اصول خمکاری میلگرد چیست؟

خمکاری میلگرد

در پروسه ی ساختمان سازی و کار با  لازم است تا در مواردی میلگرد خم شود. خمکاری میلگرد از موضوعات بسیار مهم و کلیدی در فرایند آرماتوربندی ست که می بایست تحت استاندارد و ضوابط مخصوص به خود صورت گیرد. 

سیم آرماتور بندی و میلگردی که توسط کارخانه های سازنده به بازار عرضه می شود عموما دارای طول 12 متر و یا به اصطلاح به صورت شاخه هستند.  اما لازم است تا میلگردهای شاخه ای به طول های مختلف برش خورده و سپس به اشکال مورد نیاز درآیند. این اشکال به وسیله فرایند خمکاری به وجود می آیند. برخی از انواع میلگردهایی که به صورت خم شده در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

هر کدام از میلگردهای یاد شده دارای شکل ظاهری، کارایی و خصات خاص خود هستند و استفاده از آن ها توسط مهندسان طراح در سازه های بتنی انجام می شود. در ادامه با انواع این میلگردها بیشتر آشنا خواهید شد.

میلگرد خاموت

خاموت ها از اجزای بسیار مهم در ساخت ساختمان های اسکلت بتنی هستند که از برش کاری و خمکاری میلگرد به دست می آیند. در شکل زیر می توانید یک نمونه خاموت را مشاهده کنید.

برای آشنایی بیشتر با خاموت باید گفت که میلگردهایی که در ساختمان به کار برده می شوند به دو دسته ی کلی میلگردهای طولی و میلگردهای عرضی تقسیم بندی می شوند. میلگرد طولی در راستای المان سازه ای قرار می گیرد. مثلا اگر این المان یک ستون باشد میلگرد طولی در راستای طول ستون قرار می گیرد. اما میلگرد عرضی عمود بر میلگرد طولی استفاده می شود. به این نوع میلگرد خاموت گفته می شود.

از آنجا که ستون ها عناصری عمودی هستند در آنها خاموت به صورت افقی و درتیرها که المان هایی افقی هستند خاموت به صورت عمودی قرار می گیرد.

از خاموت ها برای استحکام بخشیدن به سازه در برابر نیروهای برشی و پیچشی استفاده می شود و معمولا از میلگرد نوع آجدار برای ساخت آن ها استفاده می شود.

میلگرد سنجاقی

یکی دیگر از انواع آرماتورهای عرضی که در سازه به کار می رود آرماتور سنجاقی ست که نقش مهمی در پایداری و مقاومت سازه در برابر نیروهایی مانند باد و زلزله ایفا می کند.

آرماتور سنجاقی با نام های دیگری مانند سنجاقکی و قلاب دوخت نیز شناخته می شود.

مهمترین کاربرد میگلرد سنجاقی افزایش مقاومت میگلردهای طولی ستون در برابر نیروهای برشی ست.

میلگرد سیتکا

میلگرد سیتکا یا میلگرد راستا میلگردی ست اساسی ترین نقش میلگرد در سازه یعنی افزایش مقاومت کششی بتن را بر عهده دارد. از نظر شکل ظاهری میلگردهای سیتکا یک شاخه هستند که دو انتهای آن دارای خم است.

میلگرد ادکا

میلگرد ادکا که به آن اتکا هم گفته می شود یکی دیگر از انواع میلگرد خم است که برای اتصال تیر به تیرچه از آن استفاده می شود. اما چرا نیاز است در محل اتصال تیر و تیرچه از میلگرد استفاده شود؟

به این دلیل که معمولا محل این اتصال ضعیف است و امکان لغزش تیرچه از روی تیر به راحتی وجود دارد. به همین دلیل از میلگردهای ادکا برای اتصال این دو بهم استفاده می شود تا به این ترتیب مقاومت برشی مقطع اتصال تیر و تیرچه افزایش یابد.

چنانچه بخواهیم میلگرد ادکا را از نظر ظاهری بررسی کنیم باید بگوییم که میلگرد ادکا از دو قسمت مستقیم و صاف و یک قسمت مورت تشکیل شده است.

