سنگ کلیه از پیشگیری تا درمان

تاریخ ارسال :

26 دی 1401

تب و لرز علائم هشداردهنده ای هستند که در هنگام وجود سنگ کلیه باید به آ ن ها توجه کرد. تب و لرز نشان دهندۀ عفونت کلیه یا «پیلونفریت» است که اگر درمان نشود، می تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد. اتفاقی که در پیلونفریت می افتد عفونت بافت کلیه به علت انسداد و تجمع ادرار در پشت سنگ است.

چه عواملی در ایجاد سنگ کلیه نقش دارند؟

عوامل متعددی در پس پردۀ تشکیل سنگ ادراری وجود دارند؛ ولی، همۀ آن ها در نهایت به یک موضوع منتهی می شوند؛ افزایش غلظت مادۀ معدنی در ادرار و رسوب آن.

در ادامه به چند مورد از عوامل دخیل در تشکیل انواع سنگ های سیستم ادراری اشاره شده است:

  • چاقی: درصورتی که دچار اضافه وزن باشید، بیشتر در معرض ابتلا به کلیه سنگ  ساز خواهید بود؛
  • بیماری های کلیه: برای مثال بیماری کلیه پلی کیستیک که در آن خوشه های کیست مثل کلیه ها رشد می کند. این بیماران علاوه بر سنگ های کلیه ممکن است عملکرد کلیه خود را از دست بدهند؛
  • تغذیه: مصرف زیاد مواد پروتئینی نظیر گوشت و نمک خطر ایجاد سنگ های کلیه را افزایش می دهند. درحالی که مصرف فیبر و سبزیجات و آب فراوان عوامل بازدارنده هستند؛
  • ویتامین ها: افزایش سطح ویتامین D به دلیل آزادکردن مقادیر زیاد کلسیم، در خون و سپس در ادرار، ریسک سنگ ادراری را زیاد می کند. ویتامین C نیز مرتبط با نوع خاصی از سنگ های کلیه موسوم به «سنگ های اگزالاتی» است. در این میان، ویتامین B عاملی مفید و بازدارنده از سنگ کلیه است.
  • برخی از بیماری های خاص: مانند بیماری هایی که متابولیسم و عملکرد کلیه را دچار تغییر می کنند: بیماری التهابی روده ، پرکاری غدۀ پاراتیروئید و حتی دیابت می توانند باعث سنگ کلیه شوند.

و در نهایت، فاکتورهای فردی مثل مردبودن، چاقی و سن بالا. سنگ کلیه در مردان حدود 3 برابر بیشتر از زنان است.

در کلیه سیترات از ایجاد سنگ جلوگیری می کند و درصورتی که سیترات کاهش یابد، تشکیل سنگ های ادراری افزایش می یابد.

 

چه عواملی در سنگ کلیه نقش دارند ؟

تشخیص سنگ کلیه

برای تشخیص سنگ های ادراری از روش های مختلفی استفاده می شود. مهم ترین عامل در تشخیص سنگ کلیه علائم شخص است. درد پهلوها که به دستگاه تناسلی تیر می کشد یک علامت تشخیصی بسیار مفید در تشخیص سنگ کلیه است.

تشخیص استاندارد و نهایی و اصلی سنگ کلیه با تصویربرداری سی تی اسکن است که در آن سنگ و محلی که سنگ در آن قرار دارد تشخیص داده می شود. تصویربرداری اشعه ایکس نیز در موارد زیادی می تواند وجود سنگ را تشخیص دهد. بااین حال بعضی از سنگ های ادراری به دلیل جنسی که دارند در تصویربرداری مشخص نمی شوند.

انجام دادن برخی آزمایش ها و سونوگرافی نیز در تشخیص سنگ های ادراری کمک کننده است.

