عوارض پرتو درمانی برای اطرافیان

پرتو درمانی یا رادیوتراپی، نوعی از درمان است که به وسیله آن سلول های سرطانی موجود در بدن انسان توسط اشعه ایکس، تحت تأثیر قرار گرفته و از بین می روند. این تکنیک از بین بردن سلول های سرطانی، فقط متمرکز بر این سلول ها بوده و به همین دلیل آسیبی به سایر اعضای بدن نمی رساند.

با این حال، همه روش های درمان سرطان از جمله دارو یا پرتو درمانی دارای عوارض جانبی هستند. در این مقاله قصد داریم در ارتباط با عوارض پرتو درمانی برای اطرافیان صحبت کنیم. بنابراین اگر شما هم کنجکاوید بدانید آیا پرتو درمانی برای اطرافیان عوارض دارد یا خیر،  پیشنهاد می کنیم این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

پرتو درمانی یا رادیوتراپی (Radiation Therapy) چیست؟

برای درمان سرطان،  سه روش وجود دارد که عبارتند از:  استفاده از دارو از جمله شیمی درمانی،  جراحی و پرتو درمانی. برای درمان سرطان ممکن است از یکی یا چند تا از این روش های درمانی استفاده شود.

پرتو درمانی یا رادیوتراپی نوعی از درمان سرطان است که در این تکنیک، سلول های سرطانی در بدن بیمار تحت برخورد اشعه ایکس قرار می گیرند و در اغلب اوقات، ضعیف شده یا از بین می روند. لازم به ذکر است در بیشتر اوقات پرتو درمانی در کنار روش دیگری از درمان انجام می شود؛ برای مثال ممکن است برای بیمار مبتلا به سرطان پیش از انجام شیمی درمانی، چند جلسه رادیوتراپی یا پرتو درمانی تجویز شود.

هدف از انجام پرتو درمانی

پرتو درمانی در مراحل مختلف بیماری سرطان، با اهداف متفاوتی انجام می شود. ممکن است در مراحل ابتدایی بیماری به عنوان درمان کامل تجویز شود و یا به عنوان یک مکمل در کنار روش دیگری از درمان، مانند جراحی شناخته شود.

همچنین گاهی اوقات برای جلوگیری از عود کردن بیماری و پراکنده شدن سلول های سرطانی در بدن پیشنهاد و تجویز می شود. در مواقعی که بیماری به مرحله ای رسیده است که درمانی قطعی برای آن وجود ندارد، پرتو درمان به منظور کاهش علائم بیماری انجام می شود.

عوارض پرتو درمانی برای اطرافیان چیست؟

بسیاری از بیماران سرطانی که تحت درمان به شیوه پرتو درمانی قرار می گیرند،  نگران عوارض پرتو درمانی برای اطرافیان هستند و می ترسند این تشعشعات رادیواکتیوی در بدن آن ها، به سلامت اطرافیانشان آسیب برساند. عوارض این روش درمان برای اطرافیان،  با توجه به نوع پرتو درمانی شناخته می شود. در ادامه به بررسی این دو نوع پرتو درمانی پرداخته و عوارض آن ها را بیان می کنیم:

پرتو درمانی خارجی

پرتو درمانی خارجی به نوعی از رادیوتراپی گفته می شود که اشعه ایکس یا گاما،  از یک منبع خارج از بدن بیمار توسط دستگاه مخصوص منتشر شده و سلول های سرطانی داخل بدن بیمار را هدف قرار می دهد. شتاب دهنده های رایج، توموتراپی، سایبرنایف و گامانایف از این مدل پرتو درمانی هستند. به طور معمول در این روش درمان به صورت روزانه انجام می شود.

در پرتو درمانی خارجی،  بافت بدن بیماری که تحت پرتو درمانی قرار گرفته، اشعه های دریافت شده را در خود نگه نمی دارد. به همین دلیل،  نگرانی برای عوارض جانبی اطرافیان وجود ندارد.

پرتو درمانی داخلی

در نوع دیگر پرتو درمانی، منبع تشعشع که می تواند به شکل سیم یا دانه باشد، توسط پزشک متخصص پرتو درمانی در داخل بدن بیمار و در نزدیکی تومور و سلول های سرطانی قرار می گیرد. از انواع پرتو درمانی داخلی می توان به براکی تراپی یا کپسول های ید رادیواکتیو اشاره کرد که مورد دوم،  برای درمان تومور و سرطان تیروئید استفاده می شود.

این ایمپلنت های کاشته شده در بدن بیمار  برای مدت کوتاهی تا قبل از خروج او از مرکز بهداشتی،  رادیواکتیو را در بافت بدن نگه می دارد و بعد از آن رادیواکتیو در بافت بدن از بین رفته و نگرانی برای اطرافیان وجود ندارد.