میلگرد خرک

اما یکی دیگر از المان هایی که به وسیله خم کردن میلگرد تولید می شود میلگرد خرک است. میلگرد خرک کاربرد سازه ای ندارد و صرفا برای پایدار سازی مش فوقانی فونداسیون به کار می رود.

یک طرف میلگرد خرک روی مش تحتانی فونداسیون قرار میگیرد و قسمت بالایی آن نیز به مش فوقانی متصل می شود و به این ترتیب فاصله بین مش فوقانی و تحتانی حفظ می شود.

میلگرد رکابی

میلگرد رکابی یکی دیگر از انواع آرماتورهایی ست که از طریق فرایند خمکاری تولید می شود و مهمترین نقش آن ایجاد و تنظیم فاصله بین دو شبکه میلگرد است.

میلگردهای رکابی از نظر ظاهری شبیه به حرف U انگلیسی هستند و برای اینکه میلگردهای طولی در زمان بتن ریزی ثابت باشند و فاصله ی آنها تغییر نکند استفاده می شوند. در شکل زیر می توایند نمونه از یک میلگرد رکابی را مشاهده کنید.

فرایند خم کردن میلگرد

میلگرد یکی از اصلی ترین اجزای ساختمان به شمار می آید که لازم است کاملا مطابق با استانداردها ساخته و اجرا شود. از جمله عملیات هایی که روی میلگرد اجرا می شود عملیات خمکاری ست  که باید توسط استانداردهای مشخصی صورت گیرد.

در این مقله به انواع روش های خمکاری میلگرد، خمکاری دستی و اتوماتیک میلگرد، خمکاری هیدرولیک، روش های استاندارد خمکاری و همچنین نکات مهم در زمان خم میلگرد اشاره شده است که می تواند مطالعه آن برای علاقمند بسیار مفید باشد.

اصول خمکاری میلگرد چیست؟

تقریباً اصول خمکاری میلگرد در انواع روش های خمکاری یکسان است و تنها تفاوت ابزاری است که این کار را انجام می دهد. در خمکاری میلگرد ابتدا به یک نقطه خاص نیرو وارد می کنیم؛ به طوری که سطح بیرونی میلگرد تحت کشش و سطح داخلی آن تحت فشار قرار گیرد. در واقع این کشش و فشار در نهایت منجر به خم شدن میلگرد می شود.

در نظر داشته باشید که خمکاری میلگرد ها باید با رعایت ضوابط ایمنی و استفاده از وسایل ایمنی مانند لباس، کفش کار، دستکش و کلاه انجام شود.

نظارت بر خمکاری میلگرد 

با توجه به قیمت روز میلگرد، هر عملیاتی که بر روی میلگرد انجام می شود نباید سبب آسیب رساندن به این مقطع فولادی شود. به همین دلیل بعد از هر عملیاتی نیاز است میلگرد ها توسط افراد خبره و متخصص بررسی  شوند و تا از صحت آسیب نرسیدن به آن ها اطمنیان حاصل شود.

نکات خمکاری میلگرد 

• خم کاری میلگرد باید به روش سرد انجام گیرد.
• برای خم کاری میگلرد باید تا حد امکان از روش مکانیکی و با استفاده از ماشینی که به فلکه خم کن مجهز باشد، خم کاری را انجام داد. میلگرد باید در سرعت ثابت و با یک بار عبور از خم کن، خم شود و به نحوی خم کاری باید انجام گیرد که قسمت خم شده انحنای ثابتی داشته باشد.
• میزان سرعت برای خم کردن میلگرد ها باید نسبت به نوع فولاد و دمای محیط مشخص شود.
• جلوگیری از خم کردن میلگرد ها در هوای سرد و انجام عملیات خم کاری زمانی که دمای هوا از 5 درجه کمتر باشد امکان پذیر نیست.
• باز کردن خم و خم کاری مجدد میلگرد تنها در صورتی مجاز است که میلگرد از نظر سلامت و ترک خوردگی بررسی شود.
• قطر فلکه مورد استفاده برای خم کاری، باید متناسب با نوع فولاد انتخاب شود.