راهنمای شیردهی نوزادان دارای شکاف لب و شکاف کام
تاریخ ارسال :
13 اردیبهشت 1402
چگونگی تغذیه نوزادانی که با ناهنجاری مادرزادیِ شکاف لب و شکاف کام متولد می شوند از دوران نوزادی تا مدت ها بعد نیاز به داشتن آگاهی، تجربه و استفاده از روش های خاص است که مادران باید با آن آشنا شوند. تغذیه با شیر مادر در همۀ این نوزادان بسیار مهم، ضروری و حیاتی است. اما گاه این روش ها به سادگی میسر نبوده و باید با صبوری و ابراز همدلی با مادر و حمایت از او، این روش ها را به کار گرفت تا شیرخوار بتواند بیشترین استفاده را از این ماده حیاتی ببرد و از بروز مشکلات بیشتر در او جلوگیری شود.
شکاف کام چیست؟
پیش از بررسی هر چیزی بهتر است بدانیم، اصلاً شکاف کام چیست و شکاف لب نوزاد چه شرایطی است. شکاف لب نوزاد و شکاف کام به تنهایی یا با هم، ناهنجاری شایعی است که ممکن است به شکل ارثی با ناهنجاری های دیگر همراه باشد و در فرزندان دیگر خانواده هم تکرار شود. شیوع شکاف لب با یا بدون شکاف کام حدود 1 در هر 750 تولد و در نوزادان پسر بیشتر از نوزادان دختر است. شکاف کام به تنهایی حدود 1 در هر 2500 تولد است.
شکاف لب نوزاد اگر همراه با شکاف کام بوده و به خصوص اگر در هر دو طرف لب باشد، در تغذیه شیرخوار مشکل ایجاد می کند و با اختلال در رشد، جراحی ترمیمی را به تأخیر می اندازد. تغذیه به شکل مطلوب، از بلافاصله بعد از تولد تا ترمیم کامل، مهم ترین مسئلۀ این شیرخواران است.
نحوه شیر دادن به نوزاد شکاف کام
بزرگ ترین دغدغه درمورد این نوزادان نحوه شیر دادن به نوزاد شکاف کام است. برای نحوه شیر دادن به نوزاد شکاف کام می توان به دستورالعمل های زیر توجه کرد.
در مواردی که شکاف لب تنها و یک طرفه بوده یا شکاف کام کوچک و در جلو باشد و چنانچه شیرخوار به صورت نشسته و روبه روی پستان مادر نگه داشته شود و مادر چانه او و پستان را بین انگشت اشاره و شصت و بخشی از کف دست نگاه دارد، شکاف لب و کام پر شده و تغذیه مستقیم از پستان میسر می شود. به این ترتیب رشد نوزاد تأمین و برای ترمیم جراحی شکاف لب در یک ماهگی یا زودتر آماده می شود.
چنانچه این روش به تنهایی نتواند رشد مطلوب نوزاد را تأمین کند، لازم است مادر باقی شیرش را دوشیده و با قاشق، سرنگ، قطره چکان یا لوله معده ( N.G.T ) تا زمان جراحی به نوزاد بدهد و پس از جراحی شیردهی معمولی را از سر گیرد.
در نوزادانی که شکاف کام وسیع باشد ممکن است تغذیه مستقیم از پستان میسر نباشد. در این موارد نحوه شیر دادن به نوزاد شکاف کام متفاوت خواهد بود. در این موارد استفاده از پروتز مخصوص برای پوشاندن شکاف سقف دهان لازم است تا علاوه بر کمک به شیرخوار در تغذیه از پستان، سبب رشد مناسب آرواره و جلوگیری از تغییر شکل زبان شود. ضمناً از برگشت شیر به بینی و عفونت مکرر گوش و عفونت تنفسی هم جلوگیری کرده و امکان ترمیم جراحی شکاف کام را در زمان مناسب فراهم می کند.
مطالعات نشان داده اند، اگر بلافاصله بعد از به هوش آمدن از عمل جراحیِ ترمیم شکاف دهان و لبْ شیرخوار را به پستان مادر بگذارند، ترمیم زخم بهتر و سریع تر خواهد بود.
چرا باید حتی با وجود شکاف کام نوزاد، فرایند شیردهی انجام شود؟
مزایای شیر مادر، علاوه بر فواید تغذیه ای گوناگون، برای نوزادان با شکاف لب و کام شامل موارد زیر هم است:
- ارتباط عاطفی عمیق. تولد نوزادی با چنین ناهنجاری برای مادر ناراحت کننده و همراه با استرس و اندوه است. کمک کردن به مادر برای اینکه بتواند فرزند خود را شیر بدهد، در کاهش استرس و اندوه مادر و تشویق او به مراقبت بیشتر و بهتر از شیرخوارش بسیار مؤثر و به نفع فرزند، مادر و خانواده است.
- کاهش عفونت های مختلف. نوزادانی که با شکاف کام متولد می شوند استعداد بیشتری برای مبتلاشدن به عفونت گوش میانی دارند؛ زیرا، کانال طبیعی که از گوش میانی به گلو راه دارد (Eustachian tube) در این نوزادان هنگام بلع به راحتی پر از مایع شده و زمینه را برای عفونت مکرر گوش میانی فراهم می سازد که می تواند به از دست دادن شنوایی منجر شود. تغذیه با شیر مادر در این شیرخواران به علت مواد ایمنی بخش آن و نوع مکیدن شیر از پستان مادر تا حد زیادی از این عفونت ها جلوگیری می کند.
- به علاوه این نوزادان بسیار مستعدند تا مایعات وارد ریه شان شود که در صورت تغذیه با شیر مادر عوارض آن از عوارض ورود آب قند و فرمولا به ریه بسیار کمتر است. ضمناً خطر آلودگی بطری و عفونت احتمالی ناشی از آن هم ندارد.
- رشد مطلوب فک و صورت. تغذیۀ مستقیم از پستان مادر موجب رشد بهتر فک و صورت در این نوزادن می شود؛ زیرا، با تغذیه از پستان حرکات فک و زبان به شکل خاصی صورت می گیرد که با تغذیه از بطری بسیار متفاوت است.
آیا شکاف کام نوزاد درمان دارد؟
بله. بعد از تولد و بعد از طی شدن مراحل اولیه رشد، در اولین فرصت که معمولاً یک ماهگی است می توان با کمک جراحی شکاف کام را برطرف کرد. از طرفی اکنون پروتزها و پستانک های مختلفی برای نوزادان مبتلابه شکاف کام تولید شده است که کمک شایانی به آن ها برای تغذیۀ صحیح و بهتر و همچنین رشد مطلوب تر می کند.
مسوولیت کلیه محتوای سایت بر عهده منابع اصلی بوده و بانک مشاغل اینفوجاب هیچ مسوولیتی در قبال محتوا ندارد.