درمان سنگ کلیه

امروزه درمان سنگ کلیه پیشرفت چشمگیری پیدا کرده است. علاوه بر تجویز داروهای مسکن درد برای بیمار، پزشکان بسته به نوع سنگ و اندازۀ آن می توانند سنگ را از بین ببرند. یکی از پرکاربردترین روش ها در درمان سنگ کلیه شکستن سنگ به کمک امواج صوتی یا ESWL است. این روش به صورت سرپایی با بی حسی موضعی در طی یک تا سه جلسه انجام می شود و برای سنگ های کوچک تر از 5/1 سانتی متر مناسب است. زنان باردار، افرادی که عفونت ادراری دارند و افرادی که مشکلات انعقادی خون و خون ریزی دارند نباید از ESWL استفاده کنند.

در روش دیگر، که به اختصار PCNL نامیده می شود، با استفاده از سوراخی کوچک در پوست، ابزاری به شکل خودکار را وارد کلیه کرده و سنگ را خرد می کنند. این روش مناسب سنگ هایی است که اندازه ای معادل 2 سانتی متر یا بیشتر داشته و معمولاً در لگنچه کلیه، حالب و قسمت های پایین تر سیستم ادراری قرار گرفته  اند. جراحی لاپاروسکوپی نیز ممکن است برای سنگ حالب به ویژه اگر اندازۀ بزرگی داشته باشد در نظر گرفته شود.

دفع سنگ کلیه

سنگ هایی که اندازۀ کوچک تری دارند وارد حالب می شوند و اگر اندازۀ آن ها خیلی بزرگ نباشد دفع سنگ کلیه رخ می دهد و از طریق ادرار دفع می شوند. برای دفع سنگ کلیه در چنین شرایطی باید بیمار مایعات فراوان دریافت کند.

تسکین درد سنگ کلیه

برای تسکین درد سنگ کلیه باتوجه به شرایط فرد و سلامت کلیه های او می توان از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند کترولاک استفاده کرد. داروی دیگر که برای تسکین درد سنگ کلیه استفاده می شود استامینوفن است. درصورتی که درد بیمار با این داروها کنترل نشود، می توان برای تسکین درد سنگ کلیه از داروهای مخدر ضددرد مانند مورفین و پتیدین استفاده کرد. برای استفاده از این داروها بررسی شرایط بیمار و همچنین تنفس بیمار هنگام تزریق ضروری است.

پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه

با اینکه سنگ کلیه بسیار شایع است؛ اما، با انجام دادن موارد ساده ای می توان از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری کرد. چند توصیۀ ساده جهت پیشگیری از سنگ کلیه:

  1. همیشه و به میزان کافی آب بنوشید؛
  2. برخلاف تصور بسیاری از مردم، کلسیم پایین موجب بروز سنگ کلیه می شود. بنابراین مواد غذایی سرشار از کلسیم، نه تنها برای پیشگیری از پوکی استخوان توصیه می شوند، بلکه از ایجاد سنگ کلیه نیز جلوگیری می کنند. کلسیم به دفع اگزالات کمک می کند؛
  3. نمک کمتری مصرف کنید؛
  4. مصرف مواد غذایی حاوی اگزالات را محدود کنید. موادی مانند: اسفناج، شکلات، سیب زمینی شیرین، قهوه و فراورده های سویا؛
  5. از مکمل ویتامین C بیش از حد استفاده نکنید؛
  6. مصرف پروتئین های حیوانی را در رژیم غذایی خود محدود کنید.

 

منبع

Bhat P et al. The Washington Manual of Medical Therapeutics. Urinary stones. 2017. 35th ed. 602-4

 

سوالات متداول در مورد درمان سنگ کلیه

برای دفع سنگ کلیه چه کاری باید انجام دهیم؟

باید آب کافی مصرف کنیم و از مصرف نمک و پروتئین های حیوانی اجتناب کنیم.

درمان سنگ کلیه چیست؟

درمان قطعی سنگ کلیه خردکردن سنگ با امواج یا خارج کردن سنگ به روش های جراحی است.

تسکین درد کلیه چگونه است؟

به کمک داروهای مسکن ضدالتهابی غیراستروئیدی و داروهای ضددرد مخدر می توان درد سنگ کلیه را تسکین داد.

مسوولیت کلیه محتوای سایت بر عهده منابع اصلی بوده و بانک مشاغل اینفوجاب هیچ مسوولیتی در قبال محتوا ندارد.

دکمه بازگشت به بالا