقوقی اطمینان حاصل شود.
- پرداخت هزینه های مربوطه:
- برای ارسال اظهارنامه، هزینه ای طبق تعرفه خدمات قضایی از طریق درگاه پرداخت الکترونیکی در سامانه اخذ می شود. پس از پرداخت موفق، اظهارنامه جهت ابلاغ ارسال خواهد شد.
- اهمیت پیگیری وضعیت ابلاغ اظهارنامه:
- پس از ارسال، می توانید وضعیت ابلاغ اظهارنامه را از طریق سامانه ثنا پیگیری کنید. اطمینان از ابلاغ صحیح و دریافت اظهارنامه توسط مخاطب، برای ایجاد آثار حقوقی آن حیاتی است. تاریخ ابلاغ و محتوای اظهارنامه در سامانه ثنا قابل مشاهده خواهد بود.
انجام این مراحل با دقت و توجه به جزئیات، تضمین کننده صحت و اثربخشی متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف در فرآیند احقاق حقوق شما خواهد بود.
پس از ارسال اظهارنامه: گام های بعدی چیست؟
ارسال متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، پایان راه نیست، بلکه آغاز یک فرآیند حقوقی است. بسته به واکنش و تمکین یا عدم تمکین مخاطب اظهارنامه، گام های بعدی متفاوتی پیش روی اظهارکننده قرار خواهد گرفت.
الف) در صورت تمکین متصرف
اگر مخاطب اظهارنامه (متصرف) پس از دریافت اخطار، به خواسته های اظهارکننده تمکین کند، این بهترین حالت ممکن است که منجر به حل و فصل مسالمت آمیز اختلاف می شود. در این صورت، اقدامات زیر باید انجام شود:
- نحوه توافق و تحویل ملک:
- بین طرفین، یک توافق نامه کتبی (یا صورت جلسه) تنظیم شود که در آن، جزئیات تحویل ملک (تاریخ و زمان تحویل، وضعیت ملک در زمان تحویل و…) به دقت قید گردد.
- ملک باید در تاریخ و زمان مقرر به مالک تحویل داده شود و تمامی کلیدها و مدارک مربوطه رد و بدل گردد.
- دریافت اجرت المثل توافق شده:
- مبلغ اجرت المثل مورد توافق (که ممکن است با مذاکره تعیین شده باشد) باید از متصرف دریافت شود.
- توصیه می شود رسید کتبی برای دریافت وجه صادر شود و در صورت امکان، پرداخت از طریق حواله بانکی انجام گردد تا مدرک مستندی از پرداخت وجود داشته باشد.
اهمیت: حتی در صورت تمکین، مستندسازی تمامی توافقات و اقدامات انجام شده ضروری است تا از بروز اختلافات مجدد در آینده جلوگیری شود.
ب) در صورت عدم تمکین متصرف
چنانچه مخاطب اظهارنامه در مهلت مقرر به خواسته های اظهارکننده توجهی نکرده یا از تمکین خودداری کند، مالک چاره ای جز پیگیری قضایی برای احقاق حق خود نخواهد داشت. در این حالت، اظهارکننده باید آماده طرح دعوا در دادگاه باشد:
- لزوم طرح دعوای حقوقی:
- در این مرحله، باید دادخواست حقوقی مربوطه را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نمود. نوع دعوا بستگی به ماهیت تصرف دارد:
- خلع ید و مطالبه اجرت المثل: در صورتی که تصرف از ابتدا غاصبانه بوده و متصرف هیچگونه حق قانونی بر ملک نداشته است.
- تخلیه و مطالبه اجرت المثل: در صورتی که تصرف در ابتدا قراردادی (مثلاً اجاره) بوده و پس از اتمام مدت قرارداد، متصرف از تخلیه ملک خودداری کرده است.
- در دادخواست، علاوه بر درخواست رفع تصرف (خلع ید یا تخلیه)، مطالبه اجرت المثل ایام تصرف نیز به عنوان یکی از خواسته های اصلی قید می گردد.
- در این مرحله، باید دادخواست حقوقی مربوطه را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت نمود. نوع دعوا بستگی به ماهیت تصرف دارد:
- نقش اظهارنامه ابلاغ شده به عنوان یکی از مهمترین دلایل اثبات ادعا در دادگاه:
- متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف که به صورت رسمی به مخاطب ابلاغ شده و عدم تمکین وی به آن، یکی از قوی ترین دلایل اثبات ادعا در دادگاه خواهد بود. این اظهارنامه نشان می دهد که مالک به صورت رسمی و پیش از طرح دعوا، خواسته های خود را اعلام کرده و متصرف آگاهانه از تمکین خودداری نموده است.
- اظهارنامه می تواند در اثبات سوء نیت متصرف و آغاز محاسبه خسارات از تاریخ ابلاغ آن، نقش مهمی ایفا کند.
- نحوه تعیین اجرت المثل توسط کارشناس رسمی دادگستری در دادگاه:
- در مرحله دادرسی، دادگاه به منظور تعیین دقیق میزان اجرت المثل ایام تصرف، موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع خواهد داد.
- کارشناس با بررسی تمامی جوانب (از جمله نوع ملک، موقعیت، کاربری، عرف منطقه، مدت زمان تصرف و سایر عوامل مؤثر)، میزان اجرت المثل را تعیین و به دادگاه اعلام می کند. رأی دادگاه بر اساس نظر کارشناس و سایر ادله موجود صادر خواهد شد.
نتیجه گیری: اقدام به موقع، کلید موفقیت
متن اظهارنامه مطالبه اجرت المثل ایام تصرف، ابزاری قدرتمند و حیاتی در دست مالکان برای دفاع از حقوق خود در برابر تصرفات غیرقانونی است. این سند حقوقی، نه تنها راهی برای اعلام رسمی خواسته مالک و اتمام حجت با متصرف به شمار می رود، بلکه می تواند به عنوان مدرکی مستند و انکارناپذیر در مراحل بعدی دادرسی نقش کلیدی ایفا کند.
همانطور که در این مقاله تشریح شد، درک دقیق مفاهیم اظهارنامه و اجرت المثل ایام تصرف، تفاوت آن با دعاوی مرتبط نظیر خلع ید و تخلیه ید، و آشنایی با نحوه گام به گام تنظیم و نکات حقوقی مهم، برای افزایش اثربخشی این اقدام ضروری است. پرهیز از اقرار ناخواسته، استفاده از زبان حقوقی و رسمی، دقت در صحت اطلاعات و انطباق کامل با مستندات، از اصول لایزید در نگارش اظهارنامه است.
اقدام به موقع و صحیح در ارسال اظهارنامه، نه تنها می تواند متصرف را به تمکین واداشته و از طرح دعوا در دادگاه جلوگیری کند، بلکه در صورت لزوم، مسیر دادرسی را هموارتر ساخته و شانس احقاق کامل حقوق مالکانه را افزایش می دهد. تأخیر در این فرآیند می تواند به معنای تداوم تضییع حقوق و تحمیل خسارات بیشتر باشد.
در نهایت، با توجه به پیچیدگی های حقوقی و لزوم رعایت دقیق جزئیات، توصیه اکید می شود که پیش از هرگونه اقدام، خصوصاً در مواردی که ارزش ملک بالا یا شرایط تصرف پیچیده است، از مشاوره و راهنمایی وکلای متخصص در امور ملکی بهره مند شوید. این اقدام هوشمندانه، ضامن حفظ حقوق شما و پیشگیری از اشتباهات پرهزینه خواهد بود.