آمادگی یک جانبه عراق برای آتش بس ۱۰ روز پس از آغاز جنگ تحمیلی / شرایط صدام و واکنش ایران چه بود؟
منابع دیپلماتیک آمریکا گفتند رد پیشنهاد آتش بس از سوی ایران تعجب آور نیست و یک مقام وزارت خارجه اظهار داشت نیروهای آیت الله خمینی بهتر از آن چه که انتظار می رفت به دفاع از کشور پرداختند.
روز پنج شنبه دهم مهرماه ۱۳۵۹ یازده روز پس از آغاز رسمی جنگ ایران و عراق روزنامه ی کیهان در صفحه ی دهم خود تیتر زد «عراق اعلام کرد به طور یکجانبه آتش بس را می پذیرد» متن گزارش به این شرح بود:
سازمان ملل متحد – ها – رویتر به نقل از یک منبع معتبر عراقی فاش ساخت که عراق تصمیم گرفته است برای خاتمه دادن به جنگ اعلام نکرده ی خود با ایران به طور یکجانبه خواستار آتش بس در روز یکشنبه ی آینده [۱۳ مهر ۱۳۵۹] گردد ولی ایران این درخواست سازمان ملل را مبنی بر پایان دادن به مخاصمات نپذیرفته است.
منبع مزبور گفت دولت عراق حبیب شطی دبیرکل کنفرانس کشورهای اسلامی را به هنگام دیدار وی از این کشور از تصمیم خود مطلع ساخته است. وی هفته گذشته به نمایندگی از سوی کنفرانس مزبور به همراه ضیاءالحق رئیس جمهور پاکستان و رئیس این کنفرانس برای برقراری صلح بین ایران و عراق به بغداد رفته بود. اکنون هردو برای ارائه ی گزارش کار خود به کنفرانس در نیویورک به سر می برند.
فرانسه نیز گزارش داد طرح عراق مبنی بر برقراری آتش بس مشروط از ۵ تا ۸ اکتبر (۱۳-۱۶ مهر) مورد استقبال محتاطانه ی مقامات آمریکایی قرار گرفت ولی به طور کامل از سوی نماینده ی ایران در سازمان ملل رد شد.
ضیاءالحق پیشنهاد عراق را در اجلاس ویژه ی کنفرانس اسلامی که در مقر سازمان ملل برگزار شد ارائه داد و کنفرانس تصمیم گرفت که اجلاس جاری کنفرانس تا رسیدن به یک راه حل ادامه یابد.
اعضای کنفرانس درباره ی دیدار مجدد احتمالی ضیاء از ایران و عراق بحث کرده ولی تصمیم در این مورد اتخاذ نکردند. ضیاء همچنین شرایط صدام حسین رئیس جمهور عراق را برای برقراری آتش بس بدین شرح اعلام کرد:
۱- خاتمه یافتن اقدامات نظامی ایران علیه عراق و از جمله قطع پروازهای تجسسی ایران بر فراز خاک عراق.
۲- ایران از پخش «بیانه های خصومت آمیز» دست بردارد.
۳- پایان دادن به اعزام پرسنل نظامی و مهمات به مرز.
۴- ایران در زمان برقراری آتش بس اعلام کند که آتش بس را می پذیرد و مایل است که بلافاصله مذاکرات را آغاز نماید.
ولی جمال شمیرانی کاردار ایران در سازمان ملل به خبرنگاران گفت تا زمانی که این کشور به تجاوزات خود ادامه داده و نیروهای مسلح او به مرز قبل از جنگ برنگردند پیشنهاد عراق مورد قبول دولت متبوع وی نمی باشد.
… منابع دیپلماتیک آمریکا گفتند رد پیشنهاد آتش بس از سوی ایران تعجب آور نیست و یک مقام وزارت خارجه اظهار داشت نیروهای آیت الله خمینی بهتر از آن چه که انتظار می رفت به دفاع از کشور پرداختند.
بعضی از ناظران معتقدند که عراق پیشنهاد آتش بس را با فشار از سوی واشنگتن داده است. ادموند ماسکی وزیر خارجه ی آمریکا در گفت وگوهای روز گذشته ی خود با سعدون حماوی وزیرخاجه ی عراق به اهمیت فوق العاده ی آتش بس و خطرات گسترش نبرد در منطقه بسیار تاکید کرده بود.
ماسکی همچنین شب گذشته با سعود فیصل وزیر خارجه ی عربستان سعودی ملاقات کرده و درباره ی ایران و عراق با وی به بحث نشسته است ولی اطلاعات بیش تری درباره ی گفت وگوهای آنان اده نشد.
ضمنا گزارش های وسله حاکی است که مقادیر معتنابهی اسلحه و مهمات کویتی روز سه شنبه از مرز این کشور وارد عراق شده است.
۲۵۹