لوپوس چیست ؟ از علائم تا درمان

بیماری لوپوس به عنوان یک بیماری زنانه شناخته می شود؛ چراکه اغلب افراد مبتلا بانوان هستند البته مردان نیز به این بیماری مبتلا می شوند. کنترل این بیماری برای جلوگیری از عوارض و مشکلات ثانویه آن بسیار اهمیت دارد.

 

بیماری لوپوس چیست؟

سیستم ایمنی بدن ما شامل ایمنی ذاتی و اکتسابی است که، با پیچیدگی های فراوان خود، به دلایل مختلف ازجمله استعداد خانوادگی و ژنتیکی در فرد یا شرایط محیطی، گاهی به اشتباه علیه خود بدن عمل می کند. دسته ای از بیماری ها که به دنبال حمله سیستم ایمنی بدن به خودش به وجود می آیند به نام بیماری های خود ایمنی یا autoimmune شناخته می شوند.

بیماری لوپوس یا لوپوس سیستمیک، که به نام Systemic Lupus Erythematosus یا SLE نیز شناخته می شود، یک بیماری خود ایمنی است. در این بیماری، به علت های ناشناخته، سلول های پوست وقتی در معرض نور خورشید و اشعه فرابنفش قرار می گیرند، متلاشی شده و هسته سلول ها وارد جریان خون می شود. مشکل از آنجایی شروع می شود که سیستم ایمنی به اشتباه این اجزای هسته سلولی را بیگانه تلقی کرده و علیه آن ها موادی به نام آنتی بادی می سازد غافل از آن که این آنتی بادی ها در نهایت به ساختارهای طبیعی بدن نیز آسیب می رسانند.

در بیماری لوپوس سلول های تخریب شده، که شامل اجزای هسته خود هستند، کاملاً پاک سازی نمی شوند و دائماً توسط سلول های سیستم ایمنی مورد حمله قرار می گیرند. نتیجۀ این بیگانه شناسی سلول های خودی، تشکیل ذراتی موسوم به کمپلکس های ایمنی یا immune complex است؛ که این ذرات در عروق کوچک پوست و کلیه تجمع کرده و ایجاد عارضه می کنند.

 

شیوع لوپوس چه قدر است؟

حدود 5 میلیون نفر در سرتاسر جهان به لوپوس مبتلا هستند. بر اساس برآورد های انجام شده، تنها در ایالات متحده امریکا، بیش از یک و نیم میلیون نفر به این بیماری دچار هستند. از دهه 70 قرن بیستم میلادی تا سال 2000، شیوع بیماری لوپوس افزایش چشمگیری داشته است و از حدود 6 نفر به ازای هر 100000 نفر به 130 مورد به ازای هر 100000 نفر رسیده است. این افزایش شیوع بسیار به دلیل افزایش راه های تشخیصی و تست های آزمایشگاهی است که منجربه تشخیص دقیق تر افراد مبتلا شده است.

بیماری لوپوس وابسته به نژاد فرد است. این بیماری در سیاه پوستان شیوع بسیار بیشتری نسبت به جمعیت سفیدپوست دارد. کشورهایی همچون اسپانیا، ایتالیا و انگلستان بیشترین نرخ شیوع این بیماری را گزارش کرده اند.

به لحاظ تأثیر جنسیت بر این بیماری، بیماری لوپوس پدیده ای است که در زنان90 درصد موارد در سنین باروری دیده شده است. دلیل این امر اثرات هورمون استروژن زنانه بر این بیماری است. این امر سبب می شود که در زنان یائسه و زنانی که در سن قبل از بلوغ قرار دارند شیوع بیماری لوپوس با مردان تفاوتی نداشته باشد.

 

تست تشخیص لوپوس

 

علائم بیماری لوپوس در زنان و مردان

علائم بیماری لوپوس در زنان و مردان تفاوت چشمگیری ندارد، با این تفاوت که این بیماری اغلب در مردان شدیدتر است. بیماران مبتلابه لوپوس می توانند طیفی از یک بیماری خیلی ملایم تا یک وضعیت خطرناک و کشنده را تجربه کنند. فرد مبتلابه لوپوس باید هرچه سریع تر تشخیص داده شود و درمان شود.

امروزه وجود داروهای کنترل کنندۀ سیستم ایمنی و همچنین مسکن های کارآمد برای دردهای مفصلی موجب شده است که بیماری لوپوس برخلاف گذشته سیر خوش خیم تر و قابل کنترلی داشته باشد. علائم بیماری لوپوس در زنان شامل موارد زیر است:

  • خستگی که شایع ترین علامت است؛
  • راش پروانه ای یا malar rash که به صورت قرمز رنگ و دوطرفه در اثر تماس با نور خورشید بر روی صورت ظاهر می شود؛
  • ایجاد ضایعات قرمز و دیسک مانند بر روی ساعد و بازو؛
  • زخم های دهانی؛
  • درد مفاصل؛
  • تب؛
  • کاهش وزن؛
  • کم خونی؛
  • مشکلات کلیوی.

بااین حال تشخیص قطعی بیماری لوپوس بر اساس یافته های بالینی و آزمایشات خونی بیمار تأیید می شود.

