اگر چک صیادی تایید نشود چه میشود
اگر چک صیادی تایید نشود چه میشود
اگر چک صیادی در سامانه مربوطه توسط گیرنده تایید نشود، اعتبار خود را به عنوان یک سند تجاری رسمی از دست داده و صرفاً به یک سند عادی اثبات کننده بدهی تبدیل می شود. در این صورت، پیگیری وجه چک از طریق بانک و روش های سریع اجرایی ثبت یا شکایت کیفری امکان پذیر نخواهد بود و دارنده چک باید از طریق طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه در دادگاه اقدام کند. این فرآیند، زمان بر و پیچیده تر از وصول چک های تایید شده است و برای هر دو طرف، پیامدهای حقوقی و مالی متفاوتی در پی خواهد داشت.
قانون جدید صدور چک با هدف افزایش شفافیت و کاهش آمار چک های برگشتی، تحولات قابل توجهی را در نظام پرداخت کشور ایجاد کرده است. یکی از ارکان اصلی این قانون، لزوم ثبت و تایید اطلاعات چک های صیادی در سامانه صیاد است. این سامانه، بستری یکپارچه را برای رصد چرخه چک از زمان صدور تا وصول فراهم می آورد و اعتبار قانونی چک را به ثبت اطلاعات دقیق آن گره زده است. در این میان، عدم تایید چک صیادی توسط دارنده، می تواند پیامدهای جدی برای هر دو طرف معامله به همراه داشته باشد که آگاهی از آن ها برای فعالان اقتصادی و عموم جامعه ضروری است.
اهمیت ثبت و تایید چک صیادی در سامانه صیاد
سامانه صیاد (سامانه یکپارچه صدور دسته چک) با هدف ایجاد شفافیت، ردیابی آسان تر و کاهش مخاطرات مرتبط با چک های فیزیکی راه اندازی شده است. بر اساس قانون جدید چک، اعتبار یک برگه چک صیادی دیگر صرفاً به امضای صادرکننده و تکمیل فیزیکی آن محدود نمی شود، بلکه نیازمند دو مرحله حیاتی در این سامانه است:
-
ثبت توسط صادرکننده: صادرکننده چک باید پس از تکمیل اطلاعات روی برگه، تمامی جزئیات مربوط به هویت گیرنده، مبلغ و تاریخ را در سامانه صیاد ثبت کند. این مرحله، مبنای اولیه برای اعتبار بخشیدن به چک است.
-
تایید توسط گیرنده: پس از ثبت چک توسط صادرکننده، گیرنده نیز باید با مراجعه به سامانه صیاد (از طریق اپلیکیشن های بانکی، اینترنت بانک، خودپرداز یا شعب بانک) و استعلام چک دریافتی، صحت اطلاعات آن را تایید کند. تایید نهایی گیرنده، چک را به یک سند تجاری لازم الاجرا تبدیل می کند.
همین دو مرحله ای بودن فرآیند، اهمیت بالایی در تضمین اعتبار قانونی و حقوقی چک دارد. عدم تایید چک در سامانه صیاد، چک را از ماهیت «سند تجاری» خارج کرده و تبعات قانونی سنگینی را متوجه دارنده و صادرکننده می کند. این سازوکار، هدفمند طراحی شده تا از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کرده و امکان رهگیری دقیق تر چک ها را فراهم سازد، که در نهایت به افزایش امنیت و سلامت مبادلات اقتصادی کمک شایانی می کند.
پیامدهای عدم تایید چک صیادی: برای چه کسی و چگونه؟
عدم تایید چک صیادی در سامانه، فارغ از اینکه از سوی صادرکننده ثبت نشده باشد یا توسط گیرنده تایید نشود، پیامدهای متفاوتی برای هر یک از طرفین معامله دارد که درک آن ها برای مدیریت صحیح ریسک و اتخاذ تصمیمات حقوقی آگاهانه، حیاتی است. این پیامدها، ماهیت قانونی سند را تغییر می دهند و مسیرهای وصول وجه را به شدت دشوار می کنند.
الف) برای گیرنده (دارنده) چک
دارنده ای که چک صیادی تایید نشده را در اختیار دارد، با محدودیت های قابل توجهی در پیگیری و وصول وجه مواجه می شود:
- عدم اعتبار به عنوان سند تجاری: مهم ترین پیامد این است که چکی که تایید نشده، دیگر «چک» به معنای قانونی آن تلقی نمی شود. به جای یک سند تجاری با امتیازات ویژه، صرفاً یک «سند عادی اثبات کننده بدهی» است. این تغییر ماهیت، تمام مزایای سند تجاری را از آن سلب می کند.
- عدم قابلیت وصول از طریق بانک: بانک ها طبق قانون موظفند از پرداخت وجه چک هایی که در سامانه صیاد ثبت یا تایید نشده اند، خودداری کنند. به تبع آن، امکان دریافت گواهی عدم پرداخت (موسوم به برگشت زدن چک) برای این چک ها وجود ندارد، که این خود مانعی بزرگ در مسیر پیگیری های قانونی بعدی است.
-
دشواری در پیگیری های قانونی:
- عدم امکان پیگیری از طریق اجرای ثبت: یکی از مزایای چک های تجاری، قابلیت اجرا گذاشتن آن ها از طریق اداره اجرای ثبت، بدون نیاز به دادرسی طولانی دادگاه است. اما چک تایید نشده فاقد این امتیاز است و از این مسیر قابل پیگیری نیست.
- عدم امکان طرح شکایت کیفری: با توجه به اینکه چک تایید نشده ماهیت مجرمانه عدم پرداخت چک را ندارد (چون از ابتدا سند تجاری محسوب نشده)، دارنده نمی تواند از طریق شکایت کیفری اقدام کند.
- لزوم طرح «دعوای حقوقی مطالبه وجه»: تنها راه پیش روی دارنده، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه در دادگاه های حقوقی است. این فرآیند، زمان بر، هزینه بر و نیازمند اثبات بدهی از طریق مدارک و مستندات دیگر است.
- نیاز به تودیع خسارت احتمالی برای تامین خواسته: در دعوای حقوقی، اگر دارنده بخواهد قبل از صدور حکم نهایی، اموال صادرکننده را توقیف کند (تامین خواسته)، برخلاف چک های تجاری، باید مبلغی را به عنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز کند.
ب) برای صادرکننده چک
صادرکننده چک تایید نشده نیز با مسئولیت ها و پیامدهای خاصی مواجه است، هرچند ممکن است به شدت دارنده چک آسیب نبیند:
- مسئولیت پرداخت وجه: صادرکننده همچنان بدهکار مبلغ مندرج در چک است. عدم تایید، به معنای سلب مسئولیت صادرکننده از پرداخت بدهی نیست، بلکه تنها راهکار وصول را برای دارنده پیچیده تر می کند.
- هزینه های دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه: در صورت طرح دعوای حقوقی و محکومیت، صادرکننده علاوه بر اصل مبلغ چک، مکلف به پرداخت هزینه های دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه (جریمه دیرکرد) نیز خواهد بود.
- تاثیر بر اعتبار تجاری و بانکی: اگرچه عدم تایید مستقیم منجر به ممنوعیت صدور دسته چک نمی شود، اما وجود سابقه پرونده حقوقی در مراجع قضایی، در بلندمدت می تواند بر اعتبار تجاری و رتبه اعتباری صادرکننده نزد بانک ها و سایر فعالان اقتصادی تاثیر منفی بگذارد.
در مجموع، عدم تایید چک صیادی، سند را از جایگاه یک ابزار پرداخت سریع و مطمئن خارج کرده و آن را به یک سند معمولی تبدیل می کند که پیگیری وصول آن نیازمند فرآیندی طولانی و پرهزینه در دادگاه های حقوقی است. این وضعیت، هم برای دارنده و هم برای صادرکننده، ریسک های قابل توجهی را به همراه دارد.