عوارض پرتو درمانی داخلی برای اطرافیان در صورت کاشت ایمپلنت دائمی

به طور کلی پس از انجام پرتو درمانی، تیم مراقبت بهداشتی نکات لازم که باید در تماس فیزیکی با دیگران آن ها را رعایت کنید تا عوارض پرتو درمانی برای اطرافیان کاهش یابد را به شما گوشزد می کنند. اگر ایمپلنت (منبع رادیواکتیوی) در بدن بیمار باقی بماند، مقدار تابش با گذشت زمان کمتر و کمتر می شود تا به صفر برسد.

با این حال ممکن است برای اطرافیان کمی ضرر داشته باشد؛ برای مثال اگر بیماری تحت درمان براکی تراپی قرار گرفته باشد، نشستن در صندلی کمک راننده منعی ندارد، ولی نکاتی برای تماس فیزیکی ایشان وجود دارد. این افراد تا حداقل دو ماه بعد از تعبیه منبع رادیواکتیو در داخل بدن، نباید زن باردار را در آغوش بگیرند یا کودک، بچه گربه و توله سگ کمتر از یک سال را روی پای خود نگه دارند.

دوره پرتو درمانی چقدر طول می کشد؟

دوره پرتو درمانی با توجه به موارد مختلفی تعیین می شود. سن، جنسیت،  سطح بیماری و شرایط جسمی بیمار از جمله مواردی هستند که بر تعیین دوره این درمان تأثیرگذارند. با این حال هر یک از دوره های پرتو درمانی خارجی اغلب بین سه تا نه هفته تجویز می شود که در هر هفته، بیمار در پنج روز تحت درمان با اشعه قرار می گیرد و دو روز برای استراحت سلول های سالم و ترمیم آن ها در نظر گرفته می شود.

اگر برایتان سؤال است هر جلسه از پرتو درمانی خارجی چقدر طول می کشد؟  باید گفت این مورد نیز بستگی به نوع سرطان و سطح آن دارد؛ اما به صورت کلی، هر جلسه اغلب در بازه 10 الی 40 دقیقه ای به اتمام می رسد و بیمار پس از اتمام می تواند به فعالیت های روزمره خود رسیدگی کند.

پرتو درمانی یا شیمی درمانی؟

قطعا این پزشک است که تجویز می کند کدام نوع از درمان با توجه به سطح سرطان و شرایط جسمانی بیمار بهتر است و چه نکاتی برای به صفر رساندن عوارض پرتو درمانی برای اطرافیان باید رعایت شود. با این حال به طور کلی می توان گفت از آنجایی که پرتو درمانی تنها سلول های مورد نظر را هدف قرار داده و شیمی درمانی تمام ارگان و سیستم بدن را تحت تأثیر قرار می دهد، آسیب پرتو درمانی می تواند کمتر باشد. توجه داشته باشید که این موضوع به شرایط جسمانی بیمار نیز بستگی دارد و باید حتما توسط پزشک متخصص تجویز شود.

نکات قابل توجه در پرتو درمانی

در ادامه قرار است برخی نکات قابل توجه در پرتو درمانی را بیان کنیم. لازم به ذکر است تمامی نکاتی که باید قبل،  حین و پس از پرتو درمانی توسط بیمار و اطرافیان رعایت شود، توسط تیم مراقبتی آموزش داده می شود. برخی از این نکات به شرح زیر هستند:

• در هنگام تجویز رادیوتراپی یا پرتو درمانی،  به هیچ وجه نباید باردار باشید.
• مراقبت های پوستی را فراموش نکنید.
• سیگار و انواع مواد مخدر را ترک کنید.
• در صورت وجود ابزارهای پزشکی در بدن، آن  را به پزشک خود اطلاع دهید.

کلام پایانی

در این مقاله در ارتباط با یکی از شیوه های درمان سرطان صحبت کردیم. پرتو درمانی روشی است که در آن سلو ل های سرطانی بیمار توسط اشعه  ایکس یا گاما، مورد هدف قرار گرفته می شوند. این تکنیک درمان سرطان توسط پزشک به عنوان تنها درمان یا به صورت مکمل با دیگر روش های درمان تجویز می شود.

رادیوتراپی در دو نوع پرتو درمانی خارجی و پرتو درمانی داخلی انجام می شود. پرتو درمانی خارجی عوارضی برای اطرافیان ندارد. این در حالی است که در صورت انجام پرتو درمانی داخلی با توجه به اینکه منبع تشعشعات رادیواکتیو در داخل بدن است، باید نکاتی را در ارتباط با تماس فیزیکی با نزدیکان خود رعایت کنید تا عوارض پرتو درمانی برای اطرافیان به حداقل برسد؛ چرا که تشعشعات تا حدی در بافت بدن مانده و با گذشت زمان کمتر می شود.

مسوولیت کلیه محتوای سایت بر عهده منابع اصلی بوده و بانک مشاغل اینفوجاب هیچ مسوولیتی در قبال محتوا ندارد.