فراز و فرود تنها برنامه سینمایی تلویزیون

تیتربرتر، در یادداشتی درباره فصل های جدید برنامه «هفت» که با اجرای بهروز افخمی روی آنتن شبکه نمایش می رود، آمده است:

در حالی که اغلب برنامه های سینمایی تلویزیون،  اواخر سال گذشته با پایان جشنواره فیلم فجر،  یک بار دیگر به کما رفتند،  برنامه  «هفت»  چند هفته ای است که به آنتن شبکه نمایش بازگشته و جمعه شب ها به پخش می رسد.  این برنامه در سری جدید با تحولاتی به آنتن رسیده که به نظر،  آن را از یک برنامه سردستی و از سر رفع تکلیف (که در برخی فصول قبل بود)  خارج کرده است.

در نگاه نخست، آنچه از «هفت» جدید به چشم می آید،  دکور کاملا متفاوت آن نسبت به تمام فصل های پیشین است؛ این بار به نظر می رسد دکور در جایی خارج از استودیوهای معمول رسانه ملی بنا شده و به محل ضبط برنامه های گفت وگومحور معمول تلویزیون شباهتی ندارد.  از آنجا که در نگاه اول،  دکور اهمیت فراوانی در جذب مخاطب دارد، «هفت» راه جلب توجه مخاطب را ولو برای چند ثانیه،  به خوبی انجام داده،  اما اگر این جلب توجه با محتوای جذاب همراه نباشد، توجه ادامه نمی یابد. نکته اینجاست که سری تازه  «هفت» دراین مرحله هم حرف برای گفتن دارد و شبیه به برخی برنامه های پرطمطراق و توخالی سیما نیست که گویی سازندگان آن تنها در دکور هزینه کرده اند و برای جذابیت،  اندیشه ای ندارند.

«هفت» در سری جدید نسبت به فصول گذشته این برنامه که تنها چند میزگرد داشت و فقط حرف بود و حرف و حرف،  متنوع تر شده است. گزارش های میدانی چیزی ست که ظرفیت بسیار زیادی برای آن در «هفت»  وجود دارد، ولی مدت هابود که فراموش شده بود و به تازگی چند مورد آن در این فصل جدید روی آنتن رفته است. این گزارش ها می تواند گسترده تر و پرتعدادتر باشد، ولی به هر حال حضور گاه و بی گاه شان غنیمتی است. مابین این گزارش ها البته نباید از گزارش های مردمی هم غافل شد که بازتاب نظر تماشاگران واقعی سینمادرباره هر فیلم ایرانی است و گاه حتی جایگاهی فراتر از آمار بلیت فروشی، رضایت واقعی سینماروها را از فیلم ها نشان می دهد.

مهمتر از گزارش های یادشده، آن است که «هفت» نیاز دارد تا ژورنالیستی ترباشد. فضای نخبگانی نقد فیلم اگرچه لازم است، ولی می تواند با بخش ها وآیتم های ژورنالیستی تکمیل شود که این برنامه، همچنان تقریبا از این بُعدخالی ست. این همان حلقه مفقوده ای است که می تواند  «هفت» را پس از حدود یک دهه، بالاخره به یک «90» سینمایی تبدیل کند.

این برنامه در عین حال امتیازاتی دارد که رنگ و بوی متفاوتی به آن می بخشد.

یکی از جذاب ترین بخش های  «هفت»، احتمالا جایی ست که در میز سینمای ایران، امیر قادری به صحنه می آید و به کل کل با بهروز افخمی می پردازد. هردو نکته سنج، بذله گو و حاضرجواب اند و در اثر تفاوت خاستگاه و اندیشه، ظرفیت فراوانی برای کل کل های بامزه ایجاد می کنند که این ظرفیت با طراحی صورت گرفته، خالی از استفاده هم نمی ماند. در مقابل اما رضا صدیق قرار دارد که در عین برخورداری از تحصیلات آکادمیک، همه چیز را با عینک «صنعت فرهنگ»  می بیند. مضاف بر آن که جذابیتی در لحن و نگاه سینمایی اش وجود ندارد. به جز امیر قادری، به سختی می توان منتقدی حاضرجواب و خوش سخن را در میان منتقدان برنامه یافت. سیدحمیدرضا قادری اگرچه نسبت به آرش خوشخوی خشک و عصاقورت داده، شنیدنی تر سخن می گوید، ولی می تواند خوش ریتم تر و پرهیجان تر باشد.

استفاده از منتقدان ثابت اگرچه باعث شده گاه منتقدان  «هفت» له یا علیه یک فیلم هم داستان شوند، ولی این امتیاز را به «هفت»  بخشیده که به تدریج درنظر مخاطب تشخص یافته و تماشاگر نسبی خود را می یابند.

تنها برنامه سینمایی تلویزیون، علاوه بر میزگردهای تخصصی و نقدفیلم، البته از آیتم های موضوعی و تحلیلی هم برخوردار است که نشان می دهد «هفت»  این بار از نظر محتوایی و پژوهشی، نه فقط روایت اتفاقات سینمایی هفته، بلکه دارای حرف و موضع در مسائل گوناگون سینماست. تولید حرفه ای و زمان بر این آیتم ها و جهان بینی هماهنگ حاکم بر آن ها، نه تنها از نظر فرمی سطح برنامه را یک گام جلوتر از بعضی سری های قبل می برد، بلکه نمایانگر آن است که تیم محتوایی برنامه، تکلیف روشنی دارد و می داند از این برنامه چه می خواهد و چه نمی خواهد.

برنامه «هفت» در سری تازه، ایده قدیمی آیتم طنز را هم زنده کرده و یک بار دیگر کار را به مجید افشاری سپرده که پیش از این نیز سابقه اجرای این آیتم را داشت. «هچل هفت»  آیتمی  است که البته می تواند بیش از این خنده بگیرد، ولی در اتفاقی جالب، در نبود سوژه های پرشمار سینمایی، با خود اهالی «هفت» از جمله بهروز افخمی و امیر قادری شوخی می کند. در آیتم طنز، صدای خنده تماشاگران که به سبک برنامه های آمریکایی قرار داده شده،  برای مخاطب ایرانی چندان دلپذیر نیست، ولی اصل شوخی ها جذاب ودوست داشتنی است.

«اسپویل»  دیگر آیتم این برنامه که به روایت موضوعی از فیلم های شاخص تاریخ سینما می پردازد، آیتمی به نسبت طولانی است که البته جذابیت خودش را دارد. نگاه جزئی نگرانه فرشاد حسنی و دیگر سازندگان آن که لحظاتی خاص از فیلم های یادشده را به یاد می آورد، برگ برنده  «اسپویل» است که می تواند مخاطب خاص خود را داشته باشد و به نظر با وجود پخش تنها چندقسمت، بیننده پیدا کرده است.

از جمله ایده های کمتر دیده شده «هفت» در سری جدید،  تیتراژهای پایانی متفاوت آن است که از طرفی پایان بندی برنامه را جذاب می کند و از طرفی به بهانه هایی مختلف، از بزرگان سینما یادی می کند. تیتراژ پایانی البته از آنجا که بسیار دیروقت پخش می شود، ممکن است به چشم بسیاری از تماشاگران برنامه نیامده باشد.

به نظر می رسد برنامه تلویزیونی «هفت» با وجود برخی کاستی ها، در سری جدید گام های بلندی برای تبدیل شدن به یک برند شاخص و تخصصی تلویزیون را برداشته و حتی می تواند چشم به میزان مخاطب گسترده ای داشته باشد که در سری های نخست جذب می کرد.

یادداشت از: مصطفی قاسمیان