تفاوت کلیدی: چک صیادی تایید شده در مقابل تایید نشده
برای درک بهتر عواقب عدم تایید چک صیادی، مقایسه ای دقیق بین ماهیت و فرآیند وصول چک های تایید شده و تایید نشده ضروری است. این تفاوت ها در جدول زیر به صورت خلاصه ارائه شده اند:
| ویژگی ها | چک تایید شده در سامانه صیاد | چک تایید نشده در سامانه صیاد |
|---|---|---|
| ماهیت حقوقی | سند تجاری لازم الاجرا | سند عادی اثبات بدهی (اقرار به بدهی) |
| نحوه وصول وجه | سریع و آسان: از طریق بانک (پرداخت یا صدور گواهی عدم پرداخت)، اجرای ثبت، شکایت کیفری (در شرایط خاص) و حقوقی. | دشوار و زمان بر: فقط از طریق طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه در دادگاه. بانک ها از پرداخت یا صدور گواهی عدم پرداخت خودداری می کنند. |
| امکان برگشت زدن (صدور گواهی عدم پرداخت) | بله، توسط بانک | خیر، بانک گواهی عدم پرداخت صادر نمی کند. |
| امکان شکایت کیفری | بله، در صورت وجود شرایط قانونی (مانند عدم انقضای مهلت های قانونی و ثبت اطلاعات در سامانه). | خیر، چون از ابتدا ماهیت سند تجاری را نداشته است. |
| امکان پیگیری از طریق اجرای ثبت | بله، بدون نیاز به دادرسی طولانی. | خیر، امکان پیگیری از این طریق وجود ندارد. |
| مسئولیت ظهرنویسان/ضامنین | تضامنی (همه مسئول پرداخت هستند). | ندارد (فقط صادرکننده مسئول بدهی است). |
| تامین خواسته (توقیف اموال قبل از حکم) | معمولاً بدون نیاز به تودیع خسارت احتمالی. | نیاز به تودیع خسارت احتمالی. |
| تاثیر بر سابقه صادرکننده | در صورت برگشت خوردن، منجر به سوابق منفی در بانک مرکزی، ممنوعیت صدور دسته چک جدید و محدودیت های دیگر می شود. | عدم پرداخت آن مستقیم منجر به سوابق منفی در بانک مرکزی یا ممنوعیت صدور دسته چک نمی شود، اما می تواند سابقه حقوقی منفی ایجاد کند. |
این جدول به وضوح نشان می دهد که تایید چک در سامانه صیاد، به مثابه یک مهر اعتبار است که تضمین کننده سرعت و قطعیت در وصول وجه و پیگیری های قانونی است. در مقابل، چک تایید نشده، فاقد این امتیازات بوده و دارنده آن باید مسیری پرچالش تر را برای احقاق حق خود طی کند.
آیا عدم تایید چک صیادی جرم است؟
یکی از سوالات کلیدی در خصوص چک های صیادی تایید نشده این است که آیا این عمل می تواند بار کیفری برای صادرکننده داشته باشد؟ پاسخ صریح و قاطع به این سوال، «خیر» است. قانونگذار ایران، عدم ثبت یا تایید چک صیادی در سامانه صیاد را به عنوان یک عمل مجرمانه تلقی نکرده و برای آن مجازات کیفری در نظر نگرفته است.
این موضوع، بیشتر به یک نقص در فرآیند قانونی تبدیل اعتبار سند شباهت دارد تا یک جرم. در واقع، قانون جدید چک تلاش کرده است تا با الزامی کردن فرآیند ثبت و تایید، از ابتدا، از ایجاد چک های بلامحل (که می توانستند منجر به طرح شکایت کیفری شوند) پیشگیری کند. بنابراین، چکی که از ابتدا تایید نشده، هرگز وارد دایره چک های کیفری نمی شود. تنها پیامد آن، تغییر ماهیت حقوقی سند از «تجاری» به «عادی» است و دارنده صرفاً می تواند از طریق حقوقی برای مطالبه وجه آن اقدام کند. این موضوع، اهمیت استعلام و تایید فوری چک در زمان دریافت را دوچندان می کند تا از ورود به چنین چالش هایی جلوگیری شود.
راهکارهای عملی برای پیگیری چک صیادی تایید نشده
مواجهه با چک صیادی تایید نشده، می تواند دلهره آور باشد، اما هنوز راهکارهایی برای پیگیری و وصول وجه آن وجود دارد. این راهکارها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: اقدامات اولیه (غیر قضایی) و پیگیری های قانونی (قضایی).
۱. اقدام اولیه (تلاش برای حل مسالمت آمیز و تایید)
قبل از ورود به فرآیندهای حقوقی زمان بر و پرهزینه، همیشه توصیه می شود که تلاش برای حل مسالمت آمیز مشکل در اولویت قرار گیرد:
- تماس با صادرکننده/انتقال دهنده: اولین و موثرترین گام، برقراری تماس با صادرکننده چک یا فردی است که چک را به شما منتقل کرده است. وضعیت چک (ثبت نشده یا تایید نشده) را به او اطلاع دهید و درخواست کنید که فوراً نسبت به ثبت یا تایید چک در سامانه صیاد اقدام کند.
- راهنمایی صادرکننده/انتقال دهنده: ممکن است فرد مقابل از نحوه دقیق ثبت و تایید مطلع نباشد. راهنمایی او در مورد استفاده از اینترنت بانک، موبایل بانک، اپلیکیشن های پرداخت یا مراجعه به شعب بانک می تواند مفید باشد. تاکید کنید که این فرآیند برای او نیز سریع و ساده است.
- تذکر عواقب: برای جلب همکاری، پیامدهای عدم تایید را برای هر دو طرف توضیح دهید. به صادرکننده یادآوری کنید که در صورت پیگیری حقوقی، علاوه بر اصل مبلغ، ملزم به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی نیز خواهد بود. همچنین به او بگویید که عدم تایید چک، ممکن است به اعتبار او در معاملات آینده لطمه وارد کند.
۲. پیگیری قانونی از طریق مراجع قضایی (در صورت عدم همکاری)
اگر تلاش های اولیه به نتیجه نرسید و صادرکننده/انتقال دهنده از همکاری خودداری کرد، دارنده چک باید از مسیر قانونی اقدام کند. همانطور که پیشتر گفته شد، تنها راه قانونی برای این نوع چک، طرح «دعوای مطالبه وجه سند عادی» در دادگاه حقوقی است:
- نوع دعوا: دعوایی که باید مطرح شود، تحت عنوان «مطالبه وجه سند عادی» است، زیرا چک تایید نشده از دید قانون یک سند عادی بدهی محسوب می شود.
-
مراحل:
-
تهیه مدارک: برای طرح دعوا، لازم است مدارک زیر را جمع آوری کنید:
- اصل برگه چک صیادی تایید نشده.
- مدارک شناسایی دارنده چک (کارت ملی، شناسنامه).
- هرگونه سند یا مدرک دیگری که اثبات کننده وجود دین و مبنای صدور چک باشد (مانند رسید، فاکتور، قرارداد یا شهادت شهود).
-
تنظیم و ثبت دادخواست: با در دست داشتن مدارک، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست مطالبه وجه را تنظیم و ثبت کنید. در دادخواست باید مبلغ دقیق مورد مطالبه و همچنین خسارات وارده (مانند خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید) ذکر شود.
نمونه ساده فرم دادخواست می تواند شامل موارد زیر باشد:
ریاست محترم دادگاه حقوقی (شهر محل اقامت خوانده یا محل صدور چک)
با سلام و احترام،
اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] فرزند [نام پدر] به کد ملی [کد ملی خواهان] به نشانی [نشانی خواهان]، به استحضار می رساند که یک فقره چک صیادی به شماره [شماره سریال چک] و شناسه یکتا [شناسه صیادی چک] مورخ [تاریخ چک] به مبلغ [مبلغ چک] از آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] فرزند [نام پدر خوانده] به کد ملی [کد ملی خوانده] به نشانی [نشانی خوانده] دریافت نموده ام. نظر به اینکه چک مذکور در سامانه صیاد تایید نشده و بانک از پرداخت وجه آن خودداری نموده است، لذا با استناد به برگه چک فوق الذکر و مدارک ضمیمه، تقاضای صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ [مبلغ چک] به انضمام کلیه خسارات دادرسی و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید تا زمان اجرای حکم، مورد استدعا است. - فرآیند دادرسی: پس از ثبت دادخواست، دادگاه وقت رسیدگی تعیین می کند. در جلسات دادرسی، طرفین (یا وکلای آن ها) حضور یافته و مدارک و دفاعیات خود را ارائه می دهند. دادگاه با بررسی مستندات و اظهارات، رأی مقتضی را صادر می کند.
- صدور رای و اجراییه: در صورت اثبات بدهی، دادگاه حکم به نفع دارنده چک صادر می کند. پس از قطعی شدن حکم (گذراندن مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی در صورت اعتراض طرفین)، دارنده می تواند درخواست صدور اجراییه کند.
- اجرای حکم: اجراییه به اداره اجرای احکام ارسال می شود. مامور اجرا اقدام به شناسایی و توقیف اموال منقول و غیرمنقول صادرکننده (محکوم علیه) کرده و از طریق مزایده یا سایر روش های قانونی، وجه چک را به دارنده پرداخت می کند.
-
تهیه مدارک: برای طرح دعوا، لازم است مدارک زیر را جمع آوری کنید:
-
نکات مهم:
- زمان بر بودن فرآیند: پیگیری حقوقی چک تایید نشده می تواند زمان بر باشد و ممکن است چند ماه تا چند سال به طول بینجامد.
- تامین خواسته: در صورت درخواست تامین خواسته، دارنده باید خسارت احتمالی (معمولاً ۱۰ الی ۱۵ درصد مبلغ خواسته) را واریز کند تا اموال صادرکننده توقیف شود.
- مسئولیت محدود به صادرکننده: در این نوع دعاوی، نمی توان علیه ظهرنویسان (افرادی که چک را پشت نویسی کرده اند) یا ضامنین اقامه دعوا نمود، زیرا مسئولیت تضامنی سند تجاری از بین رفته است.
نکات پیشگیرانه برای جلوگیری از دریافت چک صیادی تایید نشده
بهترین رویکرد برای اجتناب از مشکلات ناشی از چک صیادی تایید نشده، پیشگیری است. با رعایت چند نکته ساده اما مهم، می توانید از ورود به چالش های حقوقی و مالی احتمالی جلوگیری کنید:
- همیشه استعلام بگیرید: قبل از پذیرش هر برگه چک صیادی، حتماً از طریق سامانه های مجاز مانند اینترنت بانک، موبایل بانک، اپلیکیشن های بانکی یا مراجعه حضوری به بانک، وضعیت ثبت و تایید آن را استعلام کنید. اطمینان حاصل کنید که چک در سامانه صیاد ثبت شده و اطلاعات آن (مبلغ، تاریخ، گیرنده) با برگه فیزیکی تطابق کامل دارد.
- تایید فوری توسط شما: به محض دریافت چک صیادی، در اسرع وقت و قبل از جدا شدن از صادرکننده، خودتان به عنوان گیرنده، اقدام به تایید آن در سامانه صیاد کنید. این کار به سادگی و از طریق ابزارهای الکترونیکی بانکی قابل انجام است و مانع از فراموشی یا عدم همکاری آتی صادرکننده می شود.
- عدم اعتماد به وعده ها: هرگز چک صیادی را با وعده بعداً ثبت می کنم یا شما خودتان تایید کنید نپذیرید. تاکید کنید که ثبت و تایید هر دو باید در زمان معامله یا قبل از آن انجام شده باشد.
- آموزش و آگاهی: خود را با آخرین تغییرات قوانین چک صیادی و الزامات آن به روز نگه دارید. دانش حقوقی در این زمینه می تواند محافظ شما در برابر کلاهبرداری ها و سوءاستفاده ها باشد. می توانید از منابع معتبر حقوقی و بانکی برای کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید.
- استفاده از شناسه یکتا: هر برگه چک صیادی دارای یک شناسه ۱۶ رقمی یکتا است. هنگام استعلام، این شناسه را به دقت بررسی و از صحت آن اطمینان حاصل کنید. این شناسه کلید دسترسی به اطلاعات چک در سامانه است.
سوالات متداول
آیا چک صیادی بدون تایید، قابل برگشت زدن از بانک است؟
خیر، بانک ها موظف هستند از پرداخت وجه و صدور گواهی عدم پرداخت (برگشت زدن) برای چک هایی که در سامانه صیاد تایید نشده اند، خودداری کنند.
اگر من به عنوان گیرنده، چک را تایید نکنم، چه اتفاقی می افتد؟
اگر شما به عنوان گیرنده، چک را تایید نکنید، چک اعتبار سند تجاری خود را از دست داده و به یک سند عادی تبدیل می شود که وصول آن تنها از طریق دادگاه حقوقی و با طی فرآیند زمان بر مطالبه وجه امکان پذیر است.
مسئولیت صادرکننده چک تایید نشده چیست؟
صادرکننده همچنان مسئول پرداخت وجه چک است و در صورت پیگیری حقوقی، ملزم به پرداخت اصل بدهی، خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی خواهد بود. اما این عمل او جرم کیفری محسوب نمی شود.
آیا می توان چک صیادی تایید نشده را به شخص دیگری منتقل کرد؟
انتقال فیزیکی چک تایید نشده بلامانع است، اما این انتقال، ارزش حقوقی آن را به عنوان سند تجاری باز نمی گرداند و دارنده جدید نیز با همان محدودیت های پیگیری مواجه خواهد شد. همچنین، انتقال الکترونیکی و رسمی آن در سامانه صیاد بدون ثبت اولیه ممکن نیست.
چقدر طول می کشد تا یک چک تایید نشده را از طریق دادگاه پیگیری کنم؟
مدت زمان لازم برای پیگیری حقوقی چک تایید نشده متغیر است و به عوامل مختلفی مانند پیچیدگی پرونده، حجم کاری دادگاه و همکاری صادرکننده بستگی دارد، اما معمولاً این فرآیند ممکن است از چند ماه تا چند سال به طول بینجامد.
آیا برای پیگیری چک تایید نشده نیاز به وکیل دارم؟
اگرچه الزامی به گرفتن وکیل نیست، اما با توجه به پیچیدگی های فرآیند قضایی و لزوم تنظیم صحیح دادخواست و پیگیری مراحل دادرسی، بهره گیری از مشاوره وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری، می تواند شانس موفقیت شما را افزایش داده و روند را تسهیل کند.
در صورت عدم تایید چک، آیا صادرکننده ممنوع الخروج یا ممنوع از گرفتن دسته چک می شود؟
خیر، عدم تایید چک صیادی به خودی خود منجر به ممنوع الخروجی یا ممنوعیت از دریافت دسته چک برای صادرکننده نمی شود، زیرا این اقدام کیفری نیست. این محدودیت ها عموماً برای چک های برگشتی (که ثبت و تایید شده اند) اعمال می شوند.
آیا چک صیادی تایید نشده قابل وصول است؟
بله، اما نه به آسانی. تنها راه وصول، طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه در دادگاه است که نیازمند طی کردن مراحل قضایی زمان بر و هزینه بر است.
نتیجه گیری و توصیه نهایی
قانون جدید چک و سامانه صیاد، با هدف ارتقاء امنیت و شفافیت در مبادلات مالی، نقش حیاتی در اقتصاد کشور ایفا می کند. عدم تایید چک صیادی در این سامانه، می تواند به سان گرهی کور، مسیر وصول وجه را برای دارنده دشوار سازد و پیامدهای حقوقی متعددی را برای هر دو طرف معامله به همراه آورد. از دست دادن ماهیت سند تجاری، عدم امکان پیگیری بانکی و قضایی سریع، و لزوم رجوع به دادگاه های حقوقی، از جمله این پیامدهاست.
بنابراین، برای جلوگیری از ضرر و زیان های احتمالی و حفظ حقوق خود، رعایت دقیق مراحل ثبت توسط صادرکننده و تایید فوری توسط گیرنده، امری حیاتی است. آگاهی از قوانین، استعلام دقیق وضعیت چک پیش از پذیرش و اقدام به موقع برای تایید، کلید جلوگیری از چالش های آتی است. در صورت مواجهه با چک تایید نشده، توصیه اکید می شود که با هوشیاری و آگاهی کامل، ابتدا از راه های مسالمت آمیز برای تایید اقدام کرده و در صورت عدم همکاری، با دریافت مشاوره حقوقی تخصصی، مسیر قانونی مطالبه وجه را پیگیری کنید.