بیماری لوپوس تأثیرات گسترده ای بر کل بدن دارد و افراد مبتلا ممکن است نشانه های مختلفی را تجربه کنند. برای مثال یکی از علائم بیماری لوپوس در زنان درگیری پرده های اطراف قلب و ایجاد بیماری قلبی است.

 

 

آیا لوپوس بیماری خطرناکی است؟

همان گونه که گفتیم طیف علائم و شدت بیماری در همۀ افراد یکسان نیست؛ بنابراین، اینکه آیا لوپوس بیماری خطرناکی است یا خیر به طور عمده به وضعیت فرد بستگی دارد. دوره های شعله وری در افرادی که به فرم شدید بیماری مبتلا هستند، در صورت کنترل نکردن و درمان نشدن، می تواند کشنده باشد.

 

درمان لوپوس

درمان لوپوس بر پایۀ کنترل فعالیت سیستم ایمنی استوار است. در موارد شعله وری بیماری با استفاده از دوز بالای کورتون کنترل می شود. پس از آن با استفاده از داروهای مختلفی فعالیت بیماری کنترل می شود و جلوی شعله ورشدن بیماری گرفته می شود. ازجمله این داروها می توان کلرکین را نام برد.

داروهای جدیدتری نیز برای درمان لوپوس در دسترس هستند که موجب کنترل فعالیت بیماری های مقاوم می شوند. این داروها، که به عنوان داروهای بیولوژیک شناخته می شوند، اختصاصاً اجزای دخیل در بیماری را کنترل می کنند و به این ترتیب درمان لوپوس انجام می شود.

در مواردی که عوارض ثانویه مانند درگیری قلبی یا کلیوی نیز ایجاد شود ممکن است نیاز به مصرف داروهای مربوطه نیز باشد.

 

تغذیه در بیماران لوپوس

رژیم غذایی مشخصی برای بیماران مبتلابه لوپوس وجود ندارد؛ ولی، پژوهش های تجربی انجام شده در این زمینه بایدها و نبایدهای غذایی را برای این بیماران توصیه می کند. بیماران مبتلابه لوپوس نباید مواد غذایی زیر را بیش از حد مصرف کنند:

  • سیر و پیاز؛
  • یونجه و جوانه یونجه که به دلیل وجود ماده ای به نام کاناوانین منجربه تحریک سیستم ایمنی و شعله ورشدن لوپوس می شود؛
  • غذاهای آماده مانند فست فود و سرخ کردنی؛
  • مواد حاوی شکر زیاد.

در مقابل مواد غذایی انتخابی و مناسب برای بیماران مبتلابه لوپوس شامل موارد زیر است:

  • میوه و سبزیجات به مقدار زیاد به جز بادمجان، سیب زمینی و گوجه؛
  • گردو و بذر کتان؛
  • مصرف مواد حاوی امگا 3 نظیر ماهی و روغن ماهی؛
  • مصرف غلات کامل مثل گندم، جو، جو دوسر و ذرت.

 

 

توصیه های کلی برای بیماران

اولین و مهم ترین توصیه به بیماران مبتلابه لوپوس، حفظ کردن خود از نور خورشید و اشعه UV است.

کنترل فشار و چربی خون در افراد مبتلا در درمان لوپوس بسیار مهم است؛ زیرا، احتمال ابتلا به بیماری های قلبی عروقی در این بیماران بالاتر است.

شروع علائمی مانند تب، می تواند در بیمار لوپوسی خبر از یک عفونت پیش رونده دهد. به دلیل عملکرد ناکارآمد سیستم ایمنی بدن در این بیماری، عفونت ها به سادگی در بدن منتشر می شوند. ازاین رو واکسیناسیون بیماران لوپوسی در دوره هایی که بیماری آن ها فعال نیست توصیه می شود.

 

Crow MK. Etiology and Pathogenesis of Systemic Lupus Erythematosus. Firestein GS, Budd RC, Gabriel SE, McInnes IB, O’Dell JR, eds. Kelley and Firestein’s Textbook of Rheumatology. 10th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Saunders; 2017. 1329-44.
Livingston B, Bonner A, Pope J. Differences in clinical manifestations between childhood-onset lupus and adult-onset lupus: a meta-analysis. Lupus. 2011 Nov. 20(13):1345-55.

سوالات متداول در مورد بیماری لوپوس

آیا لوپوس بیماری خطرناکی است؟

طیف علائم و شدت بیماری در همۀ افراد یکسان نیست؛ بنابراین، اینکه آیا لوپوس بیماری خطرناکی است یا خیر به طور عمده به وضعیت فرد بستگی دارد.

درمان لوپوس چیست؟

داروهای سرکوب کنندۀ ایمنی مانند کورتون، داروهای کنترل کنندۀ بیماری مانند کلروکین و داروهای بیولوژیک در درمان لوپوس استفاده می شوند.

یا افراد مبتلابه لوپوس باید همیشه دارو مصرف کنند؟

بله، برای جلوگیری از شعله ورشدن بیماری لازم است افراد مبتلا مرتباً زیر نظر پزشک داروهای خود را مصرف کنند.

مسوولیت کلیه محتوای سایت بر عهده منابع اصلی بوده و بانک مشاغل اینفوجاب هیچ مسوولیتی در قبال محتوا ندارد.

دکمه بازگشت به